Winterpakket van het Europees Semester: beoordeling van de voortgang van de lidstaten met betrekking tot economische en sociale prioriteiten - Hoofdinhoud

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op woensdag 27 februari 2019.

In haar jaarlijkse beoordeling van de economische en sociale situatie in de lidstaten benadrukt de Europese Commissie i vandaag de noodzaak om investeringen te bevorderen, een verantwoord begrotingsbeleid te voeren en goed doordachte hervormingen door te voeren.

De uitdagingen lopen sterk uiteen van land tot land en vragen om passende en vastberaden beleidsmaatregelen.

Deze evaluatie van de specifieke uitdagingen per land komt tegen de achtergrond van een Europese economie die naar verwachting in 2019 voor het zevende jaar op rij zal groeien, zij het in een gematigder tempo. De werkgelegenheid staat op een recordhoogte en de werkloosheid is lager dan ooit. Ook de overheidsfinanciën zijn over de hele linie verbeterd, hoewel sommige landen nog steeds kampen met een hoge schuldenlast.

Er zijn echter nog uitdagingen. De productiviteit blijft gematigd, de vergrijzing neemt toe en de snelle technologische verandering heeft aanzienlijke gevolgen voor de arbeidsmarkten. In sommige lidstaten blijft het reële inkomen van de huishoudens nog steeds onder het niveau van vóór de crisis. De jeugdwerkloosheid is aanzienlijk afgenomen, maar is in sommige lidstaten nog steeds onaanvaardbaar hoog.

In een tijd van meer uitgesproken mondiale onzekerheid is het cruciaal dat de EU-lidstaten hun inspanningen opvoeren om de productiviteit te verhogen, hun economieën veerkrachtiger te maken en ervoor te zorgen dat de economische groei alle burgers ten goede komt.

Na de publicatie in november van de jaarlijkse groeianalyse en de aanbeveling over het economisch beleid van de eurozone, waarin de prioriteiten op Europees niveau zijn vastgelegd, zoomen de 28 landverslagen van vandaag in op de nationale dimensie van het Europees Semester. De verslagen bieden een gedetailleerde analyse van de landspecifieke economische en sociale uitdagingen. Ze zullen als uitgangspunt fungeren voor de discussies met de lidstaten over hun nationale beleidskeuzen in de aanloop naar hun nationale programma's in april. In het late voorjaar zal een en ander uitmonden in de tot de lidstaten gerichte landspecifieke aanbevelingen.

Nieuw in het pakket van vandaag is dat de Commissie de aanzet geeft tot een discussie over de uitdagingen en prioriteiten op het gebied van investeringen in de lidstaten, en haar eerste ideeën uiteenzet over de manier waarop EU-middelen, met name de middelen van het cohesiebeleid van de EU, in de komende programmeringsperiode 2021-2027 op dat gebied kunnen helpen.

Dit zal ook zorgen voor meer coherentie tussen de coördinatie van het economisch beleid en het gebruik van EU-middelen, die in verschillende lidstaten een belangrijk onderdeel vormen van de overheidsinvesteringen. Deze nieuwe focus komt in alle landverslagen tot uiting, en bij elk landverslag is een nieuwe bijlage gevoegd over het mogelijke gebruik van de toekomstige middelen van het cohesiebeleid van de EU.

Vicevoorzitter Valdis Dombrovskis i, bevoegd voor de Euro en de Sociale Dialoog, ook verantwoordelijk voor Financiële Stabiliteit, Financiële Diensten en Kapitaalmarktenunie: "De Europese economie kent voor het zevende jaar op rij economische expansie. De groei is echter aan het vertragen. Om de dynamiek in de toekomst vast te houden, zijn een sterk concurrentievermogen en een aanhoudende opwaartse convergentie nodig. Om het volledige groeipotentieel van onze economieën te benutten, hebben we structurele hervormingen nodig. We hebben ook goed gerichte investeringen nodig om de productiviteitsgroei in heel Europa te bevorderen.

