Toespraak van voorzitter Von der Leyen tijdens de plenaire zitting van het Europees Parlement over de gecoördineerde actie van de EU om de COVID-19-pandemie en de gevolgen daarvan te bestrijden

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op donderdag 16 april 2020.

Geachte voorzitter,

Geachte dames en heren Parlementsleden,

Woorden schieten tekort voor de pijn van Europa

en het lijden van de wereld.

We denken aan alle slachtoffers en we bidden voor alle families in rouw.

We beloven plechtig dat we hun verhaal zullen vertellen

en hun leven en hun gedachtenis zullen eren.

En we zullen ons altijd ieder van hen herinneren.

We zullen ons Julie herinneren,

de jonge Française die haar hele leven voor zich had,

Jan, de Tsjechische historicus die altijd heeft gevochten voor datgene waarin hij geloofde,

en Gino, de Italiaanse arts die uit pensioen terugkeerde om het leven van anderen te redden.

We zullen ons het ongelofelijke gebaar van Suzanne herinneren

die haar beademingstoestel doorgaf aan jongere mensen in België -

en het beeld van Francis

die aan een ziekenhuisraam in Ierland afscheid nam van zijn broer.

We zullen ons de jonge Poolse moeder herinneren

die haar baby niet zal zien opgroeien

en de jonge Spaanse voetbalcoach die zijn droom nooit werkelijkheid zal zien worden.

We zullen hen nooit vergeten.

De moeders, de vaders, de broers en de zussen.

De jongeren en de ouderen uit het Noorden of het Zuiden, het Oosten of het Westen.

De vrienden en de collega's,

de buren vlakbij en de vreemden verder weg.

Zij die dingen te zeggen hebben en dingen te zien hebben.

Zij op wier schouder we uithuilen en van wier liefde we afhangen.

Elk van deze tientallen duizenden verhalen

doet ons hart een beetje breken.

Maar ze versterken ook ons voornemen om in Europa al het mogelijke te doen

om zoveel mogelijk levens te redden.

Geachte dames en heren Parlementsleden,

Een pandemie van deze snelheid of van deze omvang kan niet worden overwonnen zonder de waarheid.

De waarheid over alles:

de cijfers, de wetenschap, de vooruitzichten — maar ook over onze eigen acties.

Ja, het is waar dat niemand hier echt op voorbereid was.

Het is ook waar dat velen te laat waren

toen Italië helemaal in het begin een helpende hand nodig had.

En ja, het is terecht dat Europa als geheel hiervoor zijn oprechte verontschuldigingen aanbiedt.

Maar verontschuldigingen zijn pas iets waard als ze ons gedrag veranderen.

Maar het is ook waar dat het niet lang duurde voordat iedereen besefte dat we elkaar moeten beschermen om onszelf te beschermen.

En de waarheid is dat Europa nu het kloppende hart van de wereld is geworden op het gebied van solidariteit.

Het echte Europa staat op,

het Europa dat er voor elkaar is wanneer dat het meest nodig is.

Het Europa waar paramedici uit Polen en artsen uit Roemenië levens redden in Italië.

Waar beademingstoestellen uit Duitsland in Spanje redding bieden.

Waar ziekenhuizen in Tsjechië zieken uit Frankrijk behandelen.

En waar patiënten uit Bergamo met het vliegtuig naar klinieken in Bonn worden overgebracht.

We hebben medische benodigdheden van Litouwen naar Spanje zien gaan en ademhalingsmaskers van Denemarken naar Italië.

We zien eigenlijk alle soorten apparatuur en uitrusting van de ene kant van Europa naar de andere gaan,

van wie ze kan missen naar wie ze nodig heeft.

Dit maakt mij trots Europeaan te zijn.

Natuurlijk

zijn er altijd degenen

die met de vinger willen wijzen of de schuld van zich willen afschuiven.

En er zijn er anderen

die liever populistisch uit de hoek komen dan onpopulaire waarheden te vertellen.

Daartegen zeg ik stop.

Stop en heb de moed om de waarheid te vertellen.

Heb de moed om voor Europa op te komen.

Omdat die Unie die wij vormen ons erdoor zal helpen.

Maar die Unie zal morgen maar zo sterk zijn

als we haar vandaag maken.

En als u inspiratie nodig hebt,

kijk dan alleen naar de manier waarop de inwoners van Europa samen op de bres staan

  • met empathie, nederigheid en menselijkheid.

Ik breng hun allen hulde.

Aan de chauffeurs van bestelwagens en de leveranciers van levensmiddelen.

De winkeliers, de inpakkers in fabrieken en de mensen die vanaf hun balkon applaudisseren.

De bedrijven die hun productielijnen aanpassen

om de goederen te leveren die we dringend nodig hebben.

Ik breng hulde aan de Portugese vrijwilligers die maskers naaien voor hun buren,

of de zevenjarige Griekse pianist die een “isolatiewals” heeft gecomponeerd om mensen op de been te houden.

Boven alles dank ik en breng ik hulde aan onze helden:

de artsen, verpleegkundigen en zorgverleners.

Zij zijn de mensen met blauwe plekken op hun gezicht en tragische beelden op hun netvlies.

De mensen die de handen van de zieken hebben vastgehouden, even zacht en even liefhebbend

als de families die er niet kunnen zijn.

Zij zijn de mensen die ons leven redden, en onze eer.

Zij zijn degenen die we moeten beschermen, zodat zij ons allemaal kunnen beschermen.

En precies daarop concentreren wij ons.

Daarom leggen wij nu een gemeenschappelijke voorraad medische uitrusting aan.

Daarom investeren wij samen in onderzoek naar vaccins.

Daarom coördineren wij centraal

de aanschaf van de dringendste benodigdheden op de wereldmarkt.

En daarom hebben wij een team met de beste deskundigen uit heel Europa samengesteld,

die regelmatig kennis delen

die levens kan redden.

Daarom hebben wij de invoer van medische hulpmiddelen uit derde landen vrijgesteld van invoerrechten en btw.

En dat is ook de reden

waarom wij begin deze maand een eenvoudige maar grote belofte hebben gedaan:

Wij zullen elke euro

waarover wij beschikken,

op elke denkbare wijze gebruiken

om levens te redden

en het levensonderhoud van de Europeanen te beschermen.

Daarom hebben wij voorgesteld alle nog beschikbare middelen van de huidige begroting in een noodprogramma onder te brengen.

Daardoor kunnen bijna drie miljard euro rechtstreeks worden ingezet

waar ze nodig zijn.

Voor nieuwe beademingsapparatuur en beschermende uitrusting.

Voor meer tests en meer medische bijstand voor de kwetsbaarsten,

waaronder mensen in vluchtelingenkampen.

Daarom stellen wij voor

om elke beschikbare euro uit de Europese structuur- en investeringsfondsen

voor de beheersing van de coronacrisis in te zetten.

Dit betekent

dat wij volledige flexibiliteit mogelijk maken.

De middelen kunnen in andere regio's worden ingezet.

Ze kunnen overal worden ingezet

waar ze het dringendst nodig zijn,

zonder de gebruikelijke beperkingen met betrekking tot medefinanciering,

overdrachten tussen fondsen of bovengrenzen.

Met dit pakket

waarover dit huis vandaag stemt,

doet Europa het uiterste.

En hetzelfde principe geldt voor de bescherming van het levensonderhoud van mensen.

Europa heeft al eerder economische crises doorgemaakt.

Maar we hebben nog nooit een economische shutdown zoals nu gekend.

Niemand treft schuld en iedereen zal steun nodig hebben.

We hebben ongekende maatregelen nodig om dit te bewerkstelligen

en om ervoor te zorgen dat onze economie klaar is om zich zo snel mogelijk te herstellen.

Hier is de waarheid opnieuw belangrijk.

Europa heeft de afgelopen vier weken meer gedaan

dan in de eerste vier jaar van de laatste crisis.

We hebben onze staatssteunregels flexibeler dan ooit gemaakt.

Alleen al in de laatste paar dagen

hebben we regelingen goedgekeurd waarmee 1 miljard euro aan Kroatische bedrijven wordt verstrekt,

1,2 miljard euro voor Griekse kmo's

of 20 miljoen euro voor Portugese vissers.

Ik zou veel meer voorbeelden kunnen noemen, van Letland en Estland tot België of Zweden.

Voor het eerst in onze geschiedenis

hebben we de volledige flexibiliteit van het stabiliteits- en groeipact benut.

Samen met de doortastende maatregelen van de Europese Centrale Bank

zorgt dit voor ongeziene budgettaire en financiële slagkracht.

En de besluiten die de ministers van Financiën van de EU vorige week hebben genomen, betekenen

dat nog eens 500 miljard euro beschikbaar zullen komen voor al wie het nodig heeft.

In dit verband

roep ik alle lidstaten op optimaal gebruik te maken van SURE

  • de nieuwe regeling die door de Commissie is voorgesteld om Europeanen te beschermen tegen het risico van werkloosheid.

SURE zal 100 miljard euro beschikbaar stellen om regeringen te helpen het verschil bij te passen als uw werkgever uw werkuren moet verminderen

  • of als u zelfstandige bent en steun nodig hebt.

Het mooie aan SURE is tweeledig.

Ten eerste helpt het mensen die in de knel komen met de betaling van hun huur, rekeningen en levensmiddelen,

waardoor ook andere bedrijven het hoofd boven water kunnen houden.

En ten tweede is het bij uitstek een voorbeeld van solidariteit.

De lidstaten die daartoe in staat zijn,

zullen garanties bieden zodat andere lidstaten steun kunnen verlenen aan degenen die in hun land het zwaarst getroffen zijn.

Door al deze maatregelen

is de collectieve respons van Europa goed voor ruim drie biljoen euro.

Dit is de meest indrukwekkende respons ter wereld.

Maar we weten dat er meer nodig zal zijn.

Veel meer.

Want dit gaat lang duren en de wereld van morgen zal er heel anders uitzien dan die van vandaag.

Geachte leden van het Parlement,

Ik ben ervan overtuigd dat Europa deze nieuwe wereld vorm kan geven

als het samenwerkt en zijn pioniersgeest herontdekt.

En hiervoor

wil ik een zin citeren uit het Manifest van Ventotene

  • geschreven door twee van de grootste visionairs van Italië en Europa:

Ernesto Rossi en Altiero Spinelli,

een van onze grondleggers.

Vanuit hun gevangenis op een afgelegen eiland,

toen de oorlog zijn hoogtepunt bereikte

en alle hoop op een verenigd Europa verloren leek,

chonken zij ons deze woorden van vertrouwen:

Het moment is aangebroken waarop we moeten weten hoe we de oude lasten moeten afwerpen, hoe we klaar moeten zijn voor de nieuwe wereld die nadert, die zo sterk zal verschillen van wat we ons hadden voorgesteld.

Beste vrienden, dit moment is opnieuw aangebroken.

Het moment om de oude breuklijnen, geschillen en beschuldigingen achter ons te laten.

Om onze verschanste posities te verlaten.

Het moment om klaar te zijn voor die nieuwe wereld.

Om alle kracht van onze gelijkgezindheid en ons gemeenschappelijk doel in te zetten.

Het uitgangspunt moet zijn dat we onze economie, samenleving en manier van leven duurzamer en veerkrachtiger maken.

Er zal moed, vertrouwen en solidariteit nodig zijn om deze vragen in deze nieuwe wereld te beantwoorden.

En er zullen enorme investeringen nodig zijn om onze economieën weer op gang te brengen.

We hebben een Marshallplan voor het herstel van Europa nodig

en het moet onmiddellijk worden uitgerold.

We hebben slechts één instrument

  • dat het vertrouwen geniet van alle lidstaten,
  • dat reeds bestaat
  • en dat snel kan worden ingezet.
  • Het is transparant
  • en de tijd heeft uitgewezen dat het een goed instrument is voor cohesie, convergentie en investeringen.

En dat is de Europese begroting.

De Europese begroting zal aan de basis van het herstel staan.

En om die reden

moet de begroting van de komende zeven jaar er anders uitzien dan we ons hadden voorgesteld,

net zoals Spinelli lang geleden al zei.

We zullen de hele Europese begroting inzetten

om het enorme bedrag aan investeringen aan te trekken dat we nodig hebben om onze economie na corona weer op te bouwen.

We zullen de middelen versneld beschikbaar stellen

zodat we de investeringen kunnen aandrijven in deze cruciale eerste jaren van herstel.

Omdat deze crisis anders is dan alle vorige.

Volledig gezonde bedrijven worden hard geraakt

omdat het openbare leven is stilgevallen.

We hebben daarom behoefte aan innovatieve oplossingen en meer manoeuvreerruimte in het MFK

om massale openbare en particuliere investeringen mogelijk te maken.

Dit zal onze economieën een impuls geven

en ons helpen de crisis te boven te komen

als een veerkrachtiger, groener en digitaler Europa.

Zo

zullen we onze industrieën en diensten niet alleen ondersteunen,

maar ook aanpassen aan een nieuwe realiteit.

Dit betekent dat we moeten investeren in digitale technologie, infrastructuur en in innovatie, zoals 3D-printen,

om onafhankelijker te worden en nieuwe kansen optimaal te benutten.

En het betekent ook dat we extra moeten inzetten op onze groeistrategie

door te investeren in de Europese Green Deal.

Wanneer het wereldwijde herstel op gang komt,

zal ook de opwarming van de aarde zich onvertraagd voortzetten.

Pioniersvoordelen zullen dubbel wegen en het komt erop aan in de juiste projecten te investeren.

Een modernere en meer circulaire economie

zal ons minder afhankelijk maken en onze veerkracht vergroten.

Dat is de les die we uit deze crisis moeten trekken.

Investeringen in grootschalige renovatie, hernieuwbare energie,

schoon vervoer,

duurzame voeding

en natuurherstel

zullen nog belangrijker zijn dan voorheen.

Niet alleen het milieu zal er wel bij varen

-

door de toeleveringsketens te verkorten en te diversifiëren worden we ook onafhankelijker.

We moeten ook een andere realiteit voor ogen houden.

Hoewel de crisis symmetrisch is,

zal het herstel dat niet zijn.

We zullen namelijk niet alleen worden getroffen door het virus, maar ook door de economische terugslag.

Sommige regio's zullen zich gemakkelijk herstellen, andere zullen het moeilijker hebben.

Cohesie en convergentie zullen dan ook belangrijker zijn dan ooit.

De eengemaakte markt en het cohesiebeleid zijn twee kanten van dezelfde medaille.

We hebben ze allebei nodig voor welvaart in de hele EU.

Geachte dames en heren Parlementsleden,

Zo geloof ik dat Europa uit deze crisis kan opstaan.

Als een Europa dat alles doet om onze levens en bestaansmiddelen te beschermen.

Als een Europa dat openstaat voor de wereld, maar voor zichzelf kan zorgen.

Als een Europa dat veerkrachtiger, groener en digitaler is en investeert in zijn toekomst.

Dit is de weg naar herstel.

Het pad zal lang zijn en de hele wereld zal een uitweg zoeken.

Deze crisis zal waarschijnlijk onze politiek,

onze geopolitiek en misschien de globalisering zelf opnieuw definiëren.

En in deze nieuwe wereld

zal Europa één front moeten vormen, door dik en dun.

En nu ik zie

hoeveel menselijkheid en vindingrijkheid er in onze Unie is,

weet ik dat we dat voor elkaar kunnen en zullen krijgen.

Geachte dames en heren Parlementsleden,

Men zegt weleens dat een sterke ziel schittert na iedere storm.

Als we vandaag allemaal opkomen voor Europa

  • vol moed, vertrouwen en solidariteit -

weet ik dat de Europese ziel morgen zal schitteren als nooit tevoren.

Leve Europa!