EU zet nieuwe Europese partnerschappen op en investeert bijna 10 miljard euro in groene en digitale transitie

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op dinsdag 23 februari 2021.

De Commissie heeft vandaag voorgesteld tien nieuwe Europese partnerschappen tussen de Europese Unie, de lidstaten en/of de bedrijfswereld op te zetten. Doel is de overgang naar een groen, klimaatneutraal en digitaal Europa te versnellen en het Europese bedrijfsleven veerkrachtiger en competitiever te maken. De EU stelt bijna 10 miljard euro aan financiering ter beschikking; de partners zullen minstens even veel investeren. Verwacht wordt dat die gecombineerde inbreng extra investeringen voor de groene en digitale transitie zal opleveren en op lange termijn een positief effect zal hebben op de werkgelegenheid, het milieu en de samenleving.

De voorgestelde geïnstitutionaliseerde Europese partnerschappen hebben diverse doelen: de paraatheid en de respons van de EU op infectieziekten verbeteren, efficiënte koolstofarme vliegtuigen ontwikkelen voor een schone luchtvaart, het gebruik van hernieuwbare biologische grondstoffen voor energieproductie aanmoedigen, het Europese leiderschap op het gebied van digitale technologie en infrastructuur waarborgen en het spoorvervoer competitiever maken.

De tien partnerschappen, waarvan sommige gebaseerd zijn op bestaande gemeenschappelijke ondernemingen, zijn:

  • Global Health EDCTP3: Dit partnerschap zal met nieuwe oplossingen komen om de druk van infectieziekten in Sub-Saharisch Afrika te verlichten en zal de onderzoekscapaciteit versterken om zowel in Sub-Saharisch Afrika als in de hele wereld voorbereid te zijn en te reageren op infectieziekten die opnieuw de kop opsteken. Het is de bedoeling om tegen 2030 ten minste twee nieuwe technologieën te ontwikkelen en in te zetten tegen infectieziekten, en ten minste honderd onderzoeksinstellingen in dertig landen te ondersteunen bij de ontwikkeling van extra gezondheidstechnologieën tegen opnieuw opduikende epidemieën.
  • Initiatief voor innovatieve gezondheidszorg: Dit initiatief zal bijdragen tot een EU-breed ecosysteem voor onderzoek en innovatie op het gebied van gezondheid dat de omzetting van wetenschappelijke kennis in concrete innovaties bevordert. Het zal preventie, diagnostiek, behandeling en ziektebeheer omvatten. Het initiatief zal bijdragen tot de verwezenlijking van de doelstellingen van het Europees kankerbestrijdingsplan, de nieuwe industriestrategie voor Europa en de farmaceutische strategie voor Europa.
  • Digitale sleuteltechnologieën: Dit omvat het ontwerp, de fabricage en de systeemintegratie van elektronische componenten en de software die hun werking bepaalt. De overkoepelende doelstelling van dit partnerschap is de digitale transformatie van alle economische en maatschappelijke sectoren en de Europese Green Deal te ondersteunen, evenals onderzoek en innovatie op het vlak van de volgende generatie microprocessors. Samen met de door 20 lidstaten ondertekende verklaring over een Europees initiatief inzake processors en halfgeleidertechnologieën, een toekomstige alliantie voor micro-elektronica en een mogelijk nieuw belangrijk project van gemeenschappelijk Europees belang voor baanbrekende innovatie, dat momenteel door de lidstaten wordt besproken, zal dit nieuwe partnerschap het concurrentievermogen en de technologische soevereiniteit van Europa helpen versterken. Meer informatie is hier te vinden.
  • Een circulair biogebaseerd Europa: Dit partnerschap zal aanzienlijk bijdragen tot de klimaatdoelstellingen voor 2030 en de weg effenen voor klimaatneutraliteit tegen 2050, en zal de duurzaamheid en circulariteit van productie- en consumptiesystemen versterken, conform de Europese Green Deal. Het heeft tot doel de duurzame winning en omzetting van biomassa in biogebaseerde producten te ontwikkelen en uit te breiden, en de uitrol van biogebaseerde innovatie op regionaal niveau te ondersteunen, met actieve deelname van lokale actoren en met het oog op de heropleving van plattelands- en kustgebieden en perifere regio's.
  • Schone waterstof: Dit partnerschap zal de ontwikkeling en toepassing van een Europese waardeketen voor schone waterstoftechnologieën versnellen en bijdragen tot duurzame, koolstofvrije en volledig geïntegreerde energiesystemen. Samen met de waterstofalliantie zal het bijdragen tot de verwezenlijking van de doelstellingen van de Unie die zijn opgenomen in de EU-waterstofstrategie voor een klimaatneutraal Europa. De klemtoon zal liggen op de productie, distributie en opslag van schone waterstof en op de voorziening in moeilijk koolstofvrij te maken sectoren zoals zware industrie en zwaar vervoer.
  • Schone luchtvaart: Dit partnerschap helpt de luchtvaart op weg naar klimaatneutraliteit door de ontwikkeling en toepassing van disruptieve onderzoeks- en innovatieoplossingen te versnellen. Het streeft ernaar de volgende generatie ultraefficiënte koolstofarme vliegtuigen met nieuwe krachtbronnen, motoren en systemen te ontwikkelen. Daardoor zullen het concurrentievermogen van en de werkgelegenheid in de luchtvaartsector verbeteren, wat van bijzonder belang is voor het herstel.
  • Europese spoorwegen: Dit partnerschap zal de ontwikkeling en toepassing van innovatieve technologieën, met name digitale en automatiseringstechnologieën, versnellen om de radicale transformatie van het spoorwegsysteem te bewerkstelligen en de doelstellingen van de Europese Green Deal te verwezenlijken. Door het concurrentievermogen te verbeteren, zal dit partnerschap het technologische leiderschap van Europa in de spoorwegsector bekrachtigen.
  • Derde ATM-onderzoek voor het gemeenschappelijk Europees luchtruim: Dit initiatief heeft tot doel de technologische transformatie van het luchtverkeersbeheer in Europa te versnellen zodat het is aangepast aan het digitale tijdperk. Het wil het Europese luchtruim het efficiëntste en milieuvriendelijkste luchtruim ter wereld maken, en het concurrentievermogen en het herstel van de Europese luchtvaartsector na de coronacrisis ondersteunen.
  • Slimme netwerken en diensten: Dit partnerschap zal de technologische soevereiniteit op het vlak van slimme netwerken en diensten bekrachtigen, conform de nieuwe industriestrategie voor Europa, de nieuwe EU-cyberbeveiligingsstrategie en de 5G-toolbox. Het partnerschap is erop gericht maatschappelijke problemen op te lossen en de digitale en groene transitie mogelijk te maken, en zal technologieën ondersteunen die bijdragen tot het economisch herstel. Voorts zal het Europese spelers in staat stellen technologische capaciteit voor 6G-systemen te ontwikkelen als basis voor digitale diensten tegen 2030. Meer informatie is hier te vinden.
  • Metrologie: Dit partnerschap heeft tot doel de wereldwijde voorsprong van Europa op het gebied van metrologisch onderzoek te vergroten door zelfvoorzienende Europese metrologienetwerken op te zetten die gericht zijn op het ondersteunen en stimuleren van nieuwe innovatieve producten, die een antwoord bieden op maatschappelijke problemen en die een doeltreffende ontwikkeling en uitvoering mogelijk maken van regelgeving en normen die het overheidsbeleid onderbouwen.

Enkele reacties van leden van de Commissie:

Margrethe Vestager i, uitvoerend vicevoorzitter voor een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk: “In Europa zijn we op ons best als we samenwerken. Dat is bijzonder belangrijk bij de aanpak van de uitdagingen van de digitale transformatie. Geen van ons ontsnapt eraan, en het stopt niet aan de nationale grenzen. Hetzelfde geldt voor de klimaatverandering. Deze partnerschappen zullen middelen vrijmaken om samen optimaal gebruik te kunnen maken van digitale technologieën, niet in de laatste plaats voor de groene transitie.”

Mariya Gabriel i, commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd: “Wij spannen ons reeds lang in om onderzoek en innovatie beter te benutten tegen gezondheidscrisissen en de klimaatverandering en voor de digitale transformatie. Door de coronapandemie is dat des te dringender geworden. Europese partnerschappen bieden ons de kans om samen te reageren op en vorm te geven aan ingrijpende economische en sociale veranderingen, in het belang van alle EU-burgers.”

Thierry Breton i, commissaris voor de Interne Markt: “Investeren in innovatie is investeren in ons vermogen om een voortrekkersrol te spelen in technologische ontwikkelingen en om strategische capaciteiten te ontwikkelen. Wij moeten de kansen grijpen die ons worden geboden door belangrijke technologische ontwikkelingen zoals microprocessors of halfgeleiders, zodat Europa op wereldschaal een voortrekkersrol kan spelen op het vlak van digitale innovatie. Deze nieuwe gezamenlijke aanpak zal van groot belang zijn voor de ondersteuning van het bedrijfsleven bij het verwezenlijken van onze digitale en groene ambities.”

Adina Vălean i, commissaris voor Vervoer: “EU-partnerschappen zullen een centrale rol spelen bij het aansturen van de groene en digitale transitie voor de mobiliteits- en vervoerssector. Om onze ambities te realiseren, moeten wij baanbrekende technologieën ontwikkelen om emissievrije schepen en vliegtuigen op de markt te kunnen brengen, moeten wij coöperatieve, geconnecteerde en geautomatiseerde mobiliteit ontwikkelen en inzetten, en moeten wij een efficiënter en moderner verkeersbeheer mogelijk maken.”

Volgende stappen

Het voorstel voor één enkele basisverordening tot oprichting van negen gemeenschappelijke ondernemingen op basis van artikel 187 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) zal worden aangenomen door de Raad van de Europese Unie, na raadpleging van het Europees Parlement en het Economisch en Sociaal Comité. Het afzonderlijke voorstel voor het metrologiepartnerschap op basis van artikel 185 VWEU zal worden aangenomen bij een besluit van het Europees Parlement en de Raad, na raadpleging van het Economisch en Sociaal Comité.

Achtergrond

De Europese partnerschappen vallen onder Horizon Europa, het nieuwe EU-programma voor onderzoek en innovatie in de periode 2021-2027. Zij hebben tot doel de ontwikkeling en toepassing van nieuwe innovatieve oplossingen in verschillende sectoren te verbeteren en te versnellen door publieke en particuliere middelen te mobiliseren. Zij dragen ook bij tot de doelstellingen van de Europese Green Deal en versterken de Europese Onderzoeksruimte. De partnerschappen staan open voor een hele reeks publieke en private partners zoals bedrijven, universiteiten, onderzoeksorganisaties, organen voor openbare dienstverlening op lokaal, regionaal, nationaal of internationaal niveau en maatschappelijke organisaties, waaronder stichtingen en ngo's.

Meer informatie

Europese partnerschappen

Infografiek