Herplaatsing en hervestiging: Commissie roept lidstaten op om de daad bij het woord te voegen en verplichtingen na te komen

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op dinsdag 16 mei 2017.

De Commissie heeft vandaag haar twaalfde voortgangsverslag vastgesteld over de EU-noodregelingen voor herplaatsing en hervestiging. In het verslag worden de maatregelen geëvalueerd die sinds 12 april 2017 zijn genomen.

De grotere inspanningen van de lidstaten hebben ervoor gezorgd dat dit jaar al bijna evenveel personen zijn herplaatst als in heel 2016. Het totale aantal herplaatste personen bedraagt nu 18 418, wat laat zien dat herplaatsing succesvol kan zijn wanneer de afspraken die in een geest van loyale samenwerking zijn gemaakt, ook na worden gekomen. Hoewel de meeste lidstaten zich actief inzetten en regelmatig herplaatste personen opnemen, hebben sommige lidstaten nog geen enkele persoon herplaatst en komen zij dus hun wettelijke verplichting niet na. Wat hervestiging betreft, boeken de lidstaten nog steeds aanzienlijke vooruitgang: tot dusver is aan 16 163 personen een veilige en legale migratiemogelijkheid geboden. Daarmee is de hervestigingsregeling van de EU voor meer dan twee derde uitgevoerd. Dit verslag bouwt voort op de aanbevelingen van vorige maand en spitst zich met name toe op de lidstaten die hun verbintenissen niet nakomen.

Dimitris Avramopoulos i, commissaris voor Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap: “De tot dusver behaalde resultaten tonen aan dat als de lidstaten vastberaden zijn, herplaatsing succesvol kan zijn. Het welslagen van de herplaatsingsregeling mag niet van slechts enkele lidstaten afhangen. Solidariteit in juridische, politieke en morele zin is niet voor verschillende uitleg vatbaar. Ik roep de lidstaten die consequent hun verplichtingen hebben verzuimd op om onverwijld alsnog met het nakomen daarvan te beginnen. Uit de algemene cijfers inzake hervestiging blijkt wat versterkte samenwerking en coördinatie op EU-niveau in de praktijk kan betekenen en het is de hoogste tijd dat dit ook voor herplaatsing gaat gelden.”

Herplaatsing

De positieve tendens wat betreft herplaatsing heeft zich voortgezet met nog eens 2 078 herplaatsingen sinds het vorige verslag (1 368 vanuit Griekenland en 710 vanuit Italië). Op 12 mei waren in totaal 18 418 personen herplaatst, waarvan 5 711 uit Italië en 12 707 uit Griekenland. Niettegenstaande de aanhoudende vorderingen is het huidige herplaatsingstempo nog steeds te laag om de streefcijfers te halen die zijn afgesproken om alle in aanmerking komende personen de komende maanden te herplaatsen.

In Griekenland zijn op dit moment 12 400 aanvragen voor herplaatsing geregistreerd en dit cijfer zal naar verwachting stabiel blijven. Italië moet er daarentegen nog voor zorgen dat alle voor herplaatsing in aanmerking komende personen worden geregistreerd. Naast de 2 500 herplaatsingskandidaten die thans in Italië zijn geregistreerd zullen er naar verwachting binnenkort nog eens 700 personen worden geregistreerd, naast de ruim 1 100 Eritreeërs die in 2017 in Italië zijn aangekomen. Het totale aantal in aanmerking komende personen die zich momenteel in Italië en Griekenland bevinden, ligt echter veel lager dan het cijfer dat was opgenomen in de besluiten van de Raad. Rekening houdend met de tot dusver geboekte vooruitgang, en vooropgesteld dat de lidstaten de politieke wil tonen en concrete maatregelen nemen om hun gezamenlijk overeengekomen verbintenissen na te komen, is het zonder meer haalbaar om alle in aanmerking komende personen tegen september 2017 te herplaatsen. In ieder geval komen de wettelijke verplichtingen om de in Griekenland en Italië aanmerking komende personen te herplaatsen, na september niet te vervallen.

Hoewel de meeste lidstaten inmiddels concrete maatregelen nemen en regelmatig toezeggingen doen en personen herplaatsen, blijven Hongarije, Polen en Oostenrijk de enige lidstaten die nog geen enkele persoon hebben herplaatst. Dit is in strijd met hun wettelijke verplichtingen, de verbintenissen die zijn aangegaan jegens Griekenland en Italië en de billijke verdeling van de verantwoordelijkheid. Oostenrijk heeft echter formeel toegezegd 50 personen uit Italië te herplaatsen en de Commissie is ingenomen met dit besluit. Bovendien heeft Tsjechië al bijna een jaar niet meer actief deelgenomen aan de regeling.

De aanbevelingen in het verslag van vandaag hebben in dit opzicht vooral betrekking op de lidstaten die de besluiten van de Raad nog niet hebben uitgevoerd, met name die waarbij Hongarije en Polen werden opgeroepen om onverwijld toezeggingen te gaan doen en met herplaatsing te beginnen, Tsjechië werd opgeroepen om onverwijld met herplaatsing te beginnen en Oostenrijk, dat nu een begin heeft gemaakt met toezeggingen ten aanzien van Italië, werd opgeroepen om toezeggingen te gaan doen ten aanzien van Griekenland.

Er zijn ook aanbevelingen gedaan om een effectievere tenuitvoerlegging van de besluiten van de Raad in andere lidstaten te bevorderen:

  • Bulgarije en Slovakije zouden zich flexibeler moeten opstellen wat betreft hun voorkeuren en zouden zo snel mogelijk moeten starten met de herplaatsing van personen vanuit Italië;
  • Ierland en Estland zouden met Italië oplossingen moeten overeenkomen inzake aanvullende veiligheidsgesprekken, zodat de herplaatsingen zo snel mogelijk van start kunnen gaan;
  • enkele lidstaten zouden hun maandelijkse toezeggingen moeten verhogen (Spanje, België en Kroatië voor zowel Italië als Griekenland; Duitsland, Roemenië en Slovakije voor Griekenland, en Frankrijk voor Italië) en Cyprus zou opnieuw toezeggingen moeten gaan doen voor herplaatsing vanuit Italië en daar zo spoedig mogelijk mee moeten beginnen;
  • In het algemeen zouden de lidstaten die personen herplaatsen hun capaciteit voor de behandeling van herplaatsingsverzoeken moeten verhogen, al te restrictieve voorkeuren en vertragingen moeten vermijden en de vereisten moeten beperken die de overbrengingsprocedure vertragen; zij zouden ook prioriteit moeten geven aan de verzoeken van kwetsbare personen, met name niet-begeleide minderjarigen;
  • Italië zou bovendien zo spoedig mogelijk de procedures voor de identificatie en registratie van alle in aanmerking komende migranten moeten versnellen, en ervoor moeten zorgen dat alle voor herplaatsing in aanmerking komende personen die in Italië aankomen, op een ordelijke manier naar specifieke herplaatsingshubs worden geleid. Daartoe heeft de Commissie onlangs 15,33 miljoen euro noodhulp verstrekt voor het verbeteren van de werking van de herplaatsingsregeling in Italië.

De Commissie vraagt de lidstaten follow-up te geven aan haar aanbevelingen en op het gebied van herplaatsing aanzienlijk meer inspanningen te leveren, in een geest van wederzijdse samenwerking en vertrouwen, en wel vóór het volgende verslag, dat in juni 2017 zal worden gepubliceerd. Voorts dringt de Commissie erop aan dat de lidstaten die nog geen personen hebben herplaatst of die al een jaar lang geen toezeggingen meer hebben gedaan voor Italië en Griekenland, dat onverwijld en uiterlijk de volgende maand alsnog gaan doen. Als er geen actie wordt ondernomen, zal de Commissie in juni in haar volgende verslag haar standpunt uiteenzetten over het gebruik van haar bevoegdheden krachtens de Verdragen en met name over de inleiding van inbreukprocedures. De Commissie is bereid om de lidstaten te helpen aan hun verplichtingen te voldoen.

Hervestiging

De volledige hervestigingsregeling wordt nog steeds uitgevoerd volgens het schema. Op 12 mei waren 16 163 personen hervestigd in 21 landen[1], wat wil zeggen dat meer dan twee derde van het afgesproken aantal van 22 504 volgens de EU-regeling te hervestigen personen al is hervestigd. Sinds 10 april 2017 zijn 671 personen hervestigd, voornamelijk vanuit Turkije, maar ook vanuit Jordanië en Libanon. Dit is een belangrijke vooruitgang in vergelijking met het beperkt aantal personen dat de lidstaten in 2014 en 2015 hebben hervestigd via nationale of multilaterale regelingen, en toont duidelijk de toegevoegde waarde en het potentieel van versterkte EU-samenwerking en -coördinatie op dit gebied aan.

Enkele lidstaten en geassocieerde landen hebben hun streefcijfers al gehaald (Estland, Duitsland, Ierland, Nederland, Finland, Zweden, het Verenigd Koninkrijk, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland), maar de inspanningen zijn nog ongelijk verdeeld. Negen lidstaten (Bulgarije, Cyprus, Griekenland, Kroatië, Malta, Polen, Roemenië, Slowakije en Slovenië) moeten nog beginnen met de hervestiging volgens de EU-regeling.

De hervestiging vanuit Turkije (opgenomen in de totaalcijfers) blijft goed lopen: sinds het vorige verslag zijn al 1 077 Syriërs hervestigd. In totaal is op grond van de verklaring EU-Turkije nu aan 5 695 Syriërs een veilige, legale doortocht naar Europa geboden. Het totale aantal nog toe te zeggen plaatsen voor hervestiging vanuit Turkije bedraagt nu 25 040. Roemenië treft momenteel voorbereidingen om binnenkort voor het eerst in het kader van de regeling personen te hervestigen.

Er is dus aanzienlijke vooruitgang geboekt, maar de lidstaten die hun streefcijfer nog lang niet hebben gehaald en de lidstaten die nog niemand hebben hervestigd in het kader van de EU-regeling moeten hun inspanningen zo snel mogelijk opvoeren. Zij moeten bijdragen aan de gezamenlijke inspanningen om personen die internationale bescherming nodig hebben, een veilige en legale doortocht naar de EU te bieden en de verklaring EU-Turkije uitvoeren.

Achtergrond

De tijdelijke regeling voor noodherplaatsing is in september 2015 ingesteld bij twee besluiten van de Raad, waarbij de lidstaten toezegden mensen die internationale bescherming nodig hebben, vanuit Italië en Griekenland te herplaatsen. De herplaatsingsbesluiten betreffen de afspraak om 98 255 personen te herplaatsen, nadat de Raad op 29 september 2016 het tweede Raadsbesluit over herplaatsing had gewijzigd in die zin dat 54 000 nog niet toegewezen plaatsen beschikbaar zouden worden gesteld voor het legaal toelaten in de EU van uit Turkije komende Syriërs.

Op 8 juni 2015 heeft de Commissie een voorstel aangenomen voor een Europese hervestigingsregeling, waarna op 20 juli 2015 de lidstaten een akkoord hebben gesloten om 22 504 personen die duidelijk internationale bescherming nodig hebben, te hervestigen.

Op de Europese Raad van 7 maart 2016 is een oproep gedaan om de herplaatsing te versnellen om de humanitaire situatie in Griekenland te verlichten. In zijn conclusies van 20 en 21 oktober heeft de Europese Raad zijn oproep herhaald verdere inspanningen te leveren ter bespoediging van de uitvoering van de herplaatsings- en hervestigingsregelingen in het licht van de dringende noodzaak om ondersteuning te bieden aan Griekenland en Italië. Het gezamenlijk actieplan betreffende de uitvoering van de verklaring EU-Turkije, waarin het streefcijfer van 3 000 herplaatsingen vanuit Griekenland per maand is opgenomen, werd op 15 december bekrachtigd door de Europese Raad, die er nogmaals toe opriep de inspanningen ter bespoediging van de herplaatsing, met name van niet-begeleide minderjarigen, en de uitvoering van de bestaande hervestigingsregelingen, verder op te voeren.

In de verklaring EU-Turkije van 18 maart 2016 is bepaald dat voor elke Syriër die vanaf de Griekse eilanden naar Turkije wordt teruggestuurd, een andere Syriër vanuit Turkije in de EU zal worden hervestigd. Dit beginsel is van toepassing sinds 4 april 2016. Er wordt voorrang gegeven aan migranten die niet eerder op een irreguliere manier de EU zijn binnengekomen en dit ook niet hebben geprobeerd.

Op 13 juli 2016 heeft de Commissie een permanent EU-kader voor hervestiging voorgesteld. Daarbij wordt een gemeenschappelijk pakket standaardprocedures voor de selectie van kandidaten voor hervestiging vastgesteld en wordt een gemeenschappelijke beschermingsstatus in het leven geroepen voor personen die in de EU hervestigd worden. De Europese inspanningen op het gebied van hervestiging kunnen daardoor in de toekomst gestroomlijnd en gerichter verlopen.

De Commissie heeft op 16 maart 2016 het eerste verslag over herplaatsing en hervestiging aangenomen. Het tweede, derde, vierde, vijfde, zesde, zevende, achtste, negende, tiende en elfde verslag werden aangenomen op 12 april, 18 mei, 15 juni,13 juli, 28 september, 9 november, 8 december 2016, 28 february, 2 maart and 12 april 2017.

Meer informatie

Mededeling: Twaalfde verslag over herplaatsing en hervestiging

Bijlage 1: Herplaatsing vanuit Griekenland

Bijlage 2: Herplaatsing vanuit Italië

Bijlage 3: Herplaatsing vanuit Italië en Griekenland

Bijlage 4: Hervestiging - stand van zaken

Factsheet over herplaatsing en hervestiging

Factsheet over de aanpak van de vluchtelingencrisis: financiële steun van de EU aan Griekenland

Europese migratieagenda

Besluit van de Raad over de herplaatsing van 40 000 personen vanuit Italië en Griekenland

Besluit van de Raad over de herplaatsing van 120 000 personen vanuit Italië en Griekenland

Besluit (EU) 2016/1754 van de Raad van 29 september 2016 tot wijziging van Besluit (EU) 2015/1601 tot vaststelling van voorlopige maatregelen op het gebied van internationale bescherming ten gunste van Italië en Griekenland

Conclusies van de Raad inzake de hervestiging van 20 000 personen die internationale bescherming nodig hebben

Verklaring EU-Turkije van 18 maart 2016

[1] België, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Ierland, IJsland, Italië, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland.

IP/17/1302

 

Contactpersoon voor de pers:

Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail


1.

Relevante EU dossiers