Dr. G. (Gerrit) Zalm - Hoofdinhoud

Met twaalf jaar de langstzittende minister van Financiën. Kwam uit een eenvoudig milieu (zijn vader was kolenboer); hardwerkend en wars van dikdoenerij. Doorliep na een studie economie een ambtelijke loopbaan en werd gezaghebbend directeur van het Planbureau. Als minister in het paarse kabinet ontwikkelde hij een nieuwe begrotingsnorm i die uitging van een strikte scheiding van overheidsinkomsten en -uitgaven. Was verantwoordelijk voor een omvangrijke herziening van het belastingstelsel en de invoering van de euro. Bepleitte strakke naleving van de begrotingsregels in de EU. Na de verkiezingen van 2002 fractievoorzitter en politiek leider van de VVD. Keerde echter na anderhalf jaar terug naar het ministerschap dat hem beter lag. Lag goed in het parlement zowel door zijn deskundigheid als joviale optreden. Na zijn ministerschap acht jaar voorzitter van de Raad van Bestuur van ABN AMRO.

VVD
functie(s) in de periode 1994-2007: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, minister, viceminister-president

• - 

  PvdA (Partij van de Arbeid) (vanaf 1971 tot begin jaren '80)
• - 

  VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie)

• - 

  medewerker Bureau economische aangelegenheden, afdeling begrotingsvoorbereiding, ministerie van Financiën, van 15 maart 1975 tot 1977
• - 

  hoofd Bureau economische aangelegenheden, afdeling begrotingsvoorbereiding, ministerie van Financiën, van 1977 tot 1978
• - 

  hoofd afdeling begrotingsvoorbereiding, ministerie van Financiën, van 1978 tot 1980
• - 

  hoofd centraal secretariaat heroverweging, ministerie van Financiën, van december 1980 tot 1981
• - 

  plaatsvervangend directeur begrotingszaken, ministerie van Financiën, van 1981 tot 1983
• - 

  plaatsvervangend directeur Algemene economische politiek, ministerie van Economische Zaken, van 1983 tot 1985
• - 

  directeur Algemene economische politiek, ministerie van Economische Zaken, van 1985 tot 1988
• - 

  onderdirecteur CPB (Centraal Planbureau), van 1988 tot 1 januari 1989
• - 

  directeur CPB (Centraal Planbureau), van 1 januari 1989 tot 22 augustus 1994
• - 

  bijzonder hoogleraar economische politiek, Vrije Universiteit te Amsterdam, van 1 februari 1990 tot 22 augustus 1994
• - 

  minister van Financiën, van 22 augustus 1994 tot 22 juli 2002
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 19 mei 1998 tot 3 augustus 1998
• - 

  fractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 16 mei 2002 tot 27 mei 2003
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 mei 2002 tot 27 mei 2003
• - 

  minister van Financiën en viceminister-president, van 27 mei 2003 tot 22 februari 2007
• - 

  minister van Economische Zaken ad interim, van 3 juli 2006 tot 7 juli 2006 (na het aftreden van minister Brinkhorst)
• - 

  chief economist DSB (Dirk Scheringa Bank), van 1 juli 2007 tot 1 januari 2008 (2 dagen per week)
• - 

  financieel directeur DSB (Dirk Scheringa Bank), van 1 januari 2008 tot 1 januari 2009 (4 dagen per week)
• - 

  intern adviseur voor administratieve lasten en strategie, PWC (PriceWaterhouseCoopers), van 2007 tot december 2008 (1 dag per week)
• - 

  lid Raad van Bestuur N.V. ABN AMRO, van 23 december 2008 tot 28 februari 2009
• - 

  voorzitter integratie steering committee, Fortis Bank Nederland-ABN AMRO, van 1 februari 2009 tot 1 juli 2010
• - 

  voorzitter Raad van Bestuur N.V. ABN AMRO, van 28 februari 2009 tot 1 februari 2017
• - 

  voorzitter Raad van Bestuur N.V. ABN AMRO Group en N.V. Fortis Bank Nederland, van 1 april 2010 tot 1 juli 2010
• - 

  lid Raad van Bestuur Moody's, kredietbeoordelaar, vanaf juli 2018

• - 

  informateur, van 14 mei 1998 tot 20 juli 1998 (samen met W. Kok en mevrouw E. Borst)
• - 

  informateur, van 28 juni 2017 tot 11 oktober 2017

• - 

  erelid VVD, vanaf 11 mei 2007

• - 

  voorzitter PvdA afdeling Enkhuizen (begin jaren '70)
• - 

  politiek leider VVD, van 16 mei 2002 tot 27 november 2004 (in de loop van 2004 werd zijn positie steeds meer betwist door Jozias van Aartsen)

• - 

  lijsttrekker VVD Tweede Kamerverkiezingen 2003, van 2 november 2002 tot 22 januari 2003

• - 

  lid Medisch Komitee Nederland-Vietnam (jaren '70)
• - 

  lid Comité Economische Politiek van de Europese Gemeenschappen
• - 

  kroonlid SER (Sociaal-Economische Raad), van 1989 tot 1994
• - 

  lid presidium CEC (Centraal Economische Commissie)
• - 

  lid Centrale Commissie voor de Statistiek
• - 

  lid studiegroep Begrotingsruimte
• - 

  adviserend lid WRR (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid)
• - 

  lid bestuur Westfries Gasthuis te Hoorn
• - 

  voorzitter jury Overheidsmanager van jaar 2002
• - 

  voorzitter adviesraad Wigo-4it (samenwerkingsverband van sociale diensten van de vier grote steden), vanaf 2007 (1-2 dagen per kwartaal)
• - 

  adviseur "Permira" (privaat equityfonds), van oktober 2007 tot januari 2009
• - 

  voorzitter interdepartementale werkgroep verkenningen (in de toekomst benodigde krijgsmacht), van 1 maart 2008 tot 29 maart 2010
• - 

  voorzitter werkgroep kosten koninklijk huis, van augustus 2008 tot februari 2009 (rapport: 27 februari 2009)
• - 

  voorzitter Raad van Toezicht NDT (Nederlands Dans Theater), van november 2008 tot 2011
• - 

  lid Raad van Commissarissen "Shell", vanaf 1 januari 2013
• - 

  lid commissie duurzaamheid, Raad van Commissarissen Shell, tot 1 januari 2016
• - 

  voorzitter Raad van Advies CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek), vanaf 1 januari 2018
• - 

  voorzitter Raad van Bestuur SchuldenLabNL, vanaf 2019
• - 

  lid Raad van Commissarissen Danske Bank, van maart 2019 tot april 2021
• - 

  lid Raad van Toezicht VUmc Fonds

• - 

  lagere Timothëusschool te Enkhuizen

• - 

  h.b.s.-a te Enkhuizen

• - 

  economie: algemene economie, Vrije Universiteit te Amsterdam, van 1969 tot juni 1975

• - 

  economische wetenschappen, Vrije Universiteit te Amsterdam, 20 oktober 2008

• - 

  Bracht tijdens het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie (januari-juni 1997) een akkoord tot stand over het zgn. Stabiliteitspact. Hiermee moet de stabiliteit van de euro worden zeker gesteld. Om stijgende rente en inflatie te voorkomen, moeten Europese regeringen hun begroting op orde hebben. Als regel mag het begrotingstekort slechts 3 procent van het nationaal product bedragen.
• - 

  Was in Europees verband pleitbezorger voor strikte naleving van de regels van het stabiliteitspact en verzette zich tegen overschrijding van de begrotingsregels door Frankrijk en Duitsland
• - 

  Bracht in 1997 met de ministers van Justitie en van Economische Zaken en de staatssecretarissen van Financiën en Sociale Zaken en Werkgelegenheid de nota 'Integriteit financiële sector' uit (17.050)
• - 

  Bracht in 1999 samen met staatssecretaris Vermeend het Belastingplan voor de 21e eeuw, een ingrijpende herziening van het belastingstelsel, uit. Belangrijkste elementen van deze herziening zijn: invoering van een drie-boxenstelsel en van een rendementsheffing voor inkomsten uit vermogen, verlaging van tarieven, vermindering van het aantal aftrekposten en vervanging van de belasting vrije sommen door heffingskortingen. (25.810)
• - 

  Bracht in 1999 de Nota 'Van beleidsbegroting tot beleidsverantwoording' uit. Hierin wordt aangekondigd dat de departementale begrotings- en verantwoordigingsstukken toegankelijker worden, waardoor beleidspresetaties beter door het parlement kunnen worden beoordeeld. Vragen die in de begroting centraal komen te staan zijn: wat willen we bereiken, wat gaan we daarvoor doen en wat mag dat kosten? Bij de verantwoording staan centraal: Hebben we bereikt wat we hebben beoogd, hebben we gedaan wat we daarvoor zouden doen en heeft het gekost wat we dachten dat het zou kosten? (26.573)
• - 

  Bracht in 2001 de Nota Betalingsverkeer: 'de Markt voor girale betaalmiddelen uit'. De nota gaat in op (technologische) ontwikkelingen in het betalingsverkeer en op de gevolgen daarvan voor de Nederlandse economie. Door daar tijdig op in te spelen moet het hoogwaardige Nederlandse betalingsverkeer zijn positie behouden en moet de veiligheid van het nationaal en grensoverschrijdend betalingsverkeer worden gewaarborgd. Vergroting van transparantie is een belangrijk beleidsdoel. (27.863)
• - 

  Was in het kabinet-Balkenende II verantwoordelijk voor het begrotingsbeleid, dat was gericht op aanzienlijke vermindering van het begrotingstekort. Daarmee moest aflossing van de overheidsschuld worden gewaardborgd. Dat was nodig om de kosten van de vergrijzing in Nederland op te kunnen vangen en om te voldoen aan de Europese afspraken over overheidsfinanciën in het kader van het Stabiliteitspact. Doel was een structureel tekort van maximaal 0,5 BBP in 2007.
• - 

  Bracht in 2004 met staatssecretaris Wijn een plan van aanpak uit over het verminderen van administratieve lasten voor het bedrijfsleven
• - 

  Bereikte in 2005 met zijn collega-minister van Financiën van de Europese Unie een akkoord over aanpassing van het Stabiliteitspact. De begrotingsregels worden in goede economische tijden verscherpt en in economisch slechte tijden versoepeld.
• - 

  Bereikte in 2005 samen met minister-president Balkenende een akkoord over een korting van jaarlijks 1 miljard euro op de Nederlandse afdracht aan de EU-begroting

• - 

  Bracht in 2001 diverse wetten tot stand in verband met de vervanging van de gulden door de euro. Het betrof onder meer de intrekking van de Wet inzake de wisselkoers van de gulden, de invoering van de euro als rekeneenheid in Nederland en het tegengaan van fraude met de euro. Per 1 januari 2002 worden alle wetten aangepast aan de euro (1 euro = f. 2,20371). Ter gewenning aan de nieuwe munten krijgen in december 2001 alle inwoners van twaalf jaar en ouder een setje met de nieuwe muntjes ('de eurokit').
• - 

  Bracht in 2002 de Wet op het BTW-compensatiefonds (Stb. 399) tot stand. Uit dit fonds krijgen gemeenten en provincies de btw terug die zij betalen voor niet-ondernemersactiviteiten (inclusief bij uitbesteden van diensten). Hierdoor kunnen gemeenten en provincies een betere afweging maken tussen in- en uitbesteden van activiteiten. (27.293)
• - 

  Bracht in 2002 een nieuwe Comptabiliteitswet (Stb. 413) tot stand. Herziening was nodig vanwege een ingrijpende wijziging in de begrotingscyclus door de operatie van beleidsbegroting tot beleidsverantwoording (VBTV). (27.849)
• - 

  Bracht in 2004 samen met minister Donner en staatssecretaris Van Gennip een wet (Stb. 370) tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek tot stand over het aanpassen van de regeling voor bestuur en toezicht van grote naamloze en besloten vennootschappen overeenkomstig een SER-advies. De bevoegdheden van de aandeelhoudersvergadering wordt vergroot en er komt een verplicht correctiemechanisme bij slecht functionerende commissarissen. Het wetsvoorstel was in 2002 ingediend door de ministers Korthals, Jorritsma en Zalm. (28.179)
• - 

  Bracht in 2005 de Wet financiële dienstverlening (Stb. 339) tot stand. De wet moet de consument beter beschermen tegen de risico's die aan de aanschaf van een financieel product (met name verzekeringen, hypothecair krediet en consumentenkrediet) verbonden zijn. De belangrijkste kwaliteitskenmerken van financiële dienstverlening - deskundigheid, betrouwbaarheid, adequate informatieverstrekking en zorgvuldige advisering van de consument - worden wettelijk vastgelegd. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) ziet toe op naleving van de wet. (29.507)
• - 

  Bracht in 2005 samen met minister Remkes en staatssecretaris Wijn de wet tot afschaffing van het gebruikersdeel OZB op woningen (Stb. 725) tot stand. Tevens worden zowel de maximumtarieven als een maximering van de toegestane tariefstijging voor de OZB op bedrijfspanden en het eigenarendeel op woningen in de Gemeentewet opgenomen. Gemeenten worden voor de afschaffing van het gebruikersdeel van de OZB gecompenseerd via het Gemeentefonds. (30.096)
• - 

  Bracht in 2006 samen met staatssecretaris Schultz van Haegen een wijziging tot stand van de Wet Luchtvaart met betrekking tot de privatisering van luchthaven Schiphol (Stb. 331). Het belang van de overheid in Schiphol wordt verlaagd naar 51 procent. Een deel van de 49 procent overige aandelen zal via de beurs worden verkocht, een ander deel via onderhandse plaatsing. De wet regelt de exploitatievergunning en het sector-specifieke toezicht op de tarieven en de voorwaarden voor het gebruik van de NV Luchthaven Schiphol. Het wetsvoorstel was in 2001 ingediend door minister Netelenbos. (28.074)
• - 

  Bracht in 2006 de Wet op het financieel toezicht (Stb. 475) tot stand. Deze wet voert twee vormen van toezicht in: prudentieel toezicht en gedragstoezicht. Het prudentieel toezicht wordt uitgeoefend door De Nederlandsche Bank en is gericht op de financiële soliditeit van financiële instellingen. Het gedragstoezicht wordt uitgeoefend door de Autoriteit Financiële Markten en is gericht op ordelijke en transparante financiële processen, zuivere verhoudingen tussen marktpartijen en zorgvuldige behandeling van cliënten. De wet vervangt acht bestaande wetten, waaronder de Wet toezicht kredietwezen 1992 en de Wet toezicht beleggingsinstellingen. (29.708)
• - 

  Bracht in 2006 de Wet toezicht financiële verslaggeving (Stb. 569) tot stand. Ondernemingen worden verplicht om de financiële verslaggeving te deponeren bij de Stichting Autoriteit Financiële Markten (AFM). Daarnaast wordt actief publiek toezicht door de AFM op de deugdelijke toepassing van financiële verslaggevingvoorschriften geïntroduceerd. Hiermee moet, na een aantal boekhoudschandalen bij ondernemingen, het vertrouwen in de financiële verslaggeving worden versterkt. (30.336)
• - 

  Bracht in 2006 de Wet werken aan winst (Stb. 631) tot stand. De wet beoogt het vestigingsklimaat te versterken door middel van aanpassingen in de fiscaliteit. Het Vpb-tarief, alsmede het MKB-tarief in de vennootschapsbelasting worden verlaagd, er wordt een tweede MKB-tarief en een MKB-winstvrijstelling in de inkomstenbelasting ingevoerd, alsmede een rentebox en octrooibox. Tevens wordt de dividendbelasting verlaagd. De maatregelen worden mogelijk gemaakt door een combinatie van grondslagverbreding en lastenverlichting. Het wetsvoorstel was ingediend door staatssecretaris Wijn. (30.572)

• - 

  Kreeg op 14 mei 1998 samen met W. Kok en E. Borst-Eilers het verzoek een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheden van de spoedige totstandkoming van een kabinet van PvdA, VVD en D66. Zij adviseerden daar op 2 augustus toe, nadat onderhandelaars overeenstemming hadden bereikt over een ontwerp-regeerprogramma.
• - 

  Kreeg op 28 juni 2017 van de Tweede Kamer de opdracht om de mogelijkheid te onderzoeken van een kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie dat streeft naar brede steun in de volksvertegenwoordiging. Bracht op 10 oktober 2017 eindverslag uit, waarin hij adviseerde Mark Rutte tot formateur te benoemen. De fracties van de vier partijen stemden in met het totstandgekomen regeerakkoord 'Vertrouwen in de toekomst'.

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Een lokale lastenverlichting voor gezinshoudens die per 1 januari 1998 werd ingevoerd, kreeg de naam Zalmsnip. De regeling werd per 1 januari 2005 afgeschaft (door de Tijdelijke referendum werd dat 5 februari).
• - 

  Nam in oktober 2002 samen met CDA-fractievoorzitter Maxime Verhagen het besluit om de coalitie met de LPF op te zeggen, vanwege het instabiele karakter van die partij
• - 

  Verving in de periode 14 september tot 28 oktober 2004 bij diverse gelegenheden minister-president Balkenende die vanwege een infectie aan zijn voet tijdelijk uitgeschakeld was. Voerde bij de algemene beschouwingen in de Tweede Kamer in september het woord namens het kabinet.

• - 

  Na zijn studie solliciteerde tevergeefs hij bij prof. De Haan in Groningen, die hij later, toen hij minister was, als Tweede Kamerlid van het CDA weer tegenkwam
• - 

  Vanwege een niet-werkende microfoon riep hij, nadat de Tweede Kamer in juni 1997 een motie-Van der Ploeg/Ybema had aangenomen over het handhaven van de keuze voor een week- of weekendkaart bij de OV-studentenkaart, "We voeren de motie niet uit!!!". Dit leidde tot de nodige hilariteit, maar de Voorzitter gaf hem een kleine reprimande.
• - 

  Bij het laatste Tweede Kamerdebat waaraan hij deelnam, op 15 februari 2007, kwam VVD-Kamerlid Dezentjé Hamming met de volgende motie: De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de minister van Financiën, Gerrit Zalm, de langstzittende minister van Financiën ooit is geweest; constaterende dat dat op zich geen verdienste is, maar wel dat hij zich op bijzondere wijze heeft ingezet voor de publieke zaak; overwegende dat het parlement de minister met zijn gulle lach zal missen, en ook zijn weblog; verzoekt de minister van Financiën, eerst maar eens wat vaker te gaan koken en flipperen en daarna zijn kennis en ervaring weer snel in te zetten, en gaat over tot de orde van de dag." Hij verklaarde die met applaus ontvangen motie 'onaanvaardbaar' (de motie werd weer ingetrokken).

• - 

  Was in 1998 nummer 4 op de VVD-kandidatenlijst bij de Tweede Kamerverkiezingen
• - 

  Was in 2002 nummer 3 op de VVD-kandidatenlijst bij de Tweede Kamerverkiezingen

• - 

  Raymond van den Boogaard en Egbert Kalse, "Wennen aan rechtse slagzinnen", NRC Handelsblad, 4 november 2002
• - 

  "'In crisissituaties kan ik bikkelhard zijn'", interview Steffie Kouters, Volkskrant Magazine, 10 februari 2007
• - 

  Jeroen Sprenger e.a. (red.), "Per saldo. Overheidsfinanciën en fiscaliteit na twaalf jaar minister Zalm" (Den Haag, 2007)
• - 

  Jan Tromp, "Terug naar het boerenverstand", De Volkskrant, 7 maart 2009
• - 

  Toof Brader en Marja Vuijsje, "Haagse portretten. Tweede-Kamerleden, ministers, staatssecretarissen" (1995, 1999)

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.