Een verdeeld Europa, is een zwak Europa - Hoofdinhoud
Woensdag debatteerde het Europees Parlement met EU buitenland chef Catherine Ashton over de stand van zaken van het Europees buitenlands beleid. Helaas was er weinig ruimte voor vreugde. De EU is nog steeds verdeeld op het wereldtoneel en daarom ook zwak en irrelevant. Er zijn zoveel kansen die onbenut blijven!
Niemand hoeft ons er aan te herinneren dat de uitdagingen om Europa heen enorm zijn. Het Rusland van Poetin blaakt van zelfvertrouwen en begint naast de intimidatie van eigen burgers en buurlanden nu ook EU lidstaten lastig te vallen. Handel wordt daarvoor gebruikt als chantage middel.
Intussen zien we dat de Verenigde Staten steeds minder de ambitie hebben om een actieve wereldmacht te zijn. Interne problemen en energie onafhankelijkheid dragen daar aan bij. Als Washington niet langer de mondiale politieagent wil zijn dan heeft dat consequenties.
Wie toont er internationaal dan nog wel leiderschap? Wie vecht en beschermt vrije samenlevingen, open markten en bovenal vrijheden en rechten van mensen? Nu de geloofwaardigheid van de VS ook op het gebied van mensenrechten zware deuken blijft oplopen moet Europa haar moment pakken. We kunnen het EU-VS handelsverdrag gebruiken om onze beide economieën een boost te geven, en de historische bondgenootschap te bestendigen. Maar we moeten ook zorgen dat we waarden als burgerlijke vrijheden en milieubescherming daadwerkelijk worden vastgelegd.
Terwijl de VS minder nadrukkelijk aanwezig is in de wereld zien we een Midden-Oosten dat nooit eerder zo instabiel was. Met een gemiddelde leeftijd van zesentwintig en talloze redenen voor uitzichtloosheid loeren extremisme en chaos. Mensen kijken naar Europa voor een perspectief. Door economische prikkels te koppelen aan hervormingen op het gebied van democratie en mensenrechten kan een win-win situatie ontstaan. In elk geval kunnen we niet langer met onze rug naar de rest van de wereld gekeerd blijven, omdat we zo met onszelf bezig zijn. Natuurlijk is de crisis belangrijk, en moet die opgelost, maar onze belangen moeten ook in het buitenland behartigd.
De oorlog in Syrië is een van de moeilijkste vraagstukken van dit moment, en nog lang niet opgelost. Er zijn geen eenvoudige oplossingen, maar zeker is dat de Amerikaans-Russische deal over de chemische wapens van Assad ons geen stap dichter bij een politieke oplossing voor het geweld brengt. De EU doet veel op het gebied van humanitaire hulp maar we nemen politiek en diplomatiek geen leiding. Het is tijd dat Europa een plan op tafel legt, voor diplomatieke oplossingen, om regionale escalatie te voorkomen, en om te zorgen dat landen die humanitaire hulp beloven die ook daadwerkelijk betalen.
Ten aanzien van Iran kan de EU een belangrijke rol spelen. Veel meer dan alleen een faciliterende rol in gesprekken tussen de Washington en Teheran. We moeten een onafhankelijke Europese koers gaan varen. Zeker nu het Amerikaanse Congress alweer met extra sancties dreigt terwijl we de woorden van opening en verzoening door President Rouhani nog niet eens goed en wel een kans hebben gekregen. Juist Europa is in de positie om duidelijk te maken dat we ook daden verwachten.
Als de basis voor een sterk Europees buitenland beleid niet staat is het ook moeilijk om kansen te benutten. De EU kan een wereldspeler zijn als we verenigd en strategisch handelen. Dat vraagt ook om meer samenwerking op het gebied van defensie. Hard power en soft power gaan echt hand in hand. Alleen dan kunnen we de verantwoordelijkheid voor het beschermen van mensenrechten echt kracht bij zetten. Daar rekenen mensen op en dat is bij uitstek een Europese verantwoordelijkheid.
Bekijk hier mijn speech tijdens het debat: