Falend asielbeleid gaat ten koste van rechtvaardigheid en barmhartigheid

Met dank overgenomen van SGP-jongeren (SGPJ) i, gepubliceerd op woensdag 4 maart 2020.

statement 08:00 - 4 maart 2020

Deze week werd bekend dat er, door de trage verwerking van asielverzoeken bij het IND, minstens 70 miljoen euro schadevergoeding moet worden betaald aan asielzoekers. Dit voorbeeld staat niet op zichzelf. Ook het beleid met betrekking tot het terugsturen van uitgeprocedeerde asielzoekers toont aan dat er geen controle meer is op het huidige asielbeleid. Jarenlang is er niets gedaan om te komen tot een consequent migratiebeleid. Nederland moest toekijken, terwijl velen ons land zijn binnengekomen. Naar kritiek wordt niet geluisterd. Politieke partijen moeten zich dat terdege aanrekenen. SGP-jongeren signaleert een aantal problemen en komt daarom met voorstellen voor een strikt en effectief migratiebeleid. Dat betekent: slechts gecontroleerde migratie, tijdelijke opvang voor de echte vluchteling en een effectief systeem voor het beoordelen van asielverzoeken. Alleen op die manier kunnen we rechtvaardig én barmhartig zijn.

Een ingekorte variant van dit artikel verscheen als opiniestuk in De Telegraaf van 4 maart 2020.

Problemen

Het ontbreken van een goed werkend migratiebeleid zorgt voor een gebrek aan controle op de situatie. Nog altijd kunnen mensen met gevaar voor eigen leven, in gammele bootjes, de oversteek maken van Afrika naar Europa. Hierdoor wordt de toekomstige omvang van de instroom en aanvragen in Europa zeer onvoorspelbaar. Dus ook in Nederland. Op dit moment is het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) overgeleverd aan de grillen van de continu fluctuerende toestroom van asielzoekers. Hierdoor moet het COA ad hoc reageren, waardoor ze zich niet kan focussen op het langetermijnperspectief. Zo moeten er, bij een plotselinge hoge instroom, of wanneer asielzoekers in afwachting van hun verzoek langdurig in een AZC blijven zitten, opeens in sneltreinvaart noodlocaties worden geopend om de mensen te kunnen opvangen. Niet in de laatste plaats ondermijnt deze gang van zaken ook het noodzakelijke draagvlak onder de Nederlandse bevolking voor de opvang van vreemdelingen in nood.

Slechts gecontroleerde migratie

Om te kunnen werken aan een toekomstbestendig migratiebeleid op lange termijn mét draagvlak, komt alles aan op voorspelbaarheid van het beleid en controle op de situatie. Om dit te kunnen realiseren, moeten we werken aan een fundamenteel ander stelsel. De buitengrenzen van de Europese Unie zijn op dit moment nog zo lek als een mandje. Het verdrag van Schengen, dat regelt dat interne grenzen tussen lidstaten verdwenen zijn en de buitengrenzen bewaakt moeten worden, wordt dus niet goed uitgevoerd. Het is zaak dat de buitengrenzen weer serieus bewaakt gaan worden. Mocht dit falen, dan moet Nederland, net als bijvoorbeeld Oostenrijk, de nationale landsgrenzen prioriteit gaan geven. Ook dienen aanvragen niet meer in Europa, maar aan de grenzen van Afrika te worden ingediend. Op deze manier houdt Europa de regie in handen, maar bovenal zullen er veel minder mensen verdrinken op de Middellandse Zee. Door alleen de mensen uit te nodigen die daadwerkelijk in nood zijn, wordt er een duidelijk onderscheid gemaakt met de economische gelukszoekers. Het is de vraag wie er echt een vluchteling genoemd kan worden.

Opvang voor de echte vluchteling

Het definiëren van een vluchteling is ingewikkeld, maar wel relevant. Het heeft namelijk juridische gevolgen voor het aanvragen van asiel. Globaal kan er een onderscheid gemaakt worden tussen mensen die vluchten vanwege een onveilige situatie waar iedereen onder lijdt (zoals een burgeroorlog) en mensen die vluchten vanwege een specifieke reden (zoals geloofsvervolging). Beide categorieën verdienen bescherming. Bij het beoordelen van hun asielrelaas moet niet alleen gekeken worden naar de reden van hun vlucht, maar moet ook rekening worden gehouden met eventuele negatieve gevolgen bij terugkeer. Net als andere landen kan Nederland niet onbeperkt mensen opvangen. Tegelijkertijd moet de beoordeling plaatsvinden met het besef dat wij het in Nederland erg goed hebben. Barmhartigheid met onze medemens in nood moet daarom het uitgangspunt zijn.

Om opvang voor de echte vluchtelingen te garanderen zal in EU-verband samengewerkt moeten worden. Zo moeten lidstaten dezelfde definitie toepassen, omdat anders, vanwege de open grenzen binnen Europa, asielzoekers de landen met de ruimste definities zullen gaan opzoeken.

Effectief asielsysteem

Ook in Nederland stokt het momenteel. De IND heeft grote achterstanden bij het beoordelen van asielverzoeken en aanvragen voor gezinshereniging. Dit zorgt voor onzekerheid bij de asielzoekers en statushouders, maar brengt ons ook in verlegenheid met talloze locaties voor tijdelijke opvang. Het kost bergen met geld om deze tijdelijke opvang te verzorgen, onder andere voor asielzoekers bij wie het maar zeer de vraag is of ze mogen blijven. Het is noodzaak om snel duidelijkheid te bieden en uitgebreide asielprocedures tegen te gaan. Het IND moet de aanvragen effectief, correct en snel behandelen en zo duidelijkheid bieden aan alle partijen.

Voor ons staat voorop dat we alleen opvang bieden aan hen die echt vluchteling zijn en volgens de wet statushouder mogen worden. Als we dat niet doen, of als het terugsturen van geweigerde asielzoekers niet lukt, helpen we het hele systeem om zeep. Het zorgt voor onveiligheid, onzekerheid en illegaliteit. Nederland kan alleen een gastvrij land zijn en blijven als de randvoorwaarden helder zijn en nageleefd worden. Barmhartig absoluut, maar ook rechtvaardig en duidelijk.

Arie Rijneveld, Arjen Klein en Tom de Nooijer

De auteurs zijn resp. landelijk voorzitter en politieke commissieleden bij SGP-jongeren