Drs. C.I. (Ien) Dales

foto Drs. C.I. (Ien) Dales
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Onconventionele en doortastende PvdA-politica en bestuurder. Begon haar loopbaan bij het christelijke vormingsinstituut 'Kerk en Wereld' en was later directeur van de sociale dienst in Rotterdam. Als staatssecretaris onder Den Uyl i in het kabinet-Van Agt II i medeverantwoordelijk voor fel bekritiseerde plannen om te snoeien op de Ziektewet. Na een periode als Tweede Kamerlid werd zij burgemeester van Nijmegen. In 1989-1994 minister van Binnenlandse Zaken in het kabinet-Lubbers III i. In die functie zette zij in op een beleid van 'sociale vernieuwing' en bracht zij samen met Hirsch Ballin i een nieuwe Politiewet en antidiscriminatiewetgeving tot stand. Bestuurder op hoofdlijnen, die goed leiding kon geven. Had soms een wat moeizame relatie met het parlement, omdat zij niet altijd wenste in te gaan op detailkritiek. De Nijmegenaren gaven haar de koosnaam 'Ma Flodder'. Werd door zichzelf te blijven allengs populairder.

PvdA
functie(s) in de periode 1981-1994: lid Tweede Kamer, staatssecretaris, minister

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Catharina Isabella (Ien)

geboorteplaats en -datum
Arnhem, 18 oktober 1931

overlijdensplaats en -datum
Utrecht, 10 januari 1994

2.

Partij/stroming

partij(en)
PvdA (Partij van de Arbeid), vanaf 1968

3.

Hoofdfuncties/beroepen (8/11)

  • hoofd afdeling vormingswerk, Stichting "Kerk en Wereld" te Driebergen, van 1966 tot 1 maart 1969
  • directeur Stichting "Kerk en Wereld" te Driebergen, van 1 maart 1969 tot 1 januari 1975
  • freelance onderzoekster, van 1 januari 1975 tot 1 september 1977 (deed in opdracht van instellingen en organisaties onderzoeken ter verbetering van organisatie en werksfeer)
  • directeur GSD (Gemeentelijke Sociale Dienst) te Rotterdam, van 1 september 1977 tot 11 september 1981
  • staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (belast met sociale zekerheid), van 11 september 1981 tot 29 mei 1982
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 16 september 1982 tot 16 mei 1987
  • burgemeester van Nijmegen, van 16 mei 1987 tot 7 november 1989
  • minister van Binnenlandse Zaken, van 7 november 1989 tot 10 januari 1994

takenpakket (staatssecretaris)
  • Was als staatssecretaris belast met 1. aangelegenheden betreffende de sociale zekerheid; 2. het sociale beleid met betrekking tot gehandicapten en ouderen.

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/7)

  • lid Raad van Commissarissen N.V. "Internatio Muller"
  • lid bestuur Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs

afgeleide functies, presidia etc. (2/3)
  • voorzitter Commissie voor de Verzoekschriften (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 24 oktober 1984 tot 16 mei 1987
  • voorzitter vaste commissie voor de Politie (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 september 1986 tot 16 mei 1987

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër (3/4)
  • Interpelleerde op 20 februari 1985 samen met Brouwer (CPN) staatssecretaris De Graaf over de procedures in de WWV
  • Interpelleerde op 18 december 1986 staatssecretaris De Graaf over een uitspraak van het Europees Hof van Justitie inzake een WWV-uitkering
  • Was in 1986 één van de woordvoerders van haar fractie bij de behandeling van de stelselherziening sociale zekerheid

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


als bewindspersoon (beleidsmatig) (3/15)
  • Maakte zich in 1993 samen met minister Hirsch Ballin sterk voor uitbreiding van de politiesterkte met circa 450 agenten en voor verbetering van de huisvesting van de politie
  • Verdedigde in 1993 samen met staatssecretaris De Graaf-Nauta in de Tweede Kamer met succes de Kaderwet bestuur in verandering en een aanscherping van de Wet gemeenschappelijke regelingen. De wet werd in 1994 in het Staatsblad gebracht. (23.048 & 23.139)
  • Belangrijke benoemingen tijdens haar ministerschap: De Boer (PvdA, Commissaris van de Koningin in Drenthe), Van Gelder (CDA, Commissaris van de Koningin in Zeeland), Van Kemenade, (PvdA, Commissaris van de Koningin in Noord-Holland), Terlouw (D66, Commissaris van de Koningin in Gelderland) en Van Voorst tot Voorst (CDA, Commissaris van de Koningin in Limburg); Opstelten (VVD, burgemeester van Utrecht), Ouwerkerk (PvdA, burgemeester van Groningen), Pleumeekers (CDA, burgemeester van Heerlen) en Welschen (PvdA, burgemeester van Eindhoven)

als bewindspersoon (wetgeving) (3/12)
  • Bracht in 1993 de Tijdelijke wet stimulering sociale vernieuwing (Stb. 682) tot stand. Daarmee werd een wettelijke basis gelegd voor projecten op het gebied van sociale vernieuwing. Die moesten bijdragen aan het op lokaal niveau wegwerken van achterstanden. (23.052)
  • Bracht in 1993 samen met minister Hirsch Ballin een wet (Stb. 650) inzake voltooiing van de eerste fase van de herziening van de rechterlijke organisatie tot stand. Deze wet introduceert bestuursrechtspraak in twee instanties, een regeling voor bestuursprocesrecht en een uniforme regeling voor procesrecht voor alle bestuursrechtelijke colleges, zoals administratieve kamers van rechtbanken, de afdeling bestuursrechtspraak Raad van State, de Centrale Raad van Beroep en de Colleges van Beroep voor het Bedrijfsleven en voor de studiefinanciering. Het gaat o.a. om bevoegdheid, termijnen, het horen van getuigen, griffierecht en versnelde behandeling. De kwaliteit en de overzichtelijkheid van de rechtspraak moet hierdoor worden verbeterd. Kroonberoep en beroep op grond van de Tijdelijke wet Kroongeschillen worden vervangen. Bij alle 19 arrondissementsrechtbanken worden enkelvoudige en meervoudige kamers ingesteld die in eerste aanleg bestuursrechtelijke zaken behandelen. Hoger beroep kan worden ingesteld bij de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State, die de afdelingen Rechtspraak en Geschillen vervangt. Geschillen over o.a. bestemmingsplannen en milieuzaken komen direct bij de afdeling Bestuursrechtspraak terecht. Het zelfde geldt voor enkele andere categorieën geschillen (bijv. over dienstplicht en studiefinanciering). (22.495)
  • Bracht in 1993 samen met minister Hirsch Ballin een nieuwe Politiewet (Stb. 724) tot stand. De politie werd grotendeels regionaal georganiseerd met een regionale korpsbeheerder (veelal de burgemeester van een grote gemeente) aan het hoofd. Er kwamen 25 regiokorpsen. Daarnaast werd er een Korps Landelijke Politiediensten ingesteld voor bovenregionale taken, zoals het toezicht op weg-, water- en luchtverkeer, het beveiligen van koninklijke en diplomatieke personen, het leveren van recherche-expertise en misdaadanalyse en het bieden van ondersteuning aan de regionale korpsen op het gebied van politiespecifieke hulpmiddelen, informatietechnologie en logistieke diensten. Ook de Centrale Recherche Informatie (CRI) ressorteerde onder het Korps landelijke politiediensten. De CRI ondersteunde op bovenregionaal niveau politie en justitie bij de bestrijding van met name zware en georganiseerde criminaliteit. (22.562)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Was in 1983 kandidaat voor het burgemeesterschap van Amsterdam
  • Het Amsterdams Instituut voor Arbeidsstudies (AIAS) van de Universiteit van Amsterdam stelde een naar haar genoemde leerstoel in
  • Naar haar is de Ien Dales Award genoemd, een tweejaarlijkse prijs voor integriteitsbeleid. De prijs wordt toegekend door de Stichting Ien Dales Leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam.

uit de privésfeer (3/4)
  • Had een hekel aan uiterlijk vertoon en kwam regelmatig in aanvaring met in haar ogen te opdringerige journalisten
  • Bevriend en samenwonend met mevrouw E.M.A. Schmitz, wethouder van Rotterdam en later burgemeester van Haarlem
  • In 1996 werd in het gebouw van de Gemeentelijke Dienst Arbeidsvoorzieningen (thans CAOP) in Den Haag een bronzen door Fred Tuijnman vervaardigd borstbeeld van haar onthuld

anekdotes en citaten
  • Zei in juni 1991 op het VNG-congres: "Een beetje integer kan niet"
  • In een Tweede Kamerdebat in december 1991 over het niet toezenden van een brief van secretarissen-generaal over de efficiency-operatie bij de overheid zei zij: "Ik vind [echter] niet dat het kabinet 'fuss' met 'fuss' moet beantwoorden."

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
"Ma Flodder" (koosnaam, die de Nijmegenaren haar gaven)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie (6/9)
  • Louis Cornelisse en Ruud van Heese, "Een geliefde 'Ma Flodder' met twee gezichten", Trouw, 11 januari 1994
  • H. Visser, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" 1983
  • "Ik denk dan, hoor eens hier, je bent er zelf óók bij geweest!", in: A. Groen e.a. (red.), Vrouwen en het Binnenhof (1985)", 43
  • A. van Kessel, "Dales, Catharina Isabella (1931-1994)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel VI (digitale versie)
  • A. van Kessel, "Dales, Catharina Isabella", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland" (2016)
  • S. Hoogmoed, "Pontificaal Sociaal. Ien Dales 1931-1994" (2024)

Biografisch Woordenboek(en)
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.