Europese migratieagenda: de geboekte vooruitgang consolideren

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op woensdag 15 november 2017.

In de aanloop naar de Europese Raad van december geven de Commissie en de hoge vertegenwoordiger vandaag aan wat er nog moet gebeuren om de positieve resultaten van de afgelopen jaren te consolideren.

Het aantal irreguliere grensoverschrijdingen langs de belangrijkste migratieroutes is in 2017 met 63% gedaald. De gezamenlijke inspanningen om de buitengrenzen van de EU te beschermen, samen te werken met de partnerlanden bij de aanpak van de dieperliggende oorzaken van irreguliere migratie, migranten beter te beschermen en mensensmokkelaars met succes te bestrijden, leiden dus tot concrete resultaten. Voor de toekomst roepen de Commissie en de hoge vertegenwoordiger, in het besef dat de externe en interne afspraken op het gebied van migratie onderling nauw zijn verbonden, op tot verdergaand en niet-aflatend gecoördineerd optreden van de EU, de lidstaten en de partnerlanden, op alle fronten tegelijk, om samen de migratie beter te beheren.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans i: „We hebben sinds 2015 reële vooruitgang geboekt met onze gezamenlijke inspanningen om migratie in breed verband beter te beheren. We zijn er echter nog niet, en we zullen nog enige tijd met dit probleem geconfronteerd blijven. We moeten dan ook doorgaan met onze brede gezamenlijke inspanningen en met nog meer energie en vastberadenheid werken aan de consolidatie van de al geboekte resultaten, totdat de Europese migratieagenda in zijn geheel is uitgevoerd. Migratie is en blijft de belangrijkste zorg van onze burgers en moet ook onze topprioriteit blijven.”

Hoge vertegenwoordiger en vicevoorzitter Federica Mogherini i: „De afgelopen twee jaar hebben we onze energie aangewend om een van de grootste uitdagingen van onze tijd op humane en doeltreffende wijze aan te pakken. We hebben de OIM en de UNHCR steun verleend bij het helpen van mensen in nood en assistentie geboden op het gebied van vrijwillige terugkeer. Via het plan voor externe investeringen zal 40 miljard EUR aan particuliere investeringen beschikbaar worden gesteld. Wij hebben met onze Afrikaanse bondgenoten samengewerkt bij de aanpak van de onderliggende oorzaken van migratie. Onze aanpak is en blijft gebaseerd op samenwerking en partnerschap.”

Commissaris voor Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap Dimitris Avramopoulos i: „We bouwen langzamerhand onze crisisaanpak af en beheren migratie nu in een geest van partnerschap en gedeelde verantwoordelijkheid, zowel binnen als buiten de EU. Er zijn tot dusver ruim 34 400 nieuwe hervestigingsplaatsen toegezegd. Ik ben dan ook blij met de inzet die de lidstaten tonen om veilige en legale migratiemogelijkheden te bevorderen en het gebruik van irreguliere en gevaarlijke routes terug te dringen, en met hun solidariteit met de landen van opvang buiten de EU.”

De dieperliggende oorzaken van migratie aanpakken en levens redden

De EU heeft sinds september haar steun voor de aanpak van de onderliggende oorzaken van migratie opgevoerd:

  • In Turkije is de EU goed op weg om nog voor het einde van het jaar contracten te sluiten voor de 3 miljard EUR die in het kader van de faciliteit voor vluchtelingen beschikbaar is. Sinds oktober krijgt een miljoen van de meest kwetsbare Syrische vluchtelingen maandelijks elektronisch geld overgemaakt.
  • Het EU-trustfonds voor Afrika zorgt nu, twee jaar na de start ervan, voor meer stabiliteit en weerbaarheid door het ondersteunen van economische ontwikkeling en migratiebeheer in landen die crises van allerlei aard en noodsituaties doormaken. Daarvoor zijn tot nog toe programma's vastgesteld ter waarde van bijna 2 miljard EUR.
  • In Libië ligt de nadruk nu op het verbeteren van de vaak erbarmelijke omstandigheden waarmee migranten te maken krijgen. (Hiervoor wordt nauw samengewerkt met de UNHCR, Unicef en de IOM. Bijna 4 000 migranten en meer dan 2 000 ontheemde gezinnen in Libië hebben medische bijstand en basissteun gekregen, en aan ruim 14 000 migranten in bewaringscentra is medische hulp en bijstand geboden.

De EU werkt daarnaast aan het aanpakken van mensensmokkel en het redden van mensenlevens in de woestijn en op zee:

  • Het EU-trustfonds voor Afrika steunt het werk van de IOM en de Nigerese autoriteiten voor de uitvoering van opsporings- en reddingsoperaties in de woestijn — in 2017 zijn meer dan 1 100 migranten in veiligheid gebracht nadat zij door mensensmokkelaars in de steek waren gelaten.
  • Meer dan 15 000 migranten, onder meer dan 10 000 personen uit Libië, hebben reeds gebruikgemaakt van begeleide vrijwillige terugkeer. Er zijn projecten in ontwikkeling voor intensievere samenwerking met de buurlanden van Libië om meer migranten vanuit Libië naar huis te laten terugkeren.
  • Dankzij de inzet van dertien (lucht)vaartuigen blijven de EU‑operaties Triton en Sophia ondersteuning bieden voor de maatregelen die lidstaten nemen om op zee levens te redden en vermoedelijke mensenhandelaars en ‑smokkelaars op te pakken. In Niger konden met steun van de EU aan de Nigerese autoriteiten 70 gevallen van mensensmokkel en mensenhandel worden aangepakt. Er zijn 65 arrestaties verricht en 37 personen gevangengezet.

EU-solidariteit met en steun aan vluchtelingen en gastlanden

De EU-regeling voor hervestiging, die in juli 2015 van start is gegaan, zal binnenkort met succes zijn afgerond. De hervestiging in de context van de verklaring EU-Turkije gaat gestaag voort: in totaal zijn ruim 25 700 personen hervestigd sinds het begin van de regelingen. De Commissie heeft in september een nieuwe regeling in het leven geroepen om tot oktober 2019 ten minste 50 000 van de meest kwetsbare vluchtelingen, met name langs de centrale Middellandse Zeeroute, te hervestigen. Tot dusver hebben zestien lidstaten ruim 34 400 plaatsen toegezegd.

Nu, twee jaar later, zijn er nog slechts zo'n 750 personen in Griekenland en 3 100 in Italië die moeten worden herplaatst. De herplaatsingsregeling van de EU wordt dus met succes afgerond. Meer dan 31 500 personen zijn tot nu toe herplaatst. Bijna alle lidstaten hebben aan hun wettelijke verplichtingen voldaan, behalve Tsjechië, Hongarije en Polen. Deze hebben tot dusver niets gedaan om tegemoet te komen aan de grieven die de Commissie in haar met redenen omkleed advies van juli heeft opgenomen. De inbreukprocedures worden daarom voortgezet.

Resultaten op het gebied van terugkeer en overname

Met Bangladesh is in september een overeenkomst gesloten inzake operationele standaardprocedures op het gebied van terugkeer. Op dit belangrijke onderdeel van de EU-aanpak voor beter migratiebeheer is dus vooruitgang geboekt. De EU zal blijven streven naar gestructureerde praktische samenwerking met andere belangrijke landen in het kader van deze nieuwe aanpak.De samenwerking met Ivoorkust, Senegal en Mali zal worden geïntensiveerd, en de lopende onderhandelingen met Nigeria en Tunesië over overname moeten zo spoedig mogelijk worden afgerond.

In november komt het Europees Grens- en kustwachtagentschap met nieuwe operationele maatregelen om de lidstaten te ondersteunen bij terugkeeroperaties. Die maatregelen vormen op EU-niveau de spil van de terugkeeractiviteiten.

Volgende stappen naar een sterker, effectiever en eerlijker migratie- en asielbeleid van de EU

Het EU-trustfonds voor Afrika kan de programma's, met name in Libië en Noord-Afrika, slechts blijven steunen als de lidstaten hun financiële bijdragen verhogen.

Wat hervestiging betreft, moeten de lidstaten plaatsen blijven toezeggen totdat het streefcijfer van ten minste 50 000 is bereikt, zodat de planning voor de concrete hervestiging van start kan gaan. Dat houdt ook in dat steun wordt verleend voor het mechanisme voor evacuatie uit Libië, in samenwerking met de UNHCR, en voor de operationele standaardprocedures voor de vrijwillige regeling voor humanitaire toelating, waarover de Commissie en Turkije afspraken hebben gemaakt.

Op EU-niveau is het percentage terugkeerders nog steeds onvoldoende. De inzet van alle betrokkenen is dus essentieel om op dit gebied concrete vooruitgang te kunnen boeken. De lidstaten wordt gevraagd om betere gegevens te verzamelen en te verstrekken over terugkeer. Daarmee kan beter worden nagegaan hoe effectief de terugkeeroperaties zijn en waar de Europese grens- en kustwacht een nuttige bijdrage zou kunnen leveren. De EU moet ook gezamenlijk naar mogelijkheden blijven zoeken voor de inzet van alle stimuleringsmaatregelen en pressiemiddelen die tot vooruitgang op het gebied van terugkeer kunnen leiden, zoals bekrachtigd door de Europese Raad.

Wat de verklaring EU-Turkije betreft, moeten de Griekse autoriteiten hun inspanningen intensiveren en voorzien in adequate middelen voor het terugsturen naar Turkije. Alleen dan kan dit cruciale onderdeel van de verklaring worden uitgevoerd. Sinds maart 2016 zijn tot dusver slechts 1 969 personen teruggestuurd.

Achtergrond

Toen Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker zijn functie aanvaardde, belastte hij een van de commissarissen, Dimitris Avramopoulos, met de speciale verantwoordelijkheid om in samenwerking met de andere commissarissen en onder coördinatie van eerste vicevoorzitter Frans Timmermans een nieuw migratiebeleid uit te werken. Dat was een van de tien prioriteiten van de politieke beleidslijnen van de Commissie-Juncker.

Op 13 mei 2015 presenteerde de Europese Commissie de Europese migratieagenda, een verreikende strategie om het hoofd te bieden aan de dringende problemen van de crisis en om de EU de instrumenten aan te reiken waarmee zij irreguliere migratie, legale migratie, grensbeheer en asielzaken op de middellange en lange termijn beter kan beheren.

De mededeling van vandaag geeft een overzicht van de ontwikkelingen sinds begin september en van de belangrijke kwesties die bijzondere aandacht behoeven. In de mededeling is voor het eerst de inhoud van de voortgangsverslagen over de uitvoering van de verklaring EU-Turkije, herplaatsing en hervestiging, het Europees Grens- en kustwachtagentschap en het partnerschapskader met derde landen in één verslag samengebracht. Zo wordt een totaalbeeld gegeven van alle onderling samenhangende activiteiten die voor de uitvoering van de Europese migratieagenda vereist zijn.

Meer informatie

Voortgangsverslag over de Europese migratieagenda

Bijlage 1: EU-trustfonds voor Afrika

Bijlage 2: Gezamenlijk actieplan voor de toepassing van de verklaring EU-Turkije

Bijlage 3: Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije

Bijlage 4: Europese grens- en kustwacht

Bijlage 5: Terugkeer

Bijlage 6: Herplaatsing

Bijlage 7: Hervestiging

Factsheet over hervestiging: zorgen dat vluchtelingen op veilige en legale wijze toegang krijgen tot bescherming

Factsheet over herplaatsing: solidariteit tussen de lidstaten van de EU

Factsheet over de centrale Middellandse Zeeroute

Factsheet over het Europees Grens- en kustwachtagentschap

Factsheet over een doeltreffend en geloofwaardig Europees terugkeerbeleid

Factsheet over de financiële steun aan Griekenland

Factsheet over de financiële steun aan Italië

Factsheet over het EU-noodtrustfonds voor Afrika

Factsheet over de EU-faciliteit voor vluchtelingen in Turkije

#MigrationEU

IP/17/4484

 

Contactpersoon voor de pers:

Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail


1.

Relevante EU dossiers