Bescherm de Waddenzee in de Grondwet - Hoofdinhoud

17 januari 2023

Geen enkel Nederlands natuurgebied wordt zo zwaar en straffeloos vervuild als de Waddenzee. Zuivelgigant Friesland Campina loost jaarlijks tonnen fosfaten, stikstof en andere afvalstoffen van de zuivelindustrie in dit UNESCO Werelderfgoed gebied.

De LNG terminal in Wilhelmshaven wil dagelijks 480.000 kubieke meter met chloor behandeld water in de Waddenzee lozen. Bij Ternaard worden zeer omstreden fossiele gasboringen voorbereid en hoewel de vergunningen voor bodemberoerende garnalenvisserij zijn verlopen en de minister van Natuur erkent dat een vangststop de natuur ten goede zou komen, mogen de vissers nog minstens 8 maanden hun gang gaan, zonder vergunning.

Terwijl de zeespiegel stijgt, daalt de bodem van de Waddenzee door gaswinning en dreigen belangrijke wadplaten de komende 10 jaar te verdrinken. Desondanks behandelt het kabinet dit unieke natuurgebied als een offshore wingewest, in weerwil van smeekbedes van UNESCO het gebied meer bescherming te bieden. Ondanks het feit dat de minister erkent dat de wadden ernstig onder druk staan, beweert ze dat bestaande beschermingsregels toereikend zouden zijn. Het bestaand beleid dat niet in staat is de Wadden te beschermen.

Betere bescherming van het gebied wijst ze categorisch af als onnodig. Dat staat op gespannen voet met het toestaan van gasboringen, het stelselmatig gedogen van schadelijke visserij en het oogluikend toestaan van lozingen in dit unieke natuurgebied. Ook wordt er op geen enkele wijze preventief beleid ontwikkeld om de Waddenzee te behoeden voor verdere daling onder dreiging van de steeds sneller stijgende zeespiegel.

Vast staat dat de Waddenzee te maken heeft met steeds minder trek- en broedvogels, het aantal vissen neemt sterk af terwijl economische exploitatie in de vorm van zoutwinning, gaswinning en visserij ongeremd blijft. Op die manier vormt de Waddenzee het toonbeeld van de weerloosheid van alles dat werkelijk waarde heeft. Een uniek natuurgebied zou niet afhankelijk mogen zijn van wisselende coalities na verkiezingen vol lege verkiezingsbeloftes, maar verdient intrinsieke bescherming, los van haar nut voor kortetermijnmensenbelangen.

Natuur verdient grondwettelijke bescherming, die haar vrijwaart van de waan van de dag.

De komende verkiezingen voor Provinciale Staten en daarvan afgeleide Eerste Kamerverkiezingen kunnen het beschermingsregime voor unieke natuurgebieden onherstelbaar beschadigen.

De Programmatische Aanpak Stikstof is een wrang voorbeeld van dergelijke politieke compromisvorming. Het besluit was nu stikstofuitstoot vergunnen en in de toekomst zien hoe die te compenseren. Toen in de Tweede Kamer geopperd werd dat een dergelijk systeem bij de rechter nooit stand zou kunnen houden, zei een van de indieners, Ger Koopmans van het CDA: “ in dat geval hebben onze ondernemers er toch maar fijn een paar jaar van kunnen profiteren”.

Het is díe kortzichtigheid die de Waddenzee als kwetsbaar en onmisbaar natuurgebied in haar voortbestaan bedreigt. De politiek neemt andermaal een afwachtende houding aan in aanloop naar de verkiezingsdatum van 15 maart en het kabinet maakt geen enkele aanstalten tot aanscherping van het beschermingsregime.

De Waddenzee is weerloos tegen economische belangen en regeren in de vorm van vooruitschuiven. Als volksvertegenwoordigers hun plicht verzaken in het bieden van wettelijke en werkelijke bescherming van de Wadden, is te hopen dat kiezers het initiatief naar zich toe trekken. De Wadden verdienen beter dan geëxploiteerd te worden als wingewest en vuilnisvat.

Leonie Vestering, Tweede Kamerlid voor de Partij voor de Dieren