Een Green New Deal voor Europa

Met dank overgenomen van P. (Paul) Sneijder i, gepubliceerd op dinsdag 13 mei 2014, 3:04.

Het is tijd voor een Green New Deal voor Europa. Een nieuwe groene aanpak. Geïnspireerd door de New Deal van de Amerikaanse president Franklin Roosevelt uit de jaren dertig van de vorige eeuw. Voor de PvdA betekent investeren in een groene economie werken aan het terugdringen van de werkloosheid tot onder de 5%. Andere partijen doen schamper over deze werkloosheidsnorm. Onrealistisch, zo klinkt de kritiek. Maar 27 miljoen werklozen in Europa is de realiteit. Zij zijn niet gediend met vrijblijvende beloftes, wel met een ambitieus Europa dat werk maakt van werk.

Waarom een Green New Deal?

We komen stapje voor stapje uit de ernstigste economische crisis sinds de jaren ’30. De euro ging meerdere keren langs het randje van de afgrond. We hebben in hoog tempo maatregelen moeten nemen die veel te lang waren uitgesteld. Hervormingen, ombuigingen en bezuinigingen. Deze waren nodig om weer tot stabiliteit te komen, om het vertrouwen terug te winnen. Om onze sociale zekerheid stelsels voor te bereiden op de toekomst. Maar de hervormingen hebben ook diepe sporen achtergelaten. 27 miljoen werklozen in Europa. Landen waar meer dan de helft van de jongeren werkloos is. Een generatie die hoger opgeleid en gemotiveerder is dan ooit staat voor een groot deel aan de kant.

Als politiek en als samenleving hebben we dan ook de taak om het voor de toekomst anders te doen. We kunnen niet terugvallen in oude reflexen van korte termijn winsten en financiële zeepbellen. De groei van de toekomst zal niet komen uit een economie van bonussen bij banken, belastingontwijking van bedrijven of doorgeschoten flexibilisering van de arbeidsmarkt. Nieuwe en duurzame economische groei komt alleen als we weer een nieuwe stip op de horizon zetten. Als we gezamenlijk werken aan een toekomstbestendige economie. Een economie waar banken weer dienstbaar zijn en aandeelhouders zich betrokken voelen bij de bedrijven waarin zij investeren. Een economie die zich weer richt op stabiliteit en dus op de lange termijn. Dat is de economie die we nodig hebben om een volgende crisis te voorkomen en om te werken aan een werkloosheid van onder de 5%.

Hoe zorgen we voor meer werk in Europa?

Hoe we gaan zorgen voor meer banen staat in het plan ‘Europe back to work’ van de Europese Sociaal-Democraten. De fractie waartoe de PvdA in het Europees Parlement behoort. Het document bevat tien stappen om te komen tot meer werk in Europa. De kern van het verhaal is dat we ruimte moeten geven aan investeringen in onze economie. Als we niet willen concurreren met de rest van de wereld op het gebied van lage lonen en slechte arbeidsomstandigheden moeten we investeren in een slimme, innovatieve en groene economie. We zullen onder andere moeten investeren in omscholing. Want terwijl Europa 27 miljoen werklozen heeft, is er in 2015 bijvoorbeeld een tekort van 900.000 ICT medewerkers, 1 miljoen onderzoekers en 2 miljoen mensen in de zorg. Dit vraagt om actief beleid van landen voor omscholing en het trainen van vaardigheden. Daarom wil de PvdA dat Europa landen vraagt om hier werk van te maken. Elk land moet een ambitieus plan hebben voor het stimuleren van onderzoek en ontwikkeling. Dit is hard nodig want investeringen in onderzoek en ontwikkeling zijn de laatste jaren teruggevallen tot 1,8% van ons gezamenlijk BNP. We zijn dus sinds de crisis 240 miljard minder in onszelf gaan investeren. Hiermee doen we het een stuk slechter dan landen als Japan of Israël.

Er zijn echter nog tal van andere mogelijkheden voor slimme groei in Europa. Denk aan ICT-gebruik in de gezondheidszorg, hergebruik van materialen, energiezuinige producten, schone steden. Alleen al het creëren van een gezamenlijke digitale markt in Europa kan de komende jaren 260 miljard euro en tal van banen opleveren. Een zelfde verhaal geldt voor de Europese telecom markt.

Daarnaast hebben we investeringen nodig in vergroening. In 2050 zijn we met zo’n 9 miljard mensen op aarde en daarvan is nog maar zo’n 5% een Europeaan. Daarom moeten we ons nu al voorbereiden op een andere toekomst. Dit zorgt voor lastige vragen. Hebben we straks wel voldoende voedsel? Hoe gaan we de grondstoffen in de wereld verdelen? Hoe zit het met energie en CO2 uitstoot? Één ding weten we zeker: Europa is het beste voorbereid op deze andere toekomst als we nu al flinke stappen zetten om onze economie groener te maken.

Een groene economie is niet alleen nodig voor een beter milieu, het levert ook veel banen op. Door bijvoorbeeld flink in te zetten op energie-efficiëntie in Europa kunnen we 2 miljoen banen creëren. En dan krijgen we ook nog een besparing van gemiddeld 1000 euro per huishouden op onze energierekening op de koop toe. Nu al werken zo’n 1,5 miljoen mensen in Europa in de markt van duurzame energie. Dit aantal kan worden vertienvoudigd als we met zijn allen werken aan de gezamenlijke doelstelling om 20% van onze energie uit duurzame bronnen te halen in 2020. Daarom maken we die gezamenlijke afspraak met elkaar in Europa. De PvdA is groot voorstander van deze afspraken. We maken strenge afspraken, maar creëren daarmee een groene toekomst met meer werk.

Dat ambitie en investeringen kunnen leiden tot vergroening, innovatie en banen laat bijvoorbeeld Rotterdam zien. Daar opent straks de Tweede Maasvlakte. Dit levert 6000 extra banen op. Daarnaast heeft Rotterdam de ambitie om de duurzaamste en milieuvriendelijkste haven ter wereld te worden. Dit zijn het soort projecten dat we meer nodig hebben in Europa. Daarom wil de PvdA dat de Europese Investeringsbank meer mogelijkheden krijgt. Ook wil de PvdA dat de Europese Commissie straks industriebeleid weer hoog op de kaart zet in Europa. Door vanuit Brussel in te zetten op onder andere onderzoek en innovatie, slimme en eerlijke handelsakkoorden, een stabiel investeringsklimaat en moderne infrastructuur.

Tijd voor ambitie

Door industriebeleid, vergroening en plannen voor werkgelegenheid komen wij tot een Green New Deal. Voor deze deal heb je politici nodig die bereid zijn om over hun eigen schaduw heen te stappen. Die niet, zoals de SP, zo bezig zijn met het eigen gelijk dat ze vergeten dat politiek bestaat uit compromissen sluiten. Die voluit kritiek hebben op de financiële sector, maar weigeren voor de Bankenunie te stemmen. Ook hebben we een sterker en inhoudelijker verhaal nodig dan de kreet dat de EU alleen goed is voor de handel, zoals de VVD stelt.

Tegelijkertijd moeten we de zorgen van burgers ten aanzien van dit Europa serieus nemen. Hen niet om de tuin leiden met valse praatjes op basis van verdraaide feiten, zoals de PVV doet. Maar ook niet zo ver voor de troepen uitlopen dat het leger uiteen valt, zoals D66 verkiest.

Want voor een Green New Deal heb je geen superstaat nodig, geen federale unie en geen Brusselse dictaten. Voor een Green New Deal heb je alleen gezamenlijke afspraken nodig en politici met toewijding en ambitie. Politici die willen bouwen aan een socialer, eerlijker en groener Europa. Een Europa dat ook voor onze kinderen en hun kinderen de toekomst aan kan. De PvdA is er klaar voor. Wie doet er mee?