Marianne Thyssen i, commissaris voor Werkgelegenheid, Sociale Zaken, Vaardigheden en Arbeidsmobiliteit: "Demografische veranderingen en nieuwe technologieën geven de arbeidsmarkt een nieuwe vorm, terwijl de tekorten aan vaardigheden in veel lidstaten groter aan het worden zijn. We moeten een versnelling hoger schakelen. Investeren in de vaardigheden van mensen, vooral in het verhogen van de vaardigheden van laaggeschoolden, moet onze topprioriteit zijn als we onze levensstandaard willen handhaven."

Pierre Moscovici i, commissaris voor Economische en Financiële Zaken, Belastingen en Douane: "We hebben alle 28 EU-economieën doorgelicht, om na te gaan wat de problemen zijn en te garanderen dat die tijdig kunnen worden aangepakt. Veel van de onevenwichtigheden in Europa worden gecorrigeerd, dankzij zowel economische groei als beleidsmaatregelen, maar er blijven reeds lang bestaande uitdagingen over. Nu de groei dit jaar tempert, is het belangrijker dan ooit dat regeringen handelen om onze economieën veerkrachtiger te maken: schuld verminderen, productiviteit bevorderen, meer en beter investeren en ongelijkheden bestrijden. Voor Griekenland laat het tweede verslag over het verscherpt toezicht, dat ook vandaag gepubliceerd is, significante vooruitgang zien, al zijn er ook gebieden waarop nog verdere inspanningen nodig zijn, en ik spoor de autoriteiten aan om die inspanningen tijdig te leveren voor de volgende Eurogroep."

Corina Crețu i, commissaris voor Regionaal Beleid: "De landverslagen hebben dit jaar een belangrijke nieuwigheid, met een sterke focus op knelpunten voor investeringen en regionale verschillen, en de beoordeling door de Commissie van de manier waarop toekomstige EU-financiering in elk land moet worden geïnvesteerd. Dit zal ons helpen om de discussie op gang te brengen over de investeringsprioriteiten van de lidstaten voor het komende decennium en de manier waarop de middelen van het cohesiebeleid kunnen helpen."

Voortgang bij de uitvoering van de landspecifieke aanbevelingen

In de landverslagen wordt de voortgang van de lidstaten beoordeeld bij de uitvoering van de landspecifieke aanbevelingen van de Commissie van juli 2018. Al bij al hebben de lidstaten enige of meer vorderingen gemaakt met de uitvoering van meer dan twee derde van de aanbevelingen die sinds de invoering van het Europees Semester in 2011 zijn gedaan. De lidstaten hebben de meeste vooruitgang geboekt op het gebied van financiële diensten, hetgeen erop wijst dat prioriteit wordt verleend aan de stabilisatie en de gezondheid van de financiële sector in de nasleep van de financiële crisis. Er is ook goede vooruitgang geboekt met hervormingen die banencreatie op basis van vaste contracten in de hand werken en arbeidsmarktsegmentering aanpakken.

Een van de manieren waarop de Commissie de afgelopen jaren de lidstaten probeert te helpen om hun hervormingsinspanningen te intensiveren, is haar steunprogramma voor structurele hervormingen. Dat heeft tot doel technische steun te verlenen aan alle EU-lidstaten, op hun verzoek, om hen te helpen groeibevorderende hervormingen vorm te geven en uit te voeren. Dat kunnen ook hervormingen zijn die in de landspecifieke aanbevelingen naar voren zijn gebracht.

Als onderdeel van het pakket van vandaag heeft de Commissie ook het werkprogramma 2019 van het steunprogramma voor structurele hervormingen goedgekeurd.In 2019 zal het steunprogramma voor structurele hervormingen aan 26 lidstaten technische steun verlenen om meer dan 260 projecten uit te voeren. Deze komen bovenop de meer dan 290 projecten die in 2017 en 2018 geselecteerd zijn.

Macro-economische onevenwichtigheden aanpakken

In november startte de Commissie diepgaande evaluaties voor 13 lidstaten om na te gaan of zij met macro-economische onevenwichtigheden kampten en, zo ja, hoe ernstig deze onevenwichtigheden waren. De Commissie heeft nu geconcludeerd dat er in al deze 13 lidstaten onevenwichtigheden of buitensporige onevenwichtigheden bestaan, maar in sommige gevallen zijn de onevenwichtigheden minder ernstig geworden. De diepgaande evaluaties kunnen als volgt worden samengevat:

-

Bulgarije, Duitsland, Spanje, Frankrijk, Kroatië, Ierland, Nederland, Portugal, Roemenië en Zweden kampen met economische onevenwichtigheden;
-

Cyprus, Griekenland en Italië kampen met buitensporige onevenwichtigheden.

De Commissie zal door middel van specifieke monitoring in het kader van het Europees Semester de ontwikkelingen en beleidsmaatregelen van alle lidstaten met onevenwichtigheden of buitensporige onevenwichtigheden blijven evalueren.

Advies over het ontwerpbegrotingsplan van Slovenië

De Commissie publiceert vandaag ook haar advies over het geactualiseerde ontwerpbegrotingsplan voor Slovenië, aangezien het ontwerpbegrotingsplan dat in oktober werd ingediend, op een scenario van "geen beleidswijziging" was gebaseerd en inmiddels opnieuw is ingediend. De Commissie is van mening dat het geactualiseerde ontwerpbegrotingsplan het risico inhoudt dat de bepalingen van het stabiliteits- en groeipact niet worden nageleefd. Zowel in het plan van Slovenië als in de prognoses van de Commissie wordt ervan uitgegaan dat het ontwerpbegrotingsplan kan leiden tot een significante afwijking van het aanpassingstraject in de richting van de middellangetermijndoelstelling van het land. Slovenië wordt daarom verzocht in het kader van het nationale begrotingsproces de nodige maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat de begroting 2019 voldoet aan het stabiliteits- en groeipact.

Verslag over verscherpt toezicht voor Griekenland

Voor Griekenland, dat tot het proces van het Europees Semester is toegetreden sinds het vorige zomer zijn macro-economisch aanpassingsprogramma heeft afgerond, heeft de Commissie het tweede verslag op grond van het kader voor versterkt toezicht aangenomen. In het verslag wordt de voortgang van Griekenland beoordeeld met de beleidstoezeggingen die in juni 2018 op de Eurogroep zijn gedaan. De conclusie van het verslag luidt dat Griekenland weliswaar aanzienlijke vooruitgang heeft geboekt met betrekking tot zijn specifieke hervormingsverbintenissen die eind 2018 moesten zijn uitgevoerd, maar op sommige gebieden was het tempo traag zodat essentiële hervormingen vertraging hebben opgelopen.

Voortgangsverslag over de nationale comités voor de productiviteit

De Commissie heeft ook het voortgangsverslag over de uitvoering van de aanbeveling van de Raad van 20 september 2016 over de oprichting van nationale comités voor de productiviteit gepubliceerd. In het verslag worden de ontwikkelingen op het gebied van productiviteit en concurrentievermogen in de EU en de eurozone geanalyseerd en wordt een overzicht gegeven van de comités voor de productiviteit die eind 2018 waren opgericht. Er zijn al in 10 lidstaten van de eurozone nationale comités voor de productiviteit opgericht. De overige lidstaten van de eurozone hebben hun voornemen bevestigd om hun comités binnenkort op te richten. De bestaande comités, die als gevolg van de specifieke context van elk land een verschillende opzet hebben, dragen al actief bij aan de binnenlandse discussies over productiviteitsgerelateerde uitdagingen. De Commissie heeft een netwerk voor de comités voor de productiviteit opgezet om gemakkelijker standpunten, praktijken en ervaringen te kunnen uitwisselen.

Hernieuwing van de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid

De Commissie heeft ook een voorstel aangenomen om het besluit van de Raad van 2018 betreffende de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid van de lidstaten te handhaven. In het voorstel van dit jaar wordt opnieuw bevestigd dat de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid zijn afgestemd op de 20 beginselen van de Europese pijler van sociale rechten, aangezien hun algemene doelstellingen en prioriteiten geldig blijven. De richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid bevatten gemeenschappelijke prioriteiten en doelstellingen voor de nationale beleidsmaatregelen op het gebied van werkgelegenheid en vormen de rechtsgrondslag voor de landspecifieke aanbevelingen dienaangaande, die elk jaar opnieuw moeten worden aangenomen.

Overzichtsverslag inzake de opleidings- en herscholingsstrategieën van de lidstaten

De Commissie heeft vandaag ook een verslag gepubliceerd over de uitvoering van de aanbeveling van de Raad tot invoering van bijscholingstrajecten, die deel uitmaakt van de nieuwe agenda voor vaardigheden voor Europa, die de Commissie in juni 2016 heeft gepresenteerd. Momenteel zijn er 61 miljoen volwassenen in de EU die als hoogste opleidingsniveau lager secundair onderwijs hebben. Met deze aanbeveling hebben de lidstaten zich ertoe verbonden om volwassenen met een laag niveau van vaardigheden en kwalificaties nieuwe en betere kansen aan te bieden om hun basisvaardigheden op het gebied van lezen, schrijven en rekenen en digitale vaardigheden te vergroten, en om een hogere kwalificatie te behalen. In dit verslag wordt een overzicht gegeven van de door de lidstaten genomen maatregelen, die qua omvang en ambitieniveau verschillen. Veel van die maatregelen worden ondersteund door het Europees Sociaal Fonds.

Wat nu?

De Raad moet nu de landverslagen samen met de resultaten van de diepgaande evaluaties bespreken. De komende maanden zal de Commissie bilaterale bijeenkomsten met de lidstaten houden in het licht van de analyse van de respectieve verslagen. De vicevoorzitters, commissarissen en diensten van de Commissie zullen de lidstaten bezoeken om er regeringen, nationale parlementen, sociale partners en andere stakeholders te ontmoeten en de bevindingen van de verslagen te bespreken. Deze bezoeken zullen ook specifieke discussies omvatten over de bijlagen over de manier waarop de toekomstige middelen van het cohesiebeleid van de EU kunnen helpen om in de specifieke investeringsbehoeften in de lidstaten te voorzien.

Van de lidstaten wordt verwacht dat zij in april hun nationale hervormingsprogramma's presenteren, waarin de nationale hervormingsprioriteiten worden beschreven, en hun stabiliteitsprogramma's (voor de landen van de eurozone) of convergentieprogramma's (voor de landen buiten de eurozone), waarin hun meerjarige budgettaire strategieën zijn vastgelegd.

Op basis van al deze programma's zal de Commissie in het voorjaar haar voorstellen presenteren voor een nieuwe reeks landspecifieke aanbevelingen, toegespitst op de belangrijkste uitdagingen die in 2019-2020 moeten worden aangepakt. De aanbevelingen zullen ook budgettaire richtsnoeren bevatten. Die zullen gebaseerd zijn op de voorjaarsprognoses van de Commissie, waarin de door Eurostat gevalideerde definitieve begrotingsgegevens 2018 zullen zijn verwerkt.

Achtergrond

Dit winterpakket maakt deel uit van de jaarlijkse cyclus van beleidscoördinatie op EU-niveau, het Europees Semester. Het volgt op de publicatie in november van de jaarlijkse groeianalyse 2019 en de aanbeveling voor de eurozone (najaarspakket), waarin de prioriteiten voor het komende jaar op Europees niveau zijn vastgesteld. Het zoomt nu in op de nationale dimensie van het Europees Semester.

Het is gebaseerd op de meest recente gegevens uit de economische winterprognoses 2019 van de Commissie en bouwt voort op de continue dialoog met de autoriteiten van de lidstaten en stakeholders om de geboekte vooruitgang te evalueren. De landverslagen bieden de onderbouwing voor de lidstaten om tegen half april hun nationale programma's op te stellen en voor de komende landspecifieke aanbevelingen van de Commissie later in het voorjaar (voorjaarspakket).

Meer informatie

Informatieblad: Winterpakket van het Europees Semester

28 landverslagen

Mededeling over de belangrijkste bevindingen van de landverslagen

Advies over het ontwerpbegrotingsplan 2019 van Slovenië

Verslag over verscherpt toezicht voor Griekenland

Jaarlijks werkprogramma van het steunprogramma voor structurele hervormingen

Geactualiseerde richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid voor 2019

Voortgangsverslag over de aanbeveling van de Raad tot invoering van bijscholingstrajecten: nieuwe mogelijkheden voor volwassenen

Voortgangsverslag over de aanbeveling van de Raad over de oprichting van nationale comités voor de productiviteit

Tijdlijn van de cyclus van het Europees Semester

Eerdere publicaties: