Dr. G. (Gerard) van der Leeuw

foto Dr. G. (Gerard) van der Leeuw
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Eerste naoorlogse minister van Onderwijs. Was in 's-Heerenberg hervormd predikant en werd in 1918 in Groningen hoogleraar geschiedenis van de godsdiensten. Publiceerde veel en was een vooraanstaand theoloog. Grote kenner van kerkmuziek. Schoonzoon van een CHU-Tweede Kamerlid, maar werd als aanhanger van de doorbraakgedachte i zelf in 1946 lid van de PvdA. Stelde als minister in het kabinet-Schermerhorn/Drees i diverse partijgenoten aan in de top van zijn departement. Streefde een actieve cultuurpolitiek en vorming van een nationale omroep na. Kon echter niet veel van zijn vernieuwingsideeën tot stand brengen.

PvdA, partijloze c.h.
in de periode 1945-1946: lid Tweede Kamer, minister

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Gerardus (Gerard)

geboorteplaats en -datum
's-Gravenhage, 18 maart 1890

overlijdensplaats en -datum
Utrecht, 18 november 1950

2.

Partij/stroming

partij(en)
PvdA (Partij van de Arbeid), vanaf maart 1946

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • kandidaat-predikant, Nederlandse Hervormde Kerk te 's-Gravenhage, 1916
  • predikant Nederlandse Hervormde Kerk te 's-Heerenbergh (Gld.), van 14 mei 1916 tot 15 september 1918
  • hoogleraar geschiedenis der godsdiensten, phaenomenologie van de godsdienst, encyclopedie der godgeleerdheid en Egyptische taal en letterkunde, Rijksuniversiteit Groningen, van 15 september 1918 tot juni 1945
  • minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, van 25 juni 1945 tot 3 juli 1946
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 4 juni 1946 tot 10 juli 1946
  • hoogleraar geschiedenis der godsdiensten, phaenomenologie van de godsdienst, encyclopedie der godgeleerdheid en Egyptische taal en letterkunde, Rijksuniversiteit Groningen, van 1 augustus 1946 tot 18 november 1950

4.

Nevenfuncties (2/12)

  • voorzitter Commissie van Advies Culturele Betrekkingen Nederland-Zuid-Afrika, 1949
  • voorzitter IAHR (International Association for the History of Religion), 1950 (oprichter)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activiteiten

als bewindspersoon (beleidsmatig) (3/4)
  • Voorstander van een nationale omroep; stelde de Stichting Radio Nederland in overgangstijd in
  • Wilde een actieve cultuurpolitiek voeren en was voorstander van salarisverhoging voor onderwijzers en onderwijzeressen
  • Stelde PvdA'ers aan in de top van zijn ministerie (H.J. Reinink, Ph.J. Idenburg)

als bewindspersoon (wetgeving) (3/5)
  • Bracht in oktober 1945 het Besluit luisterbijdrage tot stand. Vanaf 1 november 1945 moest f 1,- per maand worden betaald voor een radio of een aansluiting op de draadomroep.
  • Bracht in 1946 samen met minister Kolfschoten de Wet zuivering van kunstenaars (Stb. G 84) tot stand, waarmee een wettelijke basis werd gegeven aan de door het Militair Gezag ingestelde ereraden. Er kwam tevens een Centrale Ereraad die als beroepsinstantie optrad. (139)
  • Bracht in 1946 een wetje tot stand waardoor de regeling werd verlengd waardoor onderwijzers met 60 jaar werden gepensioneerd

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

7.

Wetenswaardigheden

uit de privésfeer (3/5)
  • Verrichtte in 1943-1944 enige werkzaamheden voor het departement van Onderwijs, Wetenschap en Kultuurbescherming
  • Ter zijner nagedachtenis is de Stichting Van der Leeuw-lezing in het leven geroepen
  • Vader van A.J. van der Leeuw, directeur van het RIOD (Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie (6/9)
  • F.J.F.M. Duynstee en J. Bosmans, "Het Kabinet Schermerhorn/Drees 1945-1946" (Assen-Amsterdam, 1977)
  • J.D.J. Waardenburg, "Leeuw, Gerardus van der", in: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme, deel 1, 114
  • H. de Liagre Böhl, "Leeuw, Gerardus van der (1890-1950)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel V, 302
  • Biografische Notities, door H. van Dulken, Boekmanstichting (in voorbereiding (1983))
  • W. Hofstee, "Goden en Mensen. De godsdienstwetenschap van Gerardus van der Leeuw 1890-1950" (Kampen, 1997)
  • Wie is dat? 1931

Biografisch Woordenboek(en)
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
  • biografie opgenomen in Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.