Minister kan F35 bestellen

Met dank overgenomen van R. (Ronald) Vuijk i, gepubliceerd op vrijdag 27 februari 2015, 14:56.

Dit kabinet heeft in 2013 voortvarend een gordiaanse knoop doorgehakt. Er wordt een nieuwe straaljager gekocht. Het leek twee jaar geleden een onontwarbare knoop met ingewikkelde randvoorwaarden. De VVD constateert nu dat dit dossier door het kabinet naar de eindstreep is gebracht. En na dit debat zo mogelijk over de eindstreep.

Afschrikken van de tegenstander

Ik wil toch nog even terug naar de basis. Waarom een jachtvliegtuig. Waarom zoveel belastinggeld voor wapentuig? Ik zou kort kunnen zijn; maar ik wijd er toch enkele woorden aan. Omdat het nodig is. Rusland schuwt geweld niet en annexeert De Krim, destabiliseert buurland tot chaos en vliegt onaangekondigd met bommenwerpers over de Europese landen. In het Midden-Oosten houden barbaarse koppensnellers huis met modern gestolen wapentuig. Iran ontwikkelt een nucleaire capaciteit met rakettechnologie voor de lange afstand. China drukt met militaire middelen op de landen in de zuid-Aziatische regio. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Defensie is het meest effectief als inzet niet nodig is omdat de militaire tegenstander afgeschrikt wordt en daarom niet aanvalt. De F35 neemt als wapen van afschrikking, maar ook als effectief inzetbaar wapen in internationale missies de rol van de F16 over. De F35 is snel en flexibel inzetbaar over de hele wereld, kan missies uitvoeren tot in het hoogste geweldsspectrum en kan moeiteloos internationaal samenwerken met de bondgenoten. Voor het behoud van onze vrijheid en onze welvaart is het jachtvliegtuig onmisbaar. Vandaar de F35, vandaar de steun van de VVD.

Wat kopen wij nu precies?

Een bijna retorische vraag die uitstekend in de D-brief wordt beantwoord: “Het project Vervanging F-16 betreft een niet-gemandateerd groot project dat tot doel heeft tijdig te voorzien in de vervanging van de multi-role F-16 jachtvliegtuigen van de Nederlandse krijgsmacht. Naast de verwerving van jachtvliegtuigen omvat het project ook de verwerving van bijbehorende simulatoren, initiële reservedelen, infrastructuur, speciale gereedschappen, meet- en testapparatuur, documentatie, initiële opleidingen en transport en de betaling van BTW.” De huidige F16 jachtvliegtuigen zijn verouderd en aan vervanging toe. Als sinds 1990 is gekeken naar een opvolger van de F16 die in 1979 in dienst trad. Er is door het kabinet veel tijd en moeite gestoken in het vinden van politiek en maatschappelijk draagvlak. De F35 is als beste keus naar voren gekomen uit twee kandidatenvergelijkingen. De minister van defensie verwoordde dat besluit vorig jaar als volgt: “Met dit besluit, waarmee een traject van bijna vijftien jaar wordt afgesloten, geeft Nederland gehoor aan de oproep van het bondgenootschap om te investeren in kwaliteit en daarmee in de collectieve, bondgenootschappelijke veiligheid”. Met de D-brief die nu voor ligt wordt de D-fase van het Defensie Materieel Proces voltooid en zijn we in de transitiefase terechtgekomen. De verwervingsvoorbereiding wordt met dit debat afgesloten. Over het verdere proces heb ik een vraag. Op grond van deze D-brief doet de minister van Defensie de eerste bestelling van 8 toestellen. In de D-brief lees ik “Over de daaropvolgende jaarlijkse bestellingen zal aan de Tweede Kamer worden gerapporteerd.” Dit leidt tot de volgende vraag aan de minister van defensie. Is de minister het mij eens dat de komende jaren niet iedere opvolgende bestelling vooraf aan de Kamer wordt voorgelegd en ook dat niet voorafgaand aan iedere bestelling instemming aan de Kamer wordt gevraagd? Rapporteren is informeren achteraf, en voor de Kamer betekent dat controleren achteraf? Ook schrijft de minister in dit verband, en ik citeer: “Als er binnen de afgebakende financiële kaders ruimte is om de risicoreservering aan te wenden voor de aanschaf van extra toestellen, dan zal defensie daar toe overgaan. Naar verwachting is dat niet op korte termijn aan de orde. Als het kabinet daartoe besluit, wordt de Kamer daarvan tijdig op de hoogte gesteld. Dit leidt tot de volgende vraag aan de minister van defensie: Als bijbestellen aan de orde komt, hoe wordt de Kamer dan op de hoogte gesteld? Leest de Kamer dat in de reguliere Jaarrapportage, volgt een aanvullende D-Brief of een eenvoudige schriftelijke mededeling?”

37 Jachtvliegtuigen

Het aantal toestellen is een punt van zorg. De VVD vindt het aantal van 37 toestellen te krap bemeten. Het aantal van vier toestellen is volgens de VVD te laag. Nederland vloog in 2014 met vier F16’s boven de Baltische Staten en met zes plus twee reserve F16’s boven Irak. Daar boven op nog de QRA boven Nederland. Het is niet anders. De VVD juicht fractie het verwerven van meer toestellen toe zodra dat financieel mogelijk blijkt maar ik zal op dit punt niet om een toezegging vragen. De Algemene Rekenkamer heeft kritiek op het niet meenemen van vredesverliezen in de berekeningen; immers vredesverliezen, het verloren gaan van toestellen door ongelukken, hebben een financiële consequentie en voor ook een operationele consequentie omdat het aantal van 37 zo krap bemeten is dat één toestel verlies een streep zet door de operationele planning. Dit leidt tot een vraag aan de minister van defensie. Kan de minister van defensie bevestigen dat een vredesverlies op te vangen is door in dat geval te overwegen een nieuw toestel te bestellen of een toestel te lenen, leasen of huren van een ander land en dat kan omdat er over 10 jaar ruim 3.000 toestellen bij de bondgenoten operationeel zullen zijn. Omwonenden van de vliegbases Leeuwarden en Volkel maken zich zorgen over geluidhinder. Door TNO en NLR is onderzoek verricht naar de grondgebonden en luchtgebonden geluidsbelasting. De minister heeft aangekondigd in 2016 een F35 naar ons land te halen op de vliegbases het geluid in de praktijk te ervaren. Daarmee is een belangrijke vraag van omwonenden gehonoreerd. Voor Volkel wordt gesproken over het exporteren van 50% van het vliegprogramma. Dat leidt tot een vraag aan de minister van defensie. Wat betekent het exporteren van het vliegprogramma? Betekent het dat de vliegtuigen alleen op Volkel gestationeerd staan en er niet kunnen oefenen? Waar komt de geëxporteerde geluidsbelasting dan terecht?

Nieuwe banen

Dan iets over de werkgelegenheidsaspecten. Ons land heeft dringend meer banen nodig. De inschatting is dat over een paar jaar zo’n 2.200 mensen werkzaam zijn in de productie en tussen de 2000 en 3000 met het onderhoud. En dat is goed nieuws. Dit kabinet verwerft met de F35A de gewone versie die gebouwd wordt voor de US Airforce. Lockheed-Martin bouwt daarnaast de F35B die verticaal kan opstijgen en landen, en bouwt de F35C voor vliegdekoperaties op zee. Het F35 programma is een internationaal samenwerkingsprogramma waaraan negen partnerlanden deelnemen: Australië, Canada, Denemarken, Verenigd Koninkrijk, Italië, Nederland, Noorwegen, Turkije en de Verenigde Staten. De behoeftestelling dateert uit 1999. Zwaar woog destijds mee na het faillissement van Fokker het behoud van de innovatieve lucht- en ruimtevaartindustrie voor ons land. Het binnenhalen van tegenorders en bijbehorende werkgelegenheid ligt op schema maar wel ligt het in de verwachting dat het aantal tegenorders tegenvalt omdat die planning destijds gebaseerd was op 85 toestellen en wij nu 37 toestellen hebben aangekocht. Dit leidt tot een vraag aan de minister van Economische Zaken. De industrie heeft destijds op grond van 85 toestellen ingestemd met een Mede Financieringsovereenkomst. Nu blijkt de bijbehorende afdracht niet in lijn te zijn met het uiteindelijke getal van 37 toestellen met als mogelijk onbedoeld gevolg dat de industrie deelname aan het F35 programma niet kan betalen. In het najaar heb ik hierover vragen gesteld en heeft de minister toegezegd hierover in gesprek te gaan met de industrie. Kan de minister aangeven wat de stand[ii] van de overleg is en of het tot iets gaat leiden waar kabinet en industrie beiden mee uit de voeten kunnen? En als dat niet zo is, waar zit dan precies het probleem?

Er vliegen inmiddels meer dan 130 F35's

De slechte verhalen over de F35 kennen een zekere hardnekkigheid. Het programma kende een slechte start. Er gaan veel verhalen rond die voortdurend weerlegd worden.

Een leerzame opsomming uit het nieuws in mijn mailbox. :

  • - 
    De stealth technologie zou achterhaald zijn
  • - 
    De Chinezen hebben alle technologie gestolen en bouwen een kopie, zelfs een betere versie.
  • - 
    Toestel is te zwaar met te kleine vleugels, te grote romp en dus niet wendbaar en kwetsbaar
  • - 
    Het boordkanon doet het niet, de antieke camera’s genereren wazige beelden waardoor grondsteun niet mogelijk is.
  • - 
    Extreem veel onderhoud omdat, vanwege de stealth eigenschappen, zelfs de kleinste krasjes na iedere vlucht hersteld moeten worden.
  • - 
    Kan maar weinig raketten en bommen meenemen omdat alles binnen de romp meegenomen moet worden.
  • - 
    De brandstof wordt vlak bij de motor opgeslagen met dunne beschermlagen; het toestel is met een kalasnikov neer te halen.
  • - 
    Om de F35 te verwerven is fors gesneden in de krijgsmacht.
  • - 
    Het niet kunnen vliegen in onweer
  • - 
    Het niet achterom kunnen kijken door de piloot

Die twijfel is door het ministerie van defensie, Lockheed Martin en het Pentagon overtuigend weggenomen. De betrokken piloten zijn enthousiast over het toestel en het testprogramma verloopt volgens plan. Ik zie dat dit toestel superioriteit in de lucht van de NAVO en andere bondgenoten voor de komende decennia veilig stelt. Het proces om van de Nota In het belang van Nederland op te lopen naar deze DMP-D brief is uitgebreid geweest. Technische briefings met de betrokken ministeries,. Er is met veel mensen gesproken, alle aspecten zijn de afgelopen jaren besproken; we hebben het toestel gehoord en zien vliegen.

-/-

Meer over ...