A.E.J. Bertling

foto A.E.J. Bertling
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Het Geheugen van Nederland
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Voormalige belastinginspecteur die nogal verrassend minister van Financiën in het kabinet-Cort van der Linden i werd. De enige politieke functie die hij daarvoor bekleedde, was gemeenteraadslid in Leeuwarden. Leed volgens sommige van zijn tijdgenoten nogal aan zelfoverschatting. Trad na een jaar af nadat de financiële problemen door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog hem boven het hoofd dreigden te groeien en de liberalen in de Tweede Kamer hadden aangedrongen op zijn vertrek. Zijn gezaghebbende collega van Landbouw, Handel en Nijverheid, Treub i, volgde hem toen op.

partijloze liberaal
in de periode 1913-1914: minister

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Anthonij Ewoud Jan

geboorteplaats en -datum
Assen, 13 december 1860

overlijdensplaats en -datum
Hilversum, 2 februari 1945

2.

Partij/stroming

stroming(en)
  • vrijzinnig-democratisch (lid vrijzinnig-democratische kiesvereniging te Leiden)
  • lid vrijzinnige kiesvereniging te Leeuwarden, maar geen lid Liberale Unie

3.

Hoofdfuncties/beroepen (5/11)

  • inspecteur eerste klasse, indirecte belastingen te Leiden, van 1 september 1907 tot 1 juli 1910
  • directeur, directie registratie en domeinen te Leeuwarden, van 1 juli 1910 tot 29 augustus 1913
  • lid gemeenteraad van Leeuwarden, van 24 december 1912 tot 29 augustus 1913
  • minister van Financiën, van 29 augustus 1913 tot 24 oktober 1914
  • bewaarder van hypotheken, het kadaster en scheepsbewijzen te Amsterdam, van 1 december 1914 tot 1 januari 1926

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Nevenfuncties (2/7)

  • lid Raad van Toezicht Rijkspostspaarbank, van 1 april 1928 tot 1 april 1935
  • voorzitter Raad van Toezicht Rijkspostspaarbank, van 1 april 1935 tot 1 januari 1936

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Activiteiten

als bewindspersoon (beleidsmatig)
  • Verdedigde in 1914 met succes in de Tweede Kamer een nieuwe Wet op de Inkomstenbelasting en het wetsvoorstel tot instelling van raden van beroep voor de directe belastingen. De wetten waren in 1911 door minister Kolkman ingediend en werden door zijn opvolger in het Staatsblad gebracht.

als bewindspersoon (wetgeving)
  • Bracht in 1913 met minister Lely een wet tot stand waarbij de Posterijen, Telegrafie en Telefonie als Staatsbedrijf werden aangewezen. Er kwam daardoor een (rijks)begroting voor het Staatsbedrijf der PTT.
  • Bracht in 1914 samen met minister Treub een wet tot stand waarbij het vissershavenbedrijf te IJmuiden werd aangewezen als Staatsbedrijf. Er kwam daardoor een (rijks)begroting voor het Staatsvissershavenbedrijf.

6.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/4)
  • Er is gesuggereerd dat hij 'bij vergissing' minister werd, maar bewijzen zijn daar niet voor
  • In 1914 leidde zijn voorstel om de aanslagregeling over te dragen van de afdeling directe belastingen aan de afdeling registratie tot verzet bij de ambtelijke leiding van het ministerie van Financiën en in de Tweede Kamer. Via amendering werd het besluit teruugedraaid.
  • Trad af, omdat hij onvoldoende gezag en ervaring had om leiding te geven aan het financiële beleid tijdens de Eerste Wereldoorlog. Op 24 september 1914 was in vergadering van de drie vrijzinnige fracties het vertrouwen in hem opgezegd en hiervan was melding gemaakt bij minister-president Cort van der Linden.

uit de privésfeer
  • Een zus van hem was gehuwd met een zoon van W. de Sitter, burgemeester van Groningen en Eerste Kamerlid

anekdotes en citaten
  • Volgens zeggen zou het Kamerlid Graaf Van Bylandt hem een keer tijdens een Kamerdebat hebben ingefluisterd dat hij een bepaalde begrotingspost gewoon kon verhogen, als hij dat wenselijk vond. Dat zou hij niet hebben geweten.

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

7.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

8.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.