De worsteling van de PvdA - Hoofdinhoud
Een tijdje geleden was ik op het congres waar de PvdA integratienota werd besproken. Voor mijn ogen speelde zich het multicultidrama af waar de PvdA sinds jaar en dag aan lijdt. Voorzitter Ploumen laveerde tussen de partijtop die een realistischer koers wil en middenkader en oudgedienden (Wallage, Vogelaar etc.) die willen doorknuffelen en meebuigen. Om die laatsten tevreden te stellen bleef van de nota niet veel over. Een meisje met hoofddoek en een mooie Cito-toets score, mocht het podium op om zich samen met Ploumen toe te laten juichen. "Zie je wel, 'ze' kunnen het wel, het zijn net gewone mensen!", was de boodschap. Een genante vertoning. Duizenden allochtone meisjes en vrouwen met hoofddoekjes doen het al lang heel goed op onze scholen en universiteiten. Een stigmatiserender beeld was niet denkbaar.
En de strijd in de PvdA is nog lang niet beslecht. Na een half jaar fel debat verklaarde minister Van der Laan zich eindelijk tegen gescheiden inburgeringscursussen. Maar zie: het PvdA middenkader - ditmaal in de persoon van PvdA wethouder Spit van Utrecht - staat wederom op om de hakken in het zand te zetten. Met veel vertoon zocht zij de media op om te verkondigen dat Utrecht door zou gaan met de "pragmatische" aanpak. Het is schokkend dat de zelfbenoemde "emancipatiepartij" deze "Nieuwe Apartheid" nog steeds goedkeurt. De prijs die deze PvdA'ers daar voor betalen is die van door de overheid gelegitimeerde segregatie tussen mannen en vrouwen. Als je dat aanvaardt, kan je ook niet tegen gescheiden overheids-informatieloketten (in moskeeën, zoals in Utrecht) zijn en niet tegen gescheiden zitplaatsen in theaters. En dus is het hek van de dam. Het wachten is dan op gescheiden ingangen bij bibliotheken, gescheiden zitplaatsen in bus en trein en gescheiden zwemlessen. Maar de PvdA offert het gelijkheidsbeginsel graag op aan de multiculturele gedachte. Ik zou zeggen: pak de mannen aan die hun vrouwen thuis houden! En aan vrouwen die zelf niet naast mannen willen zitten is de boodschap: ook discriminatie van mannen accepteren wij niet. Als u niet naast een man in het theater wil zitten dan komt u maar niet.
Waarom lijkt integratie in Nederland toch zo'n ingewikkeld probleem? Omdat autochtone Nederlanders er zelf zo ingewikkeld over doen. Omdat wij niet duidelijk zijn over wat wij wel of niet van mensen verwachten. Aan de ene kant propageren we de gelijkheid tussen man en vrouw. Maar tegelijk faciliteren wij de apartheid door gescheiden inburgeringscursussen. We zeggen het een, maar doen het ander. Daarmee is keer op keer onduidelijk wat Nederland nu eigenlijk is of waar Nederland voor staat. "Je kunt van migranten niet verlangen dat ze burger worden in een samenleving die geen idee heeft wat het is om burger te zijn" zegt Paul Scheffer terecht. De publicist Sylvain Ephimenco voegt daaraan toe: "Je kunt inderdaad van nieuwkomers moeilijk verwachten dat zij zich met enthousiasme spiegelen aan autochtonen die met enthousiasme hun eigen identiteit afwijzen". Het is bovendien merkwaardig dat velen die zeggen veel belangstelling te hebben voor andere culturen, hun interesse onderstrepen door het verwerpen of negeren van hun eigen cultuur. Of het loslaten van de kernwaarden van hun eigen cultuur, zoals de gelijkwaardigheid van man en vrouw.
De gedachte daarachter is steeds dezelfde. Moslimimmigranten zijn zielig en weten niet beter. Om zich te beschermen tegen de vreemde nieuwe wereld klampen zij zich vast aan hun eigen religie en/of cultuur. Zij zijn dus zelf slachtoffer. Je kan hen dus niet ter verantwoording roepen. Wij moeten de schuld op ons nemen en zelf inschikken. En de tweede reden waarom wij moeten inschikken is angst. Angst voor radicalisering. Angst om op te komen voor eigen waarden, om eisen te stellen of om ruzie te krijgen met delen van de moslimbevolking.
Het is allemaal zo verdraaid goed bedoeld. Maar in werkelijkheid ligt er een diep neerbuigende houding aan ten grondslag. Moslims zijn zielig, weten niet beter en kunnen niet voor zichzelf opkomen. En om ze zich hier toch thuis te laten voelen moeten wij ze helpen door in te schikken. Desnoods ten koste van kernwaarden van de Nederlandse samenleving. Zoals de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw.
Het resultaat van deze houding is gevaarlijk. Orthodoxe moslims zullen hierin een bevestiging zien dat er wel degelijk ruimte is om te onderhandelen over onze kernwaarden. En wie weet kunnen ze door hard te blijven roepen de grenzen - onze grenzen - nog wel verder oprekken. Ten koste van de vrouwen die zich verzetten tegen hun onderdrukking en achterstelling. Die mannen zullen zeggen: zie je wel, zelfs de Nederlandse overheid werkt er aan mee. Voor vrouwen is er geen excuus om zich niet te onderwerpen. De faciliteiten zijn er immers ook.
Wat mij betreft bieden wij geen platform of excuus aan orthodoxe imams en mannen om vrouwen te discrimineren. Onze boodschap aan hen moet zijn: wij tolereren geen gescheiden zitplaatsen. Niet in gesubsidieerde theaters, bussen, of wachtkamers van ziekenhuizen. Wij willen geen gescheiden zwemlessen, geen aparte gesubsidieerde gemeentelijke loketten in moskeen, en geen aparte behandeling van meisjes op scholen. Wij willen geen subsidie voor een orthodoxe club als de Poldermoslima Hoofddoekenbrigade die met de hoofddoek tot uitdrukking wil brengen dat zij niet willen worden gezien als lustobject.
Wij willen het niet omdat aan de kernwaarde van onze samenleving "gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen" niet wordt getornd. Wij willen het niet omdat het de integratie belemmert. Wij willen het niet omdat wij geen verraad willen plegen aan geëmancipeerde moslima's. Omdat wij mensen serieus nemen en als volwassenen behandelen. Wij willen het niet uit naam van de vrouw die mij naar aanleiding van de gescheiden theater zitplaatsen in Rotterdam schreef: "Apartheid en onderdrukking van vrouwen moeten in dit land verboden worden. Dit heeft niets met vrijheid van mening te maken, of respect voor een andere cultuur. Ik kom ook uit Noord-Afrika waar vrouwen zo hard moeten vechten om te overleven en respect af te dwingen van mannen die door hun religie macht over vrouwen hebben... Vrouwen die een hoofddoek dragen moeten of tussen andere mannen zitten of thuis blijven zitten. Dat is mijn mening."
De enige manier voor de Islam om zich ter verzoenen met onze liberale en seculiere samenleving is dat dit geloof de aanspraak om het gehele leven te reguleren moet opgeven (vrij naar Scheffer).
Deze blog is ook verschenen op De Dagelijkse Standaard