Handel en duurzaamheid: Commissie stelt nieuw EU-stelsel van algemene preferenties voor ter bevordering van duurzame ontwikkeling in lage-inkomenslanden - Hoofdinhoud
Vandaag heeft de Commissie haar goedkeuring gehecht aan het wetgevingsvoorstel voor het nieuwe stelsel van algemene preferenties (SAP) van de EU voor de periode 2024-2034. De Commissie stelt voor om enkele van de belangrijkste elementen van het stelsel te verbeteren om beter in te spelen op de veranderende behoeften en uitdagingen van de SAP-landen en om de sociale, milieu- en klimaatdimensies van het stelsel te versterken.
De SAP-verordening is een unilateraal handelsinstrument dat invoerrechten op producten uit kwetsbare lage-inkomenslanden die de EU binnenkomen schrapt of verlaagt, en daardoor de uitbanning van armoede, hun duurzame ontwikkeling en hun deelname aan de wereldeconomie ondersteunt. Het voorstel van de Commissie maakt het SAP van de EU meer gericht op het terugdringen van armoede en het vergroten van exportmogelijkheden voor lage-inkomenslanden. Het is gericht op het stimuleren van duurzame economische groei in lage-inkomenslanden en biedt nieuwe mogelijkheden voor inzet op kwesties inzake milieu en goed bestuur.
Het nieuwe SAP-kader versterkt de mogelijkheden van de EU om handelspreferenties te gebruiken om economische kansen te creëren en duurzame ontwikkeling te bevorderen. Het gemoderniseerde kader verbreedt ook de basis voor de intrekking van SAP-preferenties van de EU in geval van ernstige en systematische schendingen. Naast de fundamentele mensenrechten- en arbeidsverdragen die al aan bod kwamen, omvat het voorstel ook verdragen inzake milieu en goed bestuur.
Focus op de meest behoeftigen
Het SAP beschikt over verschillende elementen om ervoor te zorgen dat handelspreferenties worden verleend aan landen die er het meest behoefte aan hebben, om hun duurzame ontwikkeling te ondersteunen.
Het nieuwe voorstel verbetert de huidige regeling verder door:
-
-te zorgen voor een soepele overgang voor alle landen die in de loop van het komende decennium niet langer tot de categorie van minst ontwikkelde landen (MOL's) zullen behoren. Zij zullen een aanvraag kunnen indienen voor de bijzondere stimuleringsregeling voor duurzame ontwikkeling en goed bestuur (SAP+) als zij zich verbinden tot het eerbiedigen van strenge duurzaamheidsnormen en zodoende genereuze tariefpreferenties voor toegang tot de EU-markt kunnen behouden;
-
-de kansen voor lage-inkomenslanden om van het SAP te profiteren te maximaliseren door de drempels voor de graduatie van producten (d.w.z. de tijdelijke opschorting van tariefpreferenties voor zeer concurrerende producten) met tien procentpunten te verlagen, zodat de grote geïndustrialiseerde producenten meer ruimte laten in sectoren waarin zij zeer concurrerend zijn;
-
-de lijst van internationale verdragen waaraan moet worden voldaan uit te breiden door toevoeging van twee aanvullende mensenrechteninstrumenten inzake de rechten van personen met een handicap en de rechten van het kind, twee arbeidsrechtenverdragen inzake arbeidsinspecties en tripartiete dialoog, en één governanceverdrag inzake grensoverschrijdende georganiseerde misdaad;
-
-een welomschreven kader op te zetten voor de huidige begunstigden van SAP+ om zich aan de nieuwe vereisten aan te passen, waarbij een passende overgangsperiode wordt geboden en de indiening van uitvoeringsplannen wordt vereist.
Een groener SAP
Om het belang van de naleving van de normen inzake klimaatverandering en milieubescherming te versterken, wordt in het nieuwe SAP-voorstel:
-
-voorzien in de mogelijkheid om SAP-voordelen in te trekken wegens ernstige en systematische schendingen van de beginselen van de verdragen inzake klimaatverandering en milieubescherming;
-
-de lijst van internationale verdragen die SAP+-landen moeten ratificeren uitgebreid, waardoor naast de huidige zeven milieu- en klimaatinstrumenten nu ook de Overeenkomst van Parijs is opgenomen.
Een flexibeler SAP
De lessen die zijn getrokken uit de toepassing van het huidige SAP komen tot uiting in:
-
-verbeteringen in het toezicht op de naleving van de SAP+-vereisten, en meer transparantie en betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld bij de toepassing ervan;
-
-een nieuwe spoedprocedure voor het intrekken van preferenties wanneer een snelle reactie nodig is in uitzonderlijk ernstige omstandigheden in een begunstigd land, zoals ernstige schendingen van internationale normen;
-
-een beoordeling van de sociaal-economische gevolgen van elke voorgestelde intrekking, om eventuele negatieve gevolgen voor kwetsbare bevolkingsgroepen in aanmerking te nemen.
Enkele reacties van commissarissen:
Uitvoerend vicevoorzitter en commissaris voor Handel Valdis Dombrovskis i: “Reeds vijf decennia helpt het SAP van de EU kwetsbare landen om op duurzame wijze te groeien door hen preferentiële toegang tot de EU-markt te verlenen. Dit heeft de begunstigde landen geholpen hun economieën te diversifiëren en banen te scheppen. De regeling heeft de begunstigde landen er tevens toe aangezet verbeteringen te verwezenlijken op het gebied van de mensen- en arbeidsrechten, het milieu en goed bestuur. Vandaag vernieuwen wij het SAP, zodat het genereuze handelspreferenties blijft bieden en tegelijkertijd nog meer positieve veranderingen in de begunstigde landen stimuleert.”
Josep Borrell Fontelles i, hoge vertegenwoordiger en vicevoorzitter: “De EU bevordert mensenrechten en duurzame ontwikkeling op alle gebieden van haar externe optreden, met inbegrip van verantwoorde handel en investeringen. De nieuwe SAP-verordening versterkt een instrument dat essentieel is voor onze gezamenlijke inspanningen ter bevordering van welvarendere, duurzamere en eerlijkere samenlevingen overal ter wereld, voortbouwend op de ervaring die is opgedaan in het kader van onze jarenlange inzet voor en samenwerking met onze partnerlanden. De nieuwe SAP-regeling zal onze capaciteit versterken om handelspreferenties te gebruiken, niet alleen om economische kansen voor mensen te creëren, maar ook om duurzame ontwikkeling en universele waarden overal ter wereld te bevorderen.”
Jutta Urpilainen i, commissaris voor Internationale Partnerschappen: “Handel is van essentieel belang om op weg naar duurzame ontwikkeling het welzijn te vergroten en ongelijkheden te verminderen. De herziening van het SAP van de EU is een tastbaar voorbeeld van hoe handelspreferenties kunnen bijdragen tot de integratie van lage-inkomenslanden in de wereldeconomie, waardoor fatsoenlijke banen kunnen worden gecreëerd en armoede kan worden teruggedrongen. Wij zullen tevens op basis van ons nieuwe financiële instrument NDICI-Global Europe met de partnerlanden van de EU blijven samenwerken om op cruciale gebieden steun te verlenen.”
Volgende stappen
Het Europees Parlement en de Raad zullen het voorstel nu bespreken. De huidige SAP-verordening loopt af op 31 december 2023. Zodra de nieuwe SAP-verordening is aangenomen, is zij van toepassing met ingang van 1 januari 2024.
Chronologisch overzicht
Het SAP van de EU is een beproefd instrument voor handels- en ontwikkelingsbeleid dat sinds 1971 van kracht is.
Het huidige SAP-kader is gebaseerd op Verordening (EU) nr. 978/2012 van 25 oktober 2012. De regeling biedt goederen die uit lage-inkomenslanden worden uitgevoerd gemakkelijker toegang tot de EU-markt door de invoertarieven af te schaffen of te verlagen. Lagere rechten stellen deze landen in staat hun uitvoer naar de EU te verhogen en dragen zo bij tot hun economische groei en het scheppen van banen. Preferentiële toegang tot de EU-markt helpt lage-inkomenslanden ook extra inkomsten te genereren, die opnieuw kunnen worden geïnvesteerd om hun economieën te diversifiëren. Ten slotte ondersteunt het SAP van de EU duurzame ontwikkeling omdat tariefpreferenties bij de toegang tot de grote markt van de EU lage-inkomenslanden ook aanmoedigen om de eerbiediging van de mensenrechten en de arbeidsrechten, milieubescherming en goed bestuur te bevorderen. Het voorkomt ook dat de EU-industrie schade ondervindt door het beschermingssysteem en de waarborgen die het SAP-programma biedt.
De EU biedt drie SAP-regelingen aan:
-
-EBA (Everything But Arms) voor de minst ontwikkelde landen die rechten- en contingentvrije toegang hebben tot de EU-markt voor alle producten behalve wapens en munitie;
-
-het standaard-SAP voor lage- en lagermiddeninkomenslanden waaraan een gedeeltelijke of volledige afschaffing van douanerechten op twee derde van de tarieflijnen wordt toegekend;
-
-SAP+, de bijzondere stimuleringsregeling voor duurzame ontwikkeling en goed bestuur, die de tarieven verlaagt tot 0 % voor dezelfde tarieflijnen als bij het standaard-SAP. De kwetsbare lage- en lagere-middeninkomenslanden die 27 internationale verdragen uitvoeren (32 in het nieuwe voorstel) die betrekking hebben op mensenrechten, arbeidsrechten, bescherming van milieu en klimaat alsmede goed bestuur, profiteren van deze regeling.
Meer informatie
Vragen & antwoorden - SAP-evaluatie
Voorstel van de Commissie voor een herziene SAP-verordening
Externe studie over de SAP-evaluatie