Polen: Europarlementariërs willen dat voorrang van EU-recht wordt gehandhaafd - Hoofdinhoud
Het Parlement i vraagt de Commissie onmiddellijk op te treden om Poolse burgers en de grondslag van het EU i-recht te verdedigen, door het conditionaliteitsmechanisme in werking te stellen.
Tijdens een plenair debat met de Poolse premier Mateusz Morawiecki i, Commissievoorzitter Ursula von der Leyen i en de Sloveense minister van Buitenlandse Zaken Anže Logar, veroordeelde een groot deel van de EP-leden de omstreden uitspraak die het Poolse Constitutioneel Tribunaal nam op 7 oktober. Europarlementariërs trokken de onafhankelijkheid van het hof zelf in twijfel en waarschuwden voor de neiging van de Poolse regering naar totalitarisme. De leden benadrukten dat alle EU-landen vrijwillig instemmen met gemeenschappelijke regels wanneer zij toetreden tot de Unie en benadrukten dat er geen conflict bestaat tussen de rechtsorde van de EU en de Poolse grondwet.
Namens het Sloveense voorzitterschap liet minister Logar weten dat het primaat van het EU-recht het fundament van de EU is en aan de basis staat voor het samenleven in een gemeenschappelijk Europees huis. Hij zei ook dat de Raad i het vraagstuk van de rechtsstaat hoog op de agenda heeft staan en dat het voorzitterschap vastbesloten is voortgang te boeken met betrekking tot de artikel 7-procedure.
"De uitspraak van het Poolse Constitutionele Hof stelt de basis van de EU ter discussie en vormt een rechtstreekse uitdaging voor de eenheid van de Europese rechtsorde", verklaarde Commissievoorzitter von der Leyen. “Het is de eerste keer dat een rechtbank van een lidstaat oordeelt dat EU-verdragen niet verenigbaar zijn met een nationale grondwet”, zei Ursula von der Leyen. Ze kondigde aan dat de Commissie van plan is in actie te komen, waarbij te denken valt aan inbreukprocedures, het conditionaliteitsmechanisme en andere financiële instrumenten om de EU-begroting te beschermen tegen inbreuken op de rechtsorde, en ook aan de artikel 7-procedure, waarbij wordt vastgesteld dat er sprake is van een ernstige schending van de EU-waarden.
De Poolse premier Morawiecki gaf aan dat "het primaat van het EU-recht niet geldt voor het grondwettelijk stelsel (...). De Poolse grondwet is de hoogste rechtshandeling in Polen; zij staat boven elk ander rechtsbeginsel". Hij zei ook dat constitutionele Hoven in andere lidstaten, waaronder Duitsland, Frankrijk, Denemarken, Spanje, Italië en Roemenië, in het verleden uitspraken hebben gedaan die vergelijkbaar zijn met de uitspraak waar nu over wordt gesproken.
Gebruik alle beschikbare instrumenten om de Poolse burgers te verdedigen
De meerderheid van de leden van het Europees Parlement heeft de Commissie gevraagd alle beschikbare instrumenten te gebruiken om, met name, Poolse burgers te verdedigen en eindelijk het conditionaliteitsmechanisme voor de rechtsstaat in werking te stellen. Leden vroegen ook om inbreukprocedures te starten en riepen de Raad op eindelijk te handelen volgens Artikel 7 (TEU). Europarlementariërs spraken hun steun uit aan die Poolse burgers die de straat op gaan om te vechten voor de rechtsstaat en voor rechters en openbare aanklagers die het EU-recht blijven toepassen, en riepen de Poolse autoriteiten op om naar deze burgers te luisteren en hen te respecteren.
Aan de andere kant bekritiseerden sommige Europarlementariërs de EU-instellingen omdat ze zich alleen in bepaalde lidstaten zorgen maken over de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en de scheiding der machten. De leden stelden dat de voorrang van het EU-recht wordt gebruikt om de EU meer bevoegdheden te geven dan oorspronkelijk in de verdragen werd vastgelegd.