Commissie maakt ernst met transparantie: verplicht transparantieregister voor alle EU-instellingen

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op woensdag 28 september 2016.

De Commissie-Juncker i stelt vandaag voor een verplicht transparantieregister in te voeren voor alle drie de instellingen van de EU i — het Europees Parlement i, de Raad i en de Commissie i — en lost daarmee een belangrijke belofte in.

Zelf had zij al het voortouw genomen door ontmoetingen tussen beleidsmakers en belangenvertegenwoordigers alleen toe te staan als die laatsten in een transparantieregister zijn opgenomen. Vandaag roept zij het Europees Parlement en de Raad op om dit voorbeeld te volgen en het register verplicht te maken voor alle belangenvertegenwoordigers die proberen invloed uit te oefenen op de beleidsvorming in Brussel.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans i verdedigt het voorstel als volgt: "De EU-instellingen moeten samenwerken om het vertrouwen van onze bevolking terug te winnen. We moeten meer open zijn bij alles wat we doen. Dit voorstel voor een verplicht transparantieregister voor het Parlement, de Raad en de Commissie is een belangrijke stap in de goede richting. De burgers hebben het recht te weten wie probeert invloed uit te oefenen op de EU-wetgeving. We stellen een eenvoudige regel voor: geen ontmoeting met besluitvormers zonder voorafgaande inschrijving. In het register kan iedereen zien wie er lobbyen wie zij vertegenwoordigen en hoeveel zij uitgeven.”

De Commissie heeft vandaag een voorstel gedaan voor een interinstitutioneel akkoord (IIA i) over een robuust systeem om lobbyactiviteiten transparant te maken. Het bouwt voort op het bestaande vrijwillige transparantieregister van Parlement en Commissie. De Commissie stelt voor alle drie de instellingen, dus voortaan ook de Raad, te onderwerpen aan dezelfde minimumnormen. Ontmoetingen met beleidsmakers van de drie instellingen worden alleen toegestaan na inschrijving in het transparantieregister. Sinds de Commissie deze regel in november 2014 invoerde voor haar eigen contacten met belangenvertegenwoordigers, waren er ongeveer 4000 nieuwe inschrijvingen in het bestaande register.

Het voorstel verduidelijkt om welke activiteiten en organen het gaat. Het zorgt ook voor een betere handhaving van de gedragscode van het register voor lobbyisten. En daarnaast wordt de kwaliteit van de gegevens in het register verbeterd door uniformiteitseisen te stellen aan de ingevoerde gegevens en deze beter te controleren. De Commissie stelt hiervoor extra middelen ter beschikking. Inschrijvers die de gedragscode niet naleven, kunnen tijdelijk worden uitgesloten van alle contacten met de instellingen of geschrapt worden uit het register.

Achtergrond

Het voorstel past in het streven van de Commissie-Juncker om de beleidsvorming in de EU te verbeteren. Er is intensief overleg geweest met alle belanghebbenden. Bijna drie maanden lang, tot 1 juni, konden burgers en organisaties hun mening geven. Dat heeft 1758 reacties opgeleverd, waarvan 975 van individuele burgers en 783 van organisaties. Zij gaven hun mening over de werking van het huidige transparantieregister en deden suggesties voor de opzet van de nieuwe regels.

De Commissie-Juncker heeft nog meer gedaan om haar transparantiebelofte, beschreven in de politieke richtsnoeren, na te komen. Al sinds 1 december 2014 publiceert zij gegevens over de ontmoetingen van EU-commissarissen, hun kabinetsleden en de directeuren-generaal van de Commissie met alle belangenvertegenwoordigers. In beginsel mag dit soort ontmoetingen alleen plaatsvinden met personen of organisaties die in het transparantieregister zijn ingeschreven.

Zij geeft nu ook meer inzage in de stukken over de onderhandelingen voor een trans-Atlantisch partnerschap voor handel en investeringen (TTIP) met de Verenigde Staten. Bovendien bevat het in april ondertekende Interinstitutioneel akkoord "Beter wetgeven" maatregelen voor meer openheid en transparantie in de besluitvorming van de EU, ook over de secundaire wetgeving. In mei 2016 is de Commissie met nieuwe regels voor deskundigengroepen gekomen, die strengere transparantievereisten bevatten en voor synergie met het transparantieregister zorgen.

De Commissie heeft in haar "Agenda voor betere regelgeving i", die zij in mei 2015 heeft gepresenteerd, beloofd dat zij de bevolking meer inzage en inspraak zou geven in de beleidsvorming. Voorts zijn er nieuwe mogelijkheden voor feedback gecreëerd. Zodra de voorbereidingen voor een initiatief beginnen, kan worden gereageerd op basis van "routekaarten" en "aanvangseffectbeoordelingen". Maar ook nadat de Commissie een voorstel heeft ingediend, kan nog input worden gegeven voor het wetgevingsproces bij het Parlement en de Raad.

Het transparantieregister is een van de belangrijkste instrumenten waarmee de Commissie haar transparantiebelofte nakomt. Het omvat alle activiteiten die erop gericht zijn invloed uit te oefenen op de wetgeving en de uitvoering van het beleid van de EU-instellingen. In 2011 voerden het Europees Parlement en de Commissie samen voor het eerst een transparantieregister in. Het werd in april 2014 geactualiseerd via een interinstitutioneel akkoord (IIA), maar gold tot dusver alleen voor deze twee instellingen.Het huidige, vrijwillige register omvat meer dan 9800 personen en organisaties die zijn gebonden aan de gedragscode. De inschrijvers variëren van adviesbureaus en advocatenkantoren tot vak- en beroepsorganisaties, ngo’s, religieuze organisaties en academische instellingen.

Meer informatie:

Voorstel van de Commissie voor een interinstitutioneel akkoord tussen het Europees Parlement, de Raad van de EU en de Europese Commissie over een verplicht transparantieregister

MEMO/16/3181 met veelgestelde vragen

Website van het transparantieregister

Resultaten van de openbare raadpleging over een verplicht transparantieregister

http://ec.europa.eu/transparencyregister/public/staticPage/displayStaticPage.do?locale=en&reference=INTER_INST_AGREEMENT

IP/16/3182

 

Contactpersoon voor de pers:

Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail