Declaration by the High Representative Josep Borrell, on behalf of the European Union, on the occasion of the World Press Freedom Day, 3 May 2020 - Hoofdinhoud

Op de Werelddag van de Persvrijheid brengen wij hulde aan de essentiële rol die de journalistiek vervult bij het hooghouden van de vrijheid van meningsuiting in democratische samenlevingen, online en offline, en bij het bevorderen van de transparantie en de verantwoordingsplicht.

De coronacrisis maakt scherp duidelijk hoe belangrijk het werk van de pers is. Toegang tot betrouwbare, op feiten gecontroleerde informatie die niet op ongepaste wijze wordt beïnvloed of gemanipuleerd, is in onzekere tijden meer dan ooit van cruciaal belang en draagt bij tot de weerbaarheid van de samenleving. Het baart zorgen dat de pandemie in sommige landen wordt aangegrepen om de persvrijheid in te perken.

Ondanks de bijkomende risico’s en uitdagingen in verband met de pandemie zetten journalisten en mediamedewerkers overal ter wereld hun essentiële werk voort, soms in moeilijke omstandigheden. Zij geven een stem aan de meest kwetsbaren en zorgen ervoor dat hun verhalen worden gehoord. Zij brengen ons getuigenissen uit gebieden die moeilijk toegankelijk zijn, zoals conflictgebieden. Zij verschaffen essentiële informatie over de vaak verwoestende gevolgen van de pandemie in verschillende delen van de wereld, en brengen ook verhalen van solidariteit en moed.

Journalisten vervullen een spilfunctie in het debat over hoe samenlevingen zich beter kunnen voorbereiden op de uitdagingen waarmee we worden geconfronteerd en hoe we hier veiliger, welvarender en duurzamer uit kunnen komen. Journalisten moeten hun werk in alle vrijheid kunnen doen. Vandaag de dag is persvrijheid misschien meer dan ooit een hoeksteen van de democratische samenleving, die alleen tot bloei kan komen als burgers toegang hebben tot betrouwbare informatie en keuzes kunnen maken op basis van degelijke informatie. De journalistiek helpt desinformatie op te sporen en tegen te gaan.

In te veel landen hebben journalisten te maken met restrictieve wetgeving, die soms wordt toegeschreven aan de noodsituatie als gevolg van corona, en die de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid inperkt. Het komt vaak voor dat bepaalde websites of de toegang tot internet worden afgesloten. Verslaggevers, met name vrouwen, worden het voorwerp van lastercampagnes, financiële druk en aanvallen van de overheid of partijgebonden media, waardoor zij vaak worden gedwongen tot zelfcensuur. Te veel verslaggevers worden geconfronteerd met intimidatie, willekeurige arrestatie en detentie. Te veel verslaggevers zijn om het leven gekomen door hun werk.

De Europese Unie i bestrijdt binnen en buiten haar grondgebied de gevolgen van de pandemie op het gebied van gezondheid en mensenrechten en op sociaal-economisch gebied, ook voor mediabedrijven. Wij blijven erop hameren dat de vrijheid van meningsuiting ten volle moet worden geëerbiedigd, maar richten ons ook op de bestrijding van desinformatie over de pandemie, onder andere door betrouwbare bronnen te stimuleren, onjuiste of misleidende inhoud minder zichtbaar te maken en illegale inhoud te verwijderen. Deze maatregelen kunnen alleen succesvol zijn als zij kunnen voortbouwen op het werk van geëngageerde en moedige journalisten, die door hun dagelijkse inspanningen samenlevingen veiliger, eerlijker en democratischer maken.

Vandaag bevestigt de EU haar krachtige steun voor de sleutelrol die onafhankelijke en betrouwbare media spelen, overal ter wereld. Persvrijheid is een recht, niet alleen van mensen die in de media werken, maar van elk van ons.