Voortgangsverslag van de Europese Commissie over Roemenië in het kader van het mechanisme voor samenwerking en toetsing

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op dinsdag 13 november 2018.

Voortgangsverslag van de Europese Commissie i over Roemenië in het kader van het mechanisme voor samenwerking en toetsing

Vandaag hechtte de Europese Commissie haar goedkeuring aan haar meest recente voortgangsverslag over Roemenië in verband met de verbintenissen van dat land tot justitiële hervormingen en corruptiebestrijding, in de context van het mechanisme voor samenwerking en toetsing.

In dit verslag wordt een beeld geschetst van de situatie sinds november 2017. Het verslag vermeldt dat Roemenië weliswaar een aantal stappen heeft gezet om de 12 slotaanbevelingen uit te voeren die de Commissie in januari 2017 had geformuleerd, met het oog op het bereiken van de ijkpunten van het mechanisme voor samenwerking en toetsing, maar dat recente ontwikkelingen duidelijk de gemaakte vorderingen hebben teruggedraaid waardoor de positieve evaluatie van januari 2017 op losse schroeven is komen te staan. Dit betreft met name de onafhankelijkheid van het gerecht, justitiële hervormingen en de bestrijding van corruptie op hoog niveau. Om die reden wordt in het verslag van vandaag een aantal extra aanbevelingen gedaan waaraan onmiddellijk gevolg moet worden gegeven.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans i verklaarde: “Ik betreur dat Roemenië zijn hervormingsproces niet alleen heeft gestaakt, maar bovendien ook kwesties heeft heropend en teruggedraaid waarvoor de afgelopen 10 jaar vooruitgang was geboekt. Het is essentieel dat Roemenië onmiddellijk weer op het juiste spoor komt wat betreft de bestrijding van corruptie en ook een onafhankelijk gerechtelijk apparaat garandeert. Dit is de enige manier waarop Roemenië de weg kan bewandelen die leidt tot de afronding van het mechanisme voor samenwerking en toetsing, in het belang van zijn burgers, van het land, en van de EU als geheel.”

Gedurende de twaalf maanden sinds het verslag van november 2017 heeft Roemenië een reeks stappen gezet om de aanbevelingen van het verslag van januari 2017 uit te voeren. De evaluatie van het verslag van januari 2017 was echter altijd gebonden aan de voorwaarde dat geen negatieve stappen zouden worden gezet die de vooruitgang van de afgelopen 10 jaar weer op losse schroeven zouden zetten. De inwerkingtreding van de gewijzigde wetten inzake het justitiële stelsel, de druk op de onafhankelijkheid van het gerecht in het algemeen en op het nationale directoraat voor corruptiebestrijding in het bijzonder, en andere stappen die de corruptiebestrijding ondermijnen, hebben de onomkeerbaarheid van het proces teruggedraaid of op losse schroeven gezet. De Commissie nam ook nota van bredere factoren die buiten het mechanisme voor samenwerking en toetsing vallen, maar die toch duidelijk gevolgen hebben voor de vooruitgang van de hervorming van het justitiële stelsel en de corruptiebestrijding. In dit verband wijst het verslag erop dat vrije en pluralistische media een belangrijke rol spelen om de machthebbers voor hun handelingen ter verantwoording te roepen, bijvoorbeeld door mogelijke corruptiezaken aan het licht te brengen.

De 12 aanbevelingen van het verslag van januari 2017 zijn bijgevolg niet langer voldoende om de richting die door voorzitter Juncker i is aangegeven, te bereiken, nl. het mechanisme voor samenwerking en toetsing tijdens het mandaat van deze Commissie af te ronden. Om die reden worden in dit verslag 8 extra aanbevelingen geformuleerd om de situatie te verhelpen. Dit betekent dat de belangrijkste instellingen in Roemenië blijk zullen moeten geven van een sterke inzet voor de onafhankelijkheid van het gerecht en de bestrijding van corruptie, als onontbeerlijke hoekstenen, en dat de capaciteit van de nationale controlemechanismen moet worden hersteld om op te treden indien het risico bestaat dat een stap terug wordt gezet. Om de situatie te verhelpen worden de volgende maatregelen aanbevolen:

  • 1. 
    Wetten inzake het justitiële stelsel:
  • Onmiddellijke opschorting van de tenuitvoerlegging van de wetten inzake het justitiële stelsel en de daarop volgende noodverordeningen.
  • Herziening van de wetten inzake het justitiële stelsel met volledige inachtneming van de aanbevelingen van het mechanisme voor samenwerking en toetsing, de Commissie van Venetië i en de Groep van Staten tegen Corruptie (GRECO) van de Raad van Europa i.
  • 2. 
    Benoemingen/ontslagen binnen het gerecht:
  • Onmiddellijke opschorting van alle lopende benoemings- en ontslagprocedures van hoofdaanklagers.
  • Heropstarten van de procedure voor de benoeming van de hoofdaanklager van het nationale directoraat voor corruptiebestrijding, met aantoonbare ervaring op het vlak van de vervolging van corruptiemisdaden en met een duidelijk mandaat voor het nationale directoraat voor corruptiebestrijding om het professionele, onafhankelijke en onpartijdige speurwerk naar corruptie voort te zetten.
  • Onmiddellijke benoeming door de Hoge Raad voor de magistratuur van een interimbestuur van de gerechtelijke inspectie en binnen drie maanden benoeming van een nieuw bestuur van de inspectie via een vergelijkend examen.
  • Rekening houden met de negatieve adviezen van de Hoge Raad voor de magistratuur inzake benoemingen of ontslagen van aanklagers op bestuursposten, tot een nieuw wetgevingskader in werking treedt overeenkomstig aanbeveling 1 van januari 2017.
  • 3. 
    Strafwetboeken
  • Bevriezing van de inwerkingtreding van de wijzigingen aan het strafwetboek en het wetboek van strafvordering.
  • Hervatting van de herziening van het strafwetboek en het wetboek van strafvordering met volledige inachtneming van de noodzaak van overeenstemming met de EU-wetgeving en de internationale anti-corruptie-instrumenten, alsook de aanbevelingen in het kader van het mechanisme voor samenwerking en toetsing en het advies van de Commissie van Venetië.

De Commissie zal de situatie op de voet blijven volgen en voor afloop van het mandaat van deze Commissie de situatie evalueren. De onmiddellijke tenuitvoerlegging van de aanvullende maatregelen is essentieel om het hervormingsproces weer op het goede spoor te brengen en opnieuw de weg op te gaan die leidt tot de afronding van het mechanisme voor samenwerking en toetsing, zoals vastgesteld in het verslag van januari 2017.

Achtergrond

Op 1 januari 2007 stelde de Commissie het mechanisme voor samenwerking en toetsing in, om de vooruitgang van Roemenië te evalueren ten aanzien van de verbintenissen van het land tot justitiële hervormingen en corruptiebestrijding. De Commissie heeft sinds 2007 regelmatig verslag uitgebracht over de vooruitgang, door schriftelijke verslagen aan het Europees Parlement i en de Raad. Voor deze verslagen is een beroep gedaan op contacten met de lidstaten, maatschappelijke organisaties, internationale organisaties, onafhankelijke deskundigen en een breed spectrum van andere bronnen. De conclusies van de Commissie en de methode van het mechanisme voor samenwerking en toetsing hebben steeds sterke steun gekregen van de Raad van Ministers in de conclusies van de Raad na elk verslag.

In haar verslag over het mechanisme voor samenwerking en toetsing van januari 2017 maakte de Commissie de balans op van 10 jaar mechanisme voor samenwerking en toetsing, met een overzicht van de geboekte resultaten en de resterende problemen en met vermelding van de essentiële resterende stappen die moeten worden gezet om de doelstellingen van het mechanisme voor samenwerking en toetsing te bereiken. De Commissie deed 12 aanbevelingen die, mits zij door Roemenië werden omgezet, als toereikend konden worden beschouwd om het mechanisme voor samenwerking en toetsing af te ronden, tenzij er zich andere ontwikkelingen zouden voordoen die de gemaakte vorderingen duidelijk zouden terugdraaien. In het verslag van januari werd er ook op gewezen dat de snelheid van het proces zou afhangen van het tempo waarmee Roemenië de aanbevelingen op een onomkeerbare wijze omzet. Hoewel blijkens een eerste evaluatie van november van vorig jaar behoorlijke vooruitgang werd geboekt bij de uitvoering van sommige aanbevelingen, heeft het algemene hervormingsproces in de loop van 2017 toch aan kracht ingeboet. De uitvoering van de resterende aanbevelingen loopt vertraging op en het risico bestaat dat kwesties die in het verslag van januari 2017 als voltooid werden beschouwd, opnieuw moeten worden bekeken. Ook problemen met en betwisting van de gerechtelijke onafhankelijkheid blijven een voortdurende reden tot bezorgdheid.

Dit verslag wordt aangevuld door een werkdocument van de diensten van de Commissie waarin de gedetailleerde analyse van de Commissie wordt uiteengezet, steunend op de voortdurende dialoog tussen de Roemeense autoriteiten en de diensten van de Commissie.

Meer informatie

MEMO - Verslagen van het mechanisme voor samenwerking en toetsing inzake Bulgarije en Roemenië: Vragen en antwoorden

Alle verslagen van het mechanisme voor samenwerking en toetsing

IP/18/6365

 

Contactpersoon voor de pers:

Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail