J.D. van der Capellen tot den Pol - Hoofdinhoud

Politicus uit de Betuwe die ten tijde van de Republiek Statenlid voor Overijssel was. Werd één van de voornaamste patriottische leiders en publiceerde in 1781 anoniem het pamflet 'Aan het volk van Nederland', waarin hij zich afzette tegen het stadhouderlijke bewind. Was als Statenlid al direct in conflict gekomen met de gevestigde orde door te pleiten voor vlootversterking, afschaffing van de drostendiensten en grotere vrijheid van meningsuiting. Pleitbezorger van burgerdemocratie en bestuurlijke hervormingen, zonder echter volledig te willen breken met de maatschappelijke ordening. Overleed op 42-jarige leeftijd. Gehaat bij de orangisten, die in 1787 zijn - overigens al ontruimde - graf opbliezen.

functie(s) in de periode 1771-1784: historische figuren

• - 

  Gorsselse heide, 1784
• - 

  herbegraven, 1786

• - 

  landeigenaar en ambachtsheer
• - 

  lid Staten van Overijssel, van oktober 1772 tot 6 juni 1784 (voor de Ridderschap)

• - 

  Latijnse School te 's-Hertogenbosch, van 1752 tot 1758

• - 

  studie (niet voltooid), Hogeschool te Utrecht, van 1758 tot 1763

• - 

  Schreef in 1781 anoniem het tegen het stadhouderlijk bewind gerichte pamflet "Aan het volk van Nederland". Pleitte daarin voor een op vertegenwoordiging van burgers gebaseerd regeringsstelsel en voor vrijheid van drukpers
• - 

  Werd op 1 november 1782 weer toegelaten als Statenlid, nadat hij een verklaring had afgelegd geen beledigende bedoelingen te hebben gehad
• - 

  Onderhield contacten met patriottische voormannen als C.L. van Beyma, De Gijselaar, Hooft en zijn neef Robert Jasper van der Capellen tot de Marsch
• - 

  Keerde zich tegen het stelsel van huurlegers en pleitte voor oprichting van vrijkorpsen en voor militaire oefening in de steden
• - 

  Werd aanvankelijk begraven op de Gorsselse heide. Het (geruimde) graf werd in 1787 door orangisten geplunderd en verwoest door buskruit.

• - 

  Pim Fortuyn spiegelde zich aan Joan Derk van der Capellen. Hij schreef in 1992 een nieuw 'Aan het Volk van Nederland'.

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  G.J.C. Bacot, "Voor Capellen tot den Pol" (1785)
• - 

  M. de Jong, "Joan Derk van der Capellen, staatkundig levensbeeld uit de wordingstijd de moderne democratie in Nederland" (Groningen en Den Haag, 1922)
• - 

  W.F. Wertheim en A.M. Wertheim-Gijse (ed.), "Aan het volk van Nederland" (1966)
• - 

  W.F. Schelhaas en A.H. Wertheim-Gijse Weenink, "De wekker van de Nederlandse natie" (1984)
• - 

  E.H. Klei, "'Notre Wilkes'. De thetraal tegendraadse stijl van optreden van Joan Derk van der Capellen tot den Pol'", Overijsselse Historische Bijdragen 120 (2005), 104-128
• - 

  J. Streng, "'Capellen's naam zal eeuwig leeven'", in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 2009, 1-26
• - 

  L. Panhuysen, "De Burgerbaron. Joan Derk van der Capellen en het begin van de democratie" (2024)

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.