Memorie van toelichting - Wijziging van de begrotingsstaat van het Mobiliteitsfonds voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota) - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 36350 A - Wijziging begroting Mobiliteitsfonds 2023 (Voorjaarsnota).

Officiële titel	Wijziging van de begrotingsstaat van het Mobiliteitsfonds voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota); Memorie van toelichting; Memorie van toelichting
Document­datum	11-05-2023
Publicatie­datum	11-05-2023
Nummer	KST36350A2
Kenmerk	36350 A, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2022

2023

36 350 A

Wijziging van de begrotingsstaat van het Mobiliteitsfonds voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota)

Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING

INHOUDSOPGAVE

• A. 

  ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL 3

• B. 

  BEGROTINGSTOELICHTING    4

1    Leeswijzer    4

2    De Producten    6

2.1    Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties 6

2.2    Overzicht Coalitieakkoordmiddelen Rutte IV    9

3    Productartikelen    10

3.1    Artikel 11 Verkenningen, reserveringen en

investeringsruimte    10

3.2    Artikel 12 Hoofdwegennet    16

3.3    Artikel 13 Spoorwegen    24

3.4    Artikel 14 Regionaal, lokale infrastructuur    29

3.5    Artikel 15 Hoofdvaarwegennet    30

3.6    Artikel 17 Megaprojecten Verkeer en Vervoer    36

3.7    Artikel 18 Overige uitgaven en ontvangsten    39

3.8    Artikel 19 Bijdragen andere begrotingen Rijk    40

4    Bijlagen    41

4.1    Bijlage 1: Verdiepingsbijlage    41

4.2    Bijlage 2: Projectoverzichten    49

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in:

• 1. 

  De begrotingsstaat van het Mobiliteitsfonds

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van van Infrastructuur en Waterstaat,

M.G.J. Harbers

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De opzet en structuur van de onderliggende eerste suppletoire begroting voor het Mobilteitsfonds is gebaseerd op de rijksbegrotingsvoorschriften van het Ministerie van Financiën. Naar aanleiding van de motie van de leden Van Helvert en Van Veldhoven (Kamerstukken II 2015-2016 34 475 XII, nr. 12) worden bij alle begrotingsar tikelen op het Mobiliteitsfonds en Deltafonds groter dan € 1 miljard de begrotingsmutaties boven de € 5 miljoen toegelicht. Dit heeft als praktische uitwerking dat bij de artikelen tussen de € 200 miljoen en € 1 miljard de ondergrens voor technische mutaties ook neerwaarts is bijgesteld. Voor beleidsmatige mutaties was er bij de artikelen van deze omvang reeds sprake van een ondergrens van € 5 miljoen.

Mede naar aanleiding van overleg met uw Kamer zijn in aanvulling op deze regelgeving voor dit fonds de onderstaande punten verwerkt voor de eerste suppletoire begroting.

• • 

  Het opnemen van gedetailleerde projectinformatie in de suppletoire begrotingen conform begroting en jaarverslag (brief van 4 november 2009 naar aanleiding van toezegging verbetering informatievoorziening bij WGO van 24 juni 2009); Kamerstukken II 2009-2010, 32 123 A, nr. 8)

• • 

  Het inzicht in de budgetten van de verkenningen en planuitwerkingpro gramma's wordt vergroot door begrotingsmutaties expliciet in de MIRT tabellen zichtbaar te maken op projectniveau (toezegging WGO van 22 juni 2011);

• • 

  Mutaties op de beschikbare budgetten worden in de (niet voorge schreven) verdiepingsbijlage op artikelonderdeelniveau voor de volledige looptijd tot en met 2036 inzichtelijk gemaakt.

Opbouw

Dit wetsvoorstel kent een opbouw waarbij afhankelijk van de informatie vraag- en behoefte verder kan worden ingezoomd. Deze verdiepingsslag is als volgt opgebouwd.

• • 

  Allereerst is de begrotings(wet)staat voor het Mobiliteitsfonds voor het jaar 2023 opgenomen. Deze dient ter autorisatie van de mutaties die op artikelniveau in de verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen worden voorgesteld.

• • 

  Daarna is eerst op hoofdlijnen (paragraaf 2.1) inzicht verstrekt in de belangrijkste budgettaire voorstellen die leiden tot wijziging van de begroting. Hiermee kan snel een indruk worden verkregen van de inhoud van dit wetsvoorstel.

• • 

  Via de artikelsgewijze toelichting (paragraaf 3) worden alle beleidsmatig relevante meerjarige mutaties op het niveau van het artikelonder-deel zichtbaar gemaakt, en waar zinvol en relevant, ook toegelicht. Dit rekening houdend met de norm zoals hierboven is aangegeven.

• • 

  Als onderdeel van de artikelsgewijze toelichting is in de verdiepings bijlage (paragraaf 4.1) door middel van een meerjarige mutatietabel op artikelon-derdeelniveau de aansluiting gemaakt tussen de vorige stand van de begroting en de nu voorgestelde stand. Dit voor de volledige looptijd van het fonds.

• • 

  Tenslotte zijn in de verdiepingsbijlage (paragraaf 4.2) van dit wetsvoorstel de MIRT projecttabellen met de realisatieprojecten alsmede de verkenningen en planuitwerking programma's opgeno-men waarin de begrotingsmutaties op projectniveau zichtbaar zijn gemaakt. Deze (meerjarige) MIRT-tabellen zijn in ieder geval voorzien van toelich tingen indien sprake is: - van een wijziging (anders dan door de verwerking van prijsbijstelling) in het taakstellend projectbudget groter dan 10% of meer dan € 10 miljoen; - van een wijziging groter dan 1 jaar in de oplevering van het project.

2 De Producten

2.1 Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties

Toelichting

• 1. 

  Taakstelling MF: Bij deze eerste suppletoire begroting wordt invulling gegeven aan de taakstelling ten behoeve van de rijksbrede opgave.

Het aandeel van IenW bedraagt in 2023 € 136 oplopend naar € 191 miljoen per jaar met structurele doorwerking vanaf 2028. Verdeeld over de drie begrotingen gaat het om € 149 miljoen per jaar voor het

Mobiliteitsfonds, € 24 miljoen per jaar voor het Deltafonds en € 18 miljoen per jaar voor Hoofdstuk XII. De taakstelling ten laste van het Mobiliteitsfonds bedraagt t/m 2037 ruim € 2.137 miljoen.

Conform eerder gemeld aan de Kamer (verwijzing naar brief BKN en MIRT van d.d. 17 maart 2023) vindt momenteel een herprioriterings-opgave plaats binnen het Mobiliteitsfonds. Er zal een verschuiving van capaciteit en middelen plaatsvinden van aanleg naar instandhouding van de netwerken hoofdwegen en hoofdvaarwegen mede als gevolg van stikstof. Een deel van het MIRT-portfolio heeft niet te maken met stikstof-problematiek, maar kent financiële risico's en tekorten. Ook binnen de aanlegportefeuille van het Mobiliteitsfonds moeten we daarom een beweging maken en middelen tussen MIRT-projecten verschuiven. In de aankomende maanden worden, in overleg met regio's, de plannen van de herprioriteringsopgave concreet uitgewerkt en worden de gevolgen besproken met de regio's. Onderdeel van de herprioriteringsopgave is het invullen van de Rijksbrede dekkingsopgave. De minister van IenW informeert u nader over de concrete invulling van de herprioriteringsopgave in zijn begroting. De budgettaire verwerking volgt parallel bij de Miljoenennota en Ontwerpbegroting 2024. Volgend jaar zal naar analogie bij de netwerken die RWS beheert, ook een Basiskwaliteitsniveau voor het hoofdspoornetwerk worden vastgesteld. Volgend jaar informeren we de Kamer hierover inclusief de financiële consequenties.

• 2. 

  Saldo 2022: De begroting van het Mobiliteitsfonds vertoont over het jaar 2022 een voordelig saldo van € 291 miljoen. Dit saldo wordt gevormd door de saldering van de in dat jaar gerealiseerde uitgaven en ontvangsten. Op de uitgaven is € 499 miljoen in 2022 niet tot realisatie gekomen en via het saldo doorgeschoven naar 2023. Op de ontvangsten is € 207,8 miljoen niet ontvangen in 2022. Daarmee is een voordelig saldo ontstaan van € 291 miljoen. Het voordelig saldo wordt in 2023 toegevoegd aan artikelonderdeel 18.10, zodat de middelen beschikbaar blijven voor het Mobiliteitsfonds;

• 3. 

  Overboekingen Hoofdstuk XII: Voor de uitvoering van verschillende programma's is in 2023 in totaal € 104,6 miljoen overgeboekt naar de beleidsbegroting van IenW. Het gaat om diverse overboekingen. Deze overboekingen worden in de artikelsgewijze toelichting nader toegelicht.

• 4. 

  Programma actualisaties: In 2023 zijn zowel de uitgavenramingen als de ontvangstenramingen geactualiseerd. In totaal schuift € 43,8 miljoen ontvangsten door naar latere jaren. De voornaamste schuif vindt plaats op het project ZuidasDok. Daar schuift in de jaren 2023 t/m 2027 in totaal € 142,2 miljoen ontvangsten naar latere jaren. In de artikelsgewijze toelichting zullen de actualisaties van de ramingen nader toegelicht worden.

• 5. 

  Overboekingen andere begrotingen: Dit betreft de overboekingen van en naar andere begrotingshoofdstukken binnen de Rijksbegroting (per saldo € 10,9 miljoen naar het Mobiliteitsfonds). In de artikelsgewijze toelichting worden deze overboeking nader in beeld gebracht;

• 6. 

  Bijdragen derden: In 2023 wordt aan verschillende projecten binnen het Mobiliteitsfonds een bijdrage van derden toegevoegd (€ 98 miljoen). Het gaat voornamelijk om de afrekening voorschotten ProRail over het laatste halfjaar 2022 (€ 62,8 miljoen). In de artikelsgewijze toelichting worden alle bijdragen derden toegelicht;

7 Verrekenen middelen hoogwater Limburg: De maatregelen om de schade als gevolg van het hoogwater van juli 2021 te herstellen is uitgevoerd. In totaal zijn er 2.801 meldingen door RWS geregistreerd waar mogelijk sprake was van schade. Vrijwel alle meldingen zijn afgehandeld en betaald. Er resteert een bedrag van € 26,9 miljoen, waarvan € 18,7 miljoen op het Mobiliteitsfonds, dat zal worden teruggeboekt naar de generale middelen;

• 8. 

  Nacalculatie prijsbijstelling 2022: In de najaarsnota 2022 is aange-kondigd dat er een nacalculatie zou komen op de prijsbijstelling. Deze middelen zijn toegevoegd bij eerste suppletoire begroting en verdeeld over de projecten. in 2023 is dit € 62,7 miljoen. Hiermee wordt een deel van de prijsstijgingen gedekt. Bij ontwerpgegroting 2024 wordt de loon en prijsbijstelling voor het jaar 2023 toegevoegd;

• 9. 

  CA-middelen: voor de onderwerpen instandhouding en schoon en emissieloos bouwen zijn middelen overgeboekt vanaf de aanvullende post naar het Mobiliteitsfonds. Daarnaast is er prijsbijstelling overgeboekt naar het Mobiliteitsfonds die was achtergebleven op de aanvullende post. Zie onderdeel 2.2 voor een uitgebreide toelichting;

• 10. 

  NGF Tolvrije Westerscheldetunnel: Naar aanleiding van de motie van der Staaij (Kamerstukken 2022-2023, 36 200, nr. 42.) is er voor de periode 2025 tot en met 2029 in totaal € 140 miljoen vanuit het Nationaal Groeifonds toegevoegd aan de reservering Westerscheldetunnel. Met deze middelen kan de Westerscheldetunnel eerder tolvrij worden gemaakt voor personenauto's en motoren.

2.2 Overzicht Coalitieakkoordmiddelen Rutte IV

In het Coalitieakkoord kabinet Rutte IV zijn middelen gereserveerd voor verschillende doelen van het Mobiliteitsfonds. Bij 1e suppletoire begroting 2023 is er in totaal € 9,3 miljard toegevoegd aan het Mobiliteitsfonds. Het gaat om middelen voor instandhouding infrastructuur en schoon en emissieloos bouwen.

Tabel 4 Overzicht toegekende middelen Coalitieakkoord (bedragen x € 1 miljoen)

infrastructuur

Schoon en emissieloos    15

bouwen

Instandhouding infrastructuur

In het Coalitieakkoord zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor exploitatie, onderhoud en vernieuwing van de Rijksinfrastructuur. De komende jaren groeit de extra bijdrage voor het Mobiliteitsfonds stapsgewijs toe naar jaarlijks € 1,125 miljard extra vanaf 2026 en structureel € 1,25 miljard extra vanaf 2038 voor de instandhouding van onze wegen, spoor, bruggen, viaducten en vaarwegen, ook met het oog op de verkeersveiligheid. De extra middelen uit het Coalitieakkoord voor de jaren 2026-structureel zijn bij deze eerste suppletoire begroting voor RWS aan het Mobiliteitsfonds en Deltafonds toegevoegd om de programmering van exploitatie en onderhoud in deze jaren op te hogen.

Schoon en emissieloos bouwen

In de Kamerbrief (LGS / 22558512) 'Voortgang integrale aanpak landelijk gebied en opvolging uitspraak Raad van State over Porthos' van 25 november 2022 is €400 miljoen aan aanvullende middelen beschikbaar gesteld voor het programma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB), met als doel om in samenspraak met de bouwsector, medeoverheden, aanbestedende rijksdiensten en verschillende ministeries de verduurzaming van de bouw te versnellen. Deze aanvullende middelen worden ingezet voor de Subsidieregeling Schoon en Emissieloos Bouwen (SSEB), het in staat stellen van rijksdiensten om hogere aanbestedingseisen te stellen, een Kennis-, Opschaling- en Praktijkervaringsprogramma en een Specifiek e Uitkering (SPUK) voor medeoverheden.

Vanuit deze reservering van € 400 miljoen wordt in 2023 en 2024 cumulatief € 15 miljoen toegevoegd aan het Mobiliteitsfonds.

3 Productartikelen

3.1  Artikel 11 Verkenningen, reserveringen en investeringsruimteBudgettaire gevolgen van uitvoering

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van uitvoering art. 11 Verkenningen, reserveringen en investeringsruimte (bedragen x € 1.000)

investeringsruimte

Toelichting

Verplichtingen

Voor de verplichtingen sluiten de mutaties één-op-één aan bij de toelichtingen op de uitgaven op een paar verschillen na:

• - 

  Het saldo 2022 is op de verplichtingen € 46,5 miljoen hoger dan op de uitgaven. Dit komt voornamelijk doordat er op artikel 11.03 minder verplichtingen in 2022 benodigd waren dan voorzien;

• - 

  De actualisering programmering van de verplichtingen op artikel 11.01 en 11.03 op de verplichtingen wijkt iets af van de actualisering op de uitgaven. Dit komt voornamelijk doordat er op een aantal verkenningen en reserveringen de verplichtingen in een ander ritme benodigd zijn dan geraamd.

Uitgaven

11.01 Verkenningen

Dit artikelonderdeel wordt met € 3 miljoen verhoogd in 2023. Dit komt met name door de technische verwerking van het saldo 2022 (€ 2 miljoen), bijdragen derden (€ 1,5 miljoen) actualisering van de programmering (€ 1,6 miljoen) en een overboeking van de woningbouwmiddelen (€ 1 miljoen).

Saldo 2022

Op het project A2 Den Bosch-Deil is € 2 miljoen minder uitgegeven dan verwacht in 2022. Dit schuift door naar 2023 via het saldo, zodat het totaal aan uitgaven op dit artikel over de jaren gelijk blijft.

Bijdragen derden

Voor de verkenning OV en Wonen Utrecht is een bijdrage van ProRail verwerkt van € 1,5 miljoen in 2023. Het betreft de afrekening voorschotten 2022 voor de tweede helft van het jaar.

Actualisering programmering

Voor diverse verkenningen is de programmering aangepast. Dit resulteert een een kasschuif naar achteren op het artikelonderdeel 11.01. Het gaat om diverse projecten.

• - 

  OV en Wonen Utrecht: Op deze verkenning is € 1,5 miljoen van 2023 naar 2024 geschoven;

• - 

  OV-verbinding Amsterdam-Haarlemmermeer: Op deze verkenning is € 45 miljoen naar de jaren 2025 en 2026 geschoven. Uit de jaren 2027 t/m 2029 is vervolgens € 380 miljoen naar latere jaren geschoven. Dit als gevolg van een actuele raming op dit project;

• - 

  Amsterdam Zuid derde perron: In de jaren 2026 t/m 2028 is

€ 169,5 miljoen verschoven naar latere jaren als gevolg van een actuele raming;

• - 

  Oeververbinding Rotterdam: Op deze verkenning zijn de middelen uit de jaren 2026 t/m 2029 naar latere jaren geschoven. Het gaat om totaal € 153,5 miljoen wat doorschuift naar 2030-2033;

• - 

  A2 Den Bosch-Deil: De middelen voor dit project worden voor een groot deel naar achteren geschoven. Het gaat om een schuif van

€ 403,3 miljoen uit de jaren 2026 t/m 2029 naar de jaren 2030 t/m 2033;

• - 

  A15 Papendrecht-Gorinchem: Op deze verkenning schuiven de middelen uit de jaren 2026 t/m 2031 naar latere jaren. Het gaat in totaal om een schuif van € 419,3 miljoen;

• - 

  A50 Bankhoef-Paalgraven: Op dit project vinden twee schuiven plaats. de middelen voor het jaar 2024 schuiven door naar 2025 (€ 13,8 miljoen). Daarnaast schuiven de middelen uit 2027 en 2028 door naar 2029 en 2030 (€ 27,6 miljoen);

• - 

  A58 Breda-Tilburg: De middelen die in 2026 t/m 2028 stonden geraamd schuiven door naar de jaren 2029 en 2030. In totaal gaat het om

€ 45,1 miljoen;

• - 

  N35 Wijthmen-Nijverdal: Er schuif € 25 miljoen uit 2027 en € 7,6 miljoen uit 2030 naar 2031.

Overboeking woningbouwmiddelen

Vanuit de reservering ontsluiting woninbouw op 11.03.03 worden middelen overgeboekt naar de verkenning OV en Wonen Utrecht (€ 600 miljoen) in het kader van schaalsprongen en bovenlokaal en naar het project verkenning Den Bosch (€ 60 miljoen) in het kader van de netwerkopgaven spoor.

11.03 Reserveringen

Dit artikelonderdeel wordt in 2023 met ruim € 898 miljoen verlaagd als gevolg van overboekingen woningbouwmiddelen (- € 925 miljoen), overige overboekingen uit 11.03 (- € 45,6 miljoen), de verwerking van het saldo 2022 (€ 44,5 miljoen), overboekingen naar Hoofdstuk XII (- € 19,6 miljoen), actualisering van de programmering (€ 25,4 miljoen), toevoeging prijsbijstelling Coalitieakkoordmiddelen 2022 vanuit de Aanvullende Post (€ 14 miljoen) en toevoeging van de nacalculatie prijsbijstelling 2022 (€ 8 miljoen).

Overboeking woningbouwmiddelen

De middelen uit de reservering ontsluiting woningbouw op 11.03.03 worden verdeeld over desbetreffende reserveringen en projecten. In totaal gaat het om € 7,5 miljard aan middelen uit het Coalitieakkoord. Deze invulling is eerde gecommuniceerd in de kamerbrief voor het BO MIRT van het najaar

2022 (Kamerbrief BO MIRT (overheid.nl)). De middelen worden overgeboekt naar:

• - 

  de reservering voor versnellingsafspraken op 12.03.03 (€ 1.483 miljoen). Vanuit de reservering worden de specifieke uitkeringen gerealiseerd voor de versnellingsafspraken;

• - 

  de verkenning OV en Wonen Utrecht op artikel 11.01 (€ 600 miljoen), naar de reservering Stedelijk OV Den Haag en Rotterdam op artikel 11.03.01 (€ 213 miljoen), naar de reservering Hoogwaardig OV Rotterdam op 11.03.01 (€ 625 miljoen), naar de reservering voor Brainport Eindhoven op 11.03.01 (€ 469 miljoen) en naar artikel 12.03.03 (€ 561 miljoen). Deze overboekingen zijn in het kader van schaalsprongen en bovenlokaal;

• - 

  het project Spoorcapaciteit 2030 op artikel 13.03 (€ 585 miljoen), naar het project Spoor Zuid-Nederland op artikel 13.03 (€ 75 miljoen) en het project verkenning Den Bosch op artikel 11.01 (€ 60 miljoen). Er worden ook middelen overgeboekt naar 11.03.01 voor het project RegioExpress (€ 80 miljoen), Groningen Suiker (€ 88,6 miljoen) en EurregioRail

(€ 30 miljoen). Deze overboekingen zijn in het kader van de netwerkop-gaven spoor;

• - 

  het project Oeververbinding Rotterdam op 11.01 (€ 55 miljoen) en de reservering bereikbaarheid WOMO op art. 11.03.02 (€ 360 miljoen). Daarnaast worden middelen overgeboekt naar artikel 12.03 voor optimalisatie ring metropoolregio Amsterdam (€ 50 miljoen), optimalisatie ring A12-Utrecht (€ 50 milijoen), optmalisatie ring metropoolregio Utrecht-Uned (€ 50 miljoen), optimalisatie ring metropoolregio Den Haag

(€ 50 miljoen), optimalisatie ring Eindhoven (€ 50 miljoen), het project InnovA58 Eindhoven Tilburg (€ 126 milijoen), de A7/A8 Coentunnel (€ 150 miljoen), de A6 Almere Oostvaarders-Lelystad (€ 30 miljoen) en de A4-N14 Burgerveen (€ 80 miljoen). Deze overboekingen zijn in het kader van de netwerkopgaven wegen;

• - 

  de reservering risicobeheersing (€ 50 miljoen) in het kader van risicobeheersing van de woningbouwmiddelen.

Overige overboekingen

Voor diverse projecten en programma's zijn middelen overgeboekt uit 11.03

reserveringen.

• - 

  Vanuit de reservering modaliteitspecifieke keuzes is € 22,8 miljoen overgeboekt naar het project Toegankelijkheid stations (€10 miljoen), naar korte termijn maatregelen voor de N50 Kampen-Kampen Zuid (€ 4,3 miljoen), naar de specifieke uitkering voor VDL Nedcar

(€ 5 miljoen), spoorviaduct A15 (€ 0,6 miljoen), verkenning brug Kootstertille (€ 1,1 miljoen) en verruiming Twentekanalen fas II (€ 1,8 miljoen);

• - 

  Vanuit de reservering stikstof is € 4,7 miljoen overgeboekt in 2023 voor Schoon en emmissieloos bouwen (€ 7,4 miljoen in totaal);

• - 

  Voor spoorgoederenvervoer is € 4,2 miljoen in 2023 overgeboekt naar artikel 13 voor modal shift (€ 0,7 miljoen), naar artikel 15 voor modal shift (€ 0,8 miljoen voor 2023 en € 0,6 miljoen in 2024), overboeking naar het project Lage Zwaluwe (€ 1,2 miljoen in 2023 en € 7,3 miljoen in 2025) en € 0,5 miljoen voor het project Indigo;

• - 

  Vanuit de reservering Pakket Zeeland is in 2023 € 4,3 miljoen overgeboekt naar studie- en innovatiebudget (€ 2,3 miljoen) en naar art. 13 voor de planuitwerking (€ 2 miljoen in 2023 en € 4,1 miljoen in 2024).

Saldo 2022

Op diverse reserveringen zijn in 2022 middelen op dit artikelonderdeel niet tot besteding gekomen. Het gaat om € 44,5 miljoen in totaal. De middelen zijn in 2023 toegevoegd aan dezelfde reserveringen om de meerjarige omvang van de budgetten te behouden. Grootste overschotten zijn ontstaan op:

• - 

  Reservering slimme en duurzame mobiliteit (€ 21,2 miljoen);

• - 

  Programma Samen Bouwen aan Bereikbaarheid (€ 6,8 miljoen);

• - 

  Reservering BenO Caribisch Nederland (€ 4,3 miljoen);

• - 

  Reservering Lelylijn (€ 4,1 miljoen);

• - 

  Reservering Schone Luchtakkoord (€ 3,7 miljoen);

• - 

  Reservering pakket Zeeland (€ 1 miljoen);

• - 

  Reservering goederenvervoer (€ 0,1 miljoen).

Overboeking Hoofdstuk XII

Voor diverse projecten en beleidsonderwerpen zijn middelen overgeboekt naar Hoofdstuk XII. De grootste overboekingen zijn:

• - 

  overboeking naar de BDU vanuit het programma Stedelijk OV Den Haag en Rotterdam en de reservering Lelylaan (€ 6,6 miljoen);

• - 

  overboekingen uit de reserving slimme en duurzame mobiliteit

(€ 7,2 miljoen uit 2023) voor de BDU, inhuur voor de uitvoeringskosten van het programma, opdrachten en diensten, serviceproviders en subsidie parkeren. In totaal gaat het om een overboeking van € 43,6 miljoen meerjarig;

• - 

  overboeking vanuit de reservering Schone Luchtakkoord van

€ 1,8 miljoen ten behoeve van de specifieke uitkering Schone Luchtakkoord;

• - 

  overboeking van € 1,8 miljoen in 2023 voor RWS vanuit de reservering woningbouwmiddelen (€ 5,1 miljoen in totaal);

• - 

  overboekingen uit de reservering BenO Caribisch Nederland van € 1,8 miljoen voor diverse opdrachten (totaal van € 7,5 miljoen meerjarig).

Actualisering programmering

Op artikelonderdeel 11.03 zijn verschillende kasschuiven doorgvoerd om aan te sluiten bij de actuele programmering. Er is € 25,4 miljoen naar 2023 toe geschoven. Dit komt met name door:

• - 

  Een kasschuif op de reservering Ontsluiting Woningbouw (€ 39,3 miljoen naar 2023): dit betreft de schuif om de overboekingen naar diverse projecten en programma's mogelijk te maken. Meerjarig is naast de schuif naar 2023 sprake van een schuif naar achteren. In de jaren 2024 t/ m 2031 schuift € 1.250,7 miljoen naar de jaren 2032 t/m 2036;

• - 

  Een kasschuif op de reservering Goederenvervoer (- € 11,3 miljoen in

2023): in totaal schuift er € 12,8 miljoen uit de jaren 2023 en 2024 naar 2026 om aan te sluiten bij de actuele raming;

• - 

  Diverse kleine schuiven op de overige reserveringen.

Toevoeging prijsbijstelling AP-middelen

Vanuit de AP zijn Coalitieakkoordmiddelen voor instandhouding, woningbouw en het Nationaal Groeifonds vorig jaar toegevoegd aan het Mobiliteitsfonds. Vervolgens is in de begroting 2023 een minimale prijsbijstelling voor 2022 toegevoegd aan de Aanvullende Post. De prijsbijstelling 2022 voor deze Coalitieakkoordmiddelen worden met de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan het Mobiliteitsfonds. Voor de periode 2023 tot en met 2026 is het bedrag opeenvolgend: € 27,5 miljoen; € 23,1 miljoen;

€ 23,6 miljoen en € 7,9 miljoen.

Toevoeging prijsbijstelling 2022 nacalculatie

In de najaarsnota 2022 is aangekondigd dat er een nacalculatie zou komen op de prijsbijstelling. Deze middelen zijn toegevoegd bij eerste suppletoire begroting en is voor 2023 € 8 miljoen op dit artikelonderdeel.

Toevoeging CA-middelen instandhouding

Voor Instandhouding worden de middelen vanaf 2026 voor RWS structureel overgeheveld naar het Mobiliteitsfonds. Voor de periode 2026 tot en met 2036 gaat het om circa € 10 miljard.

Tolvrije Westerscheldetunnel

Naar aanleiding van de motie van der Staaij (Kamerstukken 2022-2023, 36 200, nr. 42.) is € 140 miljoen vanuit het Nationaal Groeifonds toegevoegd aan de reservering Westerscheldetunnel. Met deze middelen kan de Wester-scheldetunnel eerder tolvrij worden gemaakt voor personenauto's en motoren. De middelen zijn toegevoegd in de jaren 2025 t/m 2029.

11.04 Generieke investeringsruimte

Dit artikelonderdeel is verhoogd met € 24 miljoen in 2023. Dit komt met name door de taakstelling die ligt op het Mobiliteitsfonds (- € 97 miljoen), de prijsbijstelling 2022 nacalculatie (€ 7 miljoen), verwerking van schuiven op dit artikelonderdeel om diverse risicoreserveringen in het juiste ritme te zetten (€ 359,1), overboekingen naar andere artikelen (- € 233 miljoen), overboekingen naar Hoofdstuk XII (- € 77,3 miljoen) en verwerking van het saldo 2022 (€ 5 miljoen).

Taakstelling Mobiliteitsfonds

Bij deze eerste suppletoire begroting wordt invulling gegeven aan de taakstelling ten behoeve van de rijksbrede opgave. Het aandeel van IenW bedraagt in 2023 € 136 oplopend naar € 191 miljoen per jaar met structurele doorwerking vanaf 2028. Verdeeld over de drie begrotingen gaat het om € 149 miljoen per jaar voor het Mobiliteitsfonds, € 24 miljoen per jaar voor het Deltafonds en € 18 miljoen per jaar voor Hoofdstuk XII. De taakstelling ten laste van het Mobiliteitsfonds bedraagt t/m 2037 ruim € 2.137 miljoen.

Toevoeging prijsbijstelling 2022 nacalculatie

In de najaarsnota 2022 is aangekondigd dat er een nacalculatie zou komen op de prijsbijstelling. Deze middelen zijn toegevoegd bij eerste suppletoire begroting en is € 7 miljoen voor 2023.

Actualisering programmering

Er is in 2023 € 359,1 naar voren geschoven om verschillende budgetten in de juiste ritme te zetten. Dit komt met name door:

• - 

  Een kasschuif op de risicoreserveringen waarbij € 278,2 miljoen naar 2023 schuift;

• - 

  Een kasschuif voor de verwerking van de taakstelling op het MF waarbij er € 45,7 miljoen naar 2023 is geschoven;

• - 

  Een kasschuif van € 30 miljoen vanuit 2033 naar 2023 voor de verwerking van de amendementen;

• - 

  Overige schuiven (€ 5,3 miljoen).

Overboekingen over artikelen

Vanuit dit artikelonderdeel hebben er diverse overboekingen in 2023 plaatsgevonden: (- € 233 miljoen):

• - 

  Er is aanvullend budget beschikbaar gesteld voor DBFM-projecten die kampen met prijsstijgingen (- € 177,2 miljoen);

• - 

  Ook is een deel gebruikt voor de prijsbijstelling 2022 nacalculatie (€ 55,8 miljoen).

Overboeking Hoofdstuk XII

In 2023 worden er middelen (€ 75 miljoen) voor het Transitievangnet OV (TVOV) en voor de Opdracht nieuwe concessies HSL (€ 25 miljoen) naar HXII overgemaakt.

Saldo 2022

Dit artikelonderdeel kende in 2022 een saldo van € 5 miljoen, mede door de toevoeging van de prijsbijstelling. Dit bedrag schuift door naar 2023.

3.2 Artikel 12 Hoofdwegennet

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Toelichting

Verplichtingen

De verplichtingenophoging van € 3,9 miljard in 2023 wordt voornamelijk veroorzaakt door:

• - 

  De technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 2,3 miljard). Dit betekent dat verplichtingenbudget via het saldo van 2022 naar 2023 is geschoven. Dit komt met name door in 2022 opgetreden vertragingen op artikelonderdeel 12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS. De saldomutaties zijn nader toegelicht onder de uitgaven;

• - 

  Overboekingen vanuit de reservering Woningbouwmiddelen op artikel 11.03 Reserveringen naar artikel 12 (€ 924 miljoen in 2023 en € 4,2 miljard cumulatief over de periode 2023-2035). Deze overboekingen zijn nader toegelicht onder de uitgaven;

• - 

  Daarnaast zijn diverse verplichtingenschuiven doorgevoerd waarbij verplichtingen op de planning- en studiebudgetten vertragen en verplichtingen op onder andere de woningbouwmiddelen en realisatie-budgetten juist versnellen. In 2023 wordt het verplichtingenkader met € 463,4 miljoen verhoogd als gevolg van verplichtingenschuiven. De aard van de verplichtingenschuiven hangen vaak samen met de actualisatie van de programma's. Deze zijn nader toegelicht onder de uitgaven.

Uitgaven

12.02 Onderhoud en vernieuwing

Het budget op dit artikelonderdeel is in 2023 met € 54 miljoen verhoogd. Dit wordt met name veroorzaakt door de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 97,9 miljoen) en actualisatie van het programma (- € 66 miljoen). Daarnaast hebben overboekingen plaatsgevonden van en naar dit artikelonderdeel (per saldo € 22,1 miljoen).

Saldo 2022

In 2023 is het voordelig saldo uit 2022 (€ 97,9 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2022 € 97,9 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door nieuwe inzichten in groot en variabel onderhoud (GVO) waarbij bijvoorbeeld nieuwe (concept) termijnstaten ontvangen zijn die leiden tot een nieuw kasritme. Dit is onder andere van toepassing voor de projecten A12 IJsselbruggen (€ 14,1 miljoen) en de Haringvlietbrug (€ 16,6 miljoen). Daarnaast resteerde er in 2022 € 30,8 miljoen op de reservering Vervanging en Renovatie als gevolg van het uitstellen van de realisatiefase voor de renovatie van de Haringvlietbrug en de vervanging van de tuien van de Galeceopperbrug.

Overboekingen artikel 12

In totaal is in 2023 per saldo € 22,1 miljoen toegevoegd aan artikel 12.02. Meerjarig is er juist in de periode 2023-2036 € 127,4 miljoen overgeboekt naar andere artikelonderdelen. De verhoging in 2023 wordt voornamelijk veroorzaakt door de toevoeging (€ 25 miljoen in 2023 en € 0,6 miljoen in

2024) van het gereserveerde planning- en studiebudget voor de verbetering van de verkeersveiligheid op Rijks-N-wegen (onderdeel van de Coalitieak-koordmiddelen). Hiermee kan uitvoering gegeven worden aan het maatregelenpakket zoals in tranche 1 is opgenomen. In tranche 1 is een maatregelenpakket uitgewerkt waarbij snelle uitvoerbaarheid een belangrijk criterium is geweest. Het betreft maatregelen op de N9, N99, N33, N18 en N57-59. Daarnaast is in 2023 € 11 miljoen (meerjarig 2023-2026 € 83 miljoen) overgeboekt naar artikel 12.04 zodat de vervanging van Kunstwerk 58 binnen het project A16 Rotterdam kan worden uitgevoerd. Uw Kamer is hierover in december 2022 geïnformeerd (Kamerstukken 36 200-A, nr. 61).

Actualisatie programma

Bij de 1e suppletoire begroting zijn de programma's voor onderhoud en vernieuwing geactualiseerd. Uit de jaren 2034-2036 is € 664,5 miljoen naar voren geschoven naar de jaren 2024-2033. In 2023 is juist € 66 miljoen naar latere jaren geschoven als gevolg van vertraging. Het gaat hierbij voornamelijk om de volgende programma's:

• - 

  Actualisatie van het programma GVO (- € 59,8 miljoen in 2023): dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een nieuwe inschatting van de geplande aanbesteding bij de van Brienenoordbrug. Zodra er een contract met de aannemer is en duidelijkheid is over de fasering van de werkzaamheden en bijbehorende termijnstaat kan een meer robuuste raming worden afgegeven;

• - 

  Actualisatie van de voorziening brandwerendheid tunnels (€ 13,2 miljoen in 2023): de verwachting is dat de herstelwerkzaamheden brandwerendheid 2e Coentunnel deels in 2024 zullen plaatsvinden (Oost-1 buis) en deels in 2025 of mogelijk 2026 (Oost-2 buis). In 2023 zal duidelijk zijn of de werkzaamheden in de Oost-2 buis in 2025 of 2026 zullen plaatsvinden;

• - 

  Actualisatie van de reservering Vervanging en Renovatie (€ 2,2 miljoen in 2023): om aan te sluiten met de programmering van RWS is de reservering geactualiseerd. Er is in totaal € 511,7 miljoen uit de jaren 2032-2036 naar 2024-2031 geschoven. Op de reservering brandwerendheid tunnels is € 132,1 miljoen uit de jaren 2030-2034 naar 2023-2028 geschoven. Daarnaast is € 150 miljoen uit de jaren 2034 en 2035 naar de periode 2029-2033 geschoven ten behoeve van renovatie van de Rozenoordbrug.

12.03 Ontwikkeling

Het budget op dit artikelonderdeel is in 2023 met € 1 miljard verhoogd. Dit wordt met name veroorzaakt door de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 48,2 miljoen) en overboekingen vanuit de reservering Woning-bouwmiddelen (€ 924 miljoen) en investeringsruimte (€ 127,5 miljoen). Daarnaast zijn overboekingen doorgevoerd naar aanleiding van amendementen (- € 90,5 miljoen).

Saldo 2022

In 2023 is het voordelig saldo uit 2022 (€ 48,2 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2022 € 48,2 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door programma Geluid-Weg (€ 43,9 miljoen), er is vertraging in de uitvoering van maatregelen met betrekking tot gevelisolatie en bronmaatregelen. Daarnaast is er vertraging op het project A12/A27 Ring Utrecht (€ 15,3 miljoen) als gevolg van stikstof-problematiek.

Overboekingen vanuit artikel 11 reserveringen inzake woningbouw Om invulling te geven aan de Coalitieakkoord-middelen voor de ontsluiting van woningbouwlocaties is vanuit de reservering Woningbouwmiddelen op artikel 11.03 Reserveringen in totaal € 4,2 miljard (over de periode 2023-2035) overgeboekt naar artikel 12. Hiervan heeft € 924 miljoen betrekking op het uitvoeringsjaar 2023. De overboekingen worden hieronder afzonderlijk toegelicht:

• - 

  Versnellingsafspraken (cumulatief € 1,4 miljard over de periode

2023- 2026): dit bedrag is gereserveerd voor investeringen in ontsluiting en bereikbaarheid waardoor binnen 3 tot 5 jaar kan worden gestart met de woningbouw;

• - 

  Mobiliteitspakketten (cumulatief € 818 miljoen over de periode

2024- 2032): er wordt € 818 miljoen gereserveerd voor mobiliteitspakketten ten behoeve van een goede bereikbaarheid en ontsluiting van 17 grootschalige NOVEX-woningbouwlocaties. Deze pakketten bestaan uit kleine bereikbaarheidsmaatregelen zoals aanpassingen van (regionale) wegen, mobiliteitshubs, fietspaden, rotondes en verkeers-veiligheidsmaatregelen;

• - 

  Netwerkopgaven wegen (cumulatief € 1,1 miljard over de periode 2024-2035): voor het hoofdwegennet wordt € 300 miljoen gereserveerd voor mobiliteitsmaatregelen om het hoofdwegennet rond Amsterdam, Utrecht, Rotterdam/Den Haag en Eindhoven in beweging te houden en € 801 miljoen voor uitbreiding van de wegcapaciteit op stedelijke corridors. Op deze wegen wordt de grootste toename van het autoverkeer vanuit de grootschalige woningbouwlocaties en daarbuiten verwacht;

• - 

  Schaalsprongen en bovenlokaal (cumulatief € 561 miljoen in 2024 en

2025): voor de ontsluiting van de nieuw te bouwen woningen zijn in sommige regio bovenlokale bereikbaarheidsinvesteringen en/of OV-schaalsprongen nodig. Voor Amsterdam IJburg/Zuidoost en Almere Pampus/Oosterwold en de HOV4 in Eindhoven is € 561 miljoen gereserveerd;

• - 

  Risicobeheersing en onverdeeld risicobeheersing (cumulatief

€ 61,8 miljoen over de periode 2023-2031): er wordt een programmaplan opgesteld voor de landelijke sturing en beheersing van het programma Woningbouw en Mobiliteit voor de programmabeheersing; de uitvoering van het plan.

Overboeking vanuit artikel 11 verkenningen inzake gunning knooppunten De Nieuwe Meer

In de MIRT-brief van november 2022 (Kamerstukken 36 200 A-9) is gemeld dat het project knooppunten De Nieuwe Meer voorlopig zou worden gegund en dat ten opzichte van de prognose in de Eerste Halfjaarraportage 2022 aanvullend circa € 100 miljoen benodigd is voor de gunning. Tevens is gemeld dat in de Voorjaarsnota 2023 de gevolgen worden afgewikkeld met inachtneming van de afspraken uit de afsprakenlijst. Met de regio Amsterdam worden afspraken gemaakt over de financiële bijdrage vanuit de regio Amsterdam. Met inachtneming van de bestuurlijke afspraken en vooruitlopend op de bijdrage van de regio, is in 2036 € 99 miljoen overgeboekt vanuit artikel 11.01 Verkenningen OV Amsterdam-Haarlem-mermeer en toegevoegd aan artikel 12 (€ 47 miljoen inzake knooppunten) en artikel 17 (€ 52 miljoen inzake Zuidasdok). Bij de Ontwerpbegroting 2024 worden de kas- en verplichtingenreeks in het juiste ritme geplaatst. De bijdrage van de regio wordt later hiermee verrekend.

Overboekingen vanuit artikel 11 investeringsruimte inzake excessieve prijsstijgingen

• - 

  A2 Het Vonderen-Kerensheide (€ 109 miljoen): dit project is het laatste grote aanlegproject met een onherroepelijk Tracébesluit (TB) dat geen last ondervindt van de stikstofproblematiek. De gunning staat gepland in het derde kwartaal van 2023. Op basis van een geactualiseerde kostenraming wordt een tekort op het budget geprognosticeerd van

€ 109 miljoen. Om conform planning tot gunning over te kunnen gaan dient het volledige budget beschikbaar te zijn. Hiervoor is vanuit een risicoreservering op de investeringsruimte op artikel 11.04 voorlopig € 109 miljoen beschikbaar gesteld en overgeboekt naar artikel 12. Dit aanvullende budget is apart gereserveerd binnen het artikel en wordt pas vrijgegeven na besluitvorming over de voorlopige gunning. Gezien de zeer beperkte beschikbare investeringsruimte op het Mobiliteitsfonds zal definitieve dekking meelopen in de noodzakelijke herprioritering op het aanlegprogramma. De afweging en verwerking hiervan geschiedt via de Ontwerpbegroting 2024 en wordt op Prinsjesdag aan uw Kamer aangeboden. Over het gunningsbesluit wordt uw Kamer separaat geïnformeerd.

• - 

  A7 Zuidelijke Ringweg Groningen (€ 18,5 miljoen): door excessieve prijsstijgingen als gevolg van de oorlog in Oekraïne is € 18,5 miljoen vanuit de risicoreservering op artikel 11.04 toegevoegd aan het project-budget. Met dit aanvullende budget kan middels een specifieke compensatieregeling de aannemerscombinatie gecompenseerd worden.

Overboeking vanuit artikel 11 (Subsidie DITM)

Als onderdeel van het Nationaal Groeifonds (NGF) is € 30 miljoen gereserveerd voor Digitale Infrastructuur voor Toekomstbestendige Mobiliteit (DITM). Afgelopen najaar is de eerste tranche beschikbaar gesteld. Hierbij is aangegeven dat de meerjarige tranches bij de 1e suppletoire begroting van 2023 zouden worden overgeboekt. Middels deze overboeking wordt het restant (cumulatief € 27,3 miljoen over de periode 2023-2026) overgeboekt naar artikel 12.03.02 Optimalisering gebruik zodat de subsidie via het RVO beschikbaar kan worden gesteld.

Overboekingen binnen artikel 12

Vanuit artikel 12.03 zijn budgetten overgeboekt naar andere artikelonderdelen binnen artikel 12 (- € 117,8 miljoen). Zo is er in 2023 in totaal € 83 miljoen overgeboekt vanuit het aanlegbudget van de A27 Houten-Hooipolder naar artikelonderdeel 12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS in verband met het deels uitvoeren van het project in een DBM-contract (Design, Build, Maintain). Daarnaast wordt in 2023 en 2024 in totaal € 25,6 miljoen overgeboekt vanuit het gereserveerde planning- en studie-budget voor verkeersveiligheid Rijks-N-wegen (onderdeel van de Coalitie-akkoordmiddelen) naar artikel 12.02 Onderhoud en vernieuwing om uitvoering te geven aan het maatregelenpakket zoals in tranche 1 is opgenomen. In tranche 1 is een maatregelenpakket uitgewerkt waarbij snelle uitvoerbaarheid een belangrijk criterium is geweest. Het betreft maatregelen op de N9, N99, N33, N18 en N57-59.

Actualisatie programma

De actualisatie van het ontwikkelingsprogramma zorgt voor een verhoging van het kasbudget in 2023 met € 91 miljoen. Dit wordt mede-veroorzaakt door budgetneutrale schuiven op diverse onderdelen met als tegenboeking de overprogrammering op de artikelonderdelen 12.03.01 en 12.03.02. Het gaat hierbij om de volgende schuiven die inhoudelijk worden toegelicht bij het desbetreffende artikelonderdeel:

• - 

  Meerdere kasschuiven op artikel 11.03 Reserveringen (€ 23,1 miljoen in 2023);

• - 

  Een kasschuif op artikel 11.04 Generieke investeringsruimte (€ 122,1 miljoen in 2023);

• - 

  Een kasschuif op artikel 12.02 Onderhoud en vernieuwing (€ 68,2 miljoen in 2023);

• - 

  Een kasschuif op artikel 12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS (€ 23,9 miljoen in 2023);

• - 

  Een kasschuif op artikel 1708 Zuidasdok (€ 79,4 miljoen in 2023);

• - 

  Een kasschuif op artikel 1709 Ontvangsten (- € 36,2 miljoen in 2023).

Binnen het aanlegprogramma (12.03.01) zijn in 2023 diverse actualisaties (€ 349 miljoen) doorgevoerd met een direct budgettair effect van € 130 miljoen. Hierdoor neemt de overprogrammering af met € 479 miljoen. Het gaat hierbij voornamelijk om de volgende projecten:

• - 

  Reservering A2 Het Vonderen-Kerensheide: het benodigde kas- en verplichtingenbudget is vanuit artikel 11.04 in 2023 overgeboekt naar artikel 12. Het kasbudget (€ 100 miljoen) is grotendeels pas in latere jaren benodigd en is derhalve naar latere jaren geschoven (2026 tot en met 2028);

• - 

  A12/A15 Ressen-Oudebroeken (ViA15): er is aanhoudende onzekerheid in afwachting van de uitspraak van de Raad van State (RvS) over het Tracébesluit (TB). Hierdoor schuift budget (- € 25,9 miljoen in 2023) door naar latere jaren. Pas na de volledige uitspraