Europese Raad 1-2 oktober 2020 - Hoofdinhoud
Op 1 en 2 oktober 2020 hielden de regeringsleiders van de 27-EU landen een speciale EU-Top in Brussel. Voorzitter van de Europese Raad Charles Michel i plande de ingelaste conferentie in. Onderwerpen waren de relatie van de EU met onder meer China en Turkije en ook de werking van de interne markt i. Zoals gebruikelijk waren ook de voorzitter van de Europese Commissie i en de Hoge Vertegenwoordiger i bij de bijeenkomst aanwezig.
De bijeenkomst stond aanvankelijk gepland op 24 en 25 september, maar werd door voorzitter van de Europese Raad Charles Michel verplaatst. Eén van zijn beveiligers was positief getest op het coronavirus, waardoor ook Michel in quarantaine moest. Hij bleek zelf uiteindelijk geen corona te hebben.
Zowel met China als met Turkije heeft de EU momenteel een moeizame relatie. China en de EU hebben gezamenlijk grote economische belangen en onderhandelen al jaren over een 'investeringsovereenkomst' met afspraken over een 'gelijk speelveld' op het terrein van wederzijdse handel. Daarnaast heeft de EU moeite met de Chinese behandeling van zowel Hongkong als de Oeigoerse minderheid.
De relatie tussen de EU en Turkije werd in augustus 2020 op scherp gezet door Turkse proefboringen naar gas en olie in de Oostelijke Middellandse Zee, nabij Cyprus, waarbij Turkije oorlogsschepen mee stuurde met een onderzoeksschip. Andere kritiekpunten zijn de mensenrechtensituatie in het land en de uitvoering van de deal uit 2016 tussen de EU en Turkije over de opvang van migranten.
De regeringsleiders bespraken eveneens de situatie in Wit-Rusland na de omstreden presidentsverkiezingen, de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny, en het oplaaiende geweld tussen Armenië en Azerbeidjan.
Verder stond de werking van de interne markt op de agenda, met als thema's industriebeleid en de digitale interne markt, en spraken de 27 regeringsleiders over het voorstel om de uitkering van EU-fondsen te koppelen aan de naleving van rechtstaatsprincipes. Dit zou met name nadelig kunnen zijn voor Polen en Hongarije.
Tot slot werden de regeringsleiders bijgepraat over de stand van zaken rond de Brexit-onderhandelingen.
Digitalisering
De Europese Raad wil een versnelling van de digitale transitie binnen de Unie. Hiervoor zal minimaal 20 procent van de middelen van de instantie voor herstel en veerkracht beschikbaar worden gesteld. Tijdens de EU-top van maart 2021 zal er teruggekomen worden op de thema's eengemaakte markt, industriebeleid en digitalisering.
Rusland
De Europese leiders hebben zich scherp uitgesproken over de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalni. Ze roepen Rusland op "volledig mee te werken" met "onpartijdig internationaal onderzoek" door de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW).
Wit-Rusland
De EU stelt sancties in tegen een veertigtal mensen in en rond het regime van de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko. De sancties zijn gericht tegen mensen die betrokken zijn bij de vermeende verkiezingsfraude en het ongenadig hard optreden tegen demonstranten en leden van de oppositie. De EU erkent de herverkiezing van Loekasjenko niet en vraagt om nieuwe, eerlijke verkiezingen.
Turkije
Sancties tegen Turkije komen er vooralsnog niet. Voorzitter Charles Michel zei dat de EU de recente voorzichtige toenadering tussen Griekenland en Turkije steunt en riep de twee landen op de dialoog te verdiepen. Turkije en Griekenland zijn de laatste dagen via de NAVO in gesprek met elkaar.
Nagorno-Karabach
De EU roept op tot het onmiddelijk staken van de vijandigheden tussen de betrokken partijen bij het Nagorno-Karabach conflict. Het verlies aan mensenlevens en de gevolgen voor de bevolking worden gezien als onaanvaardbaar. De Europese leiders willen dat Azerbeidzjan en Armenië inhoudelijk gaan onderhandelen.
Extra EU-top over China
Op 16 november 2020 wordt er een extra EU-top gehouden in Berlijn over China. Deze bijeenkomst is ingelast omdat het onderwerp tijdens deze Europese Raad nauwelijks ter sprake is gekomen ondanks dat het wel op de agenda stond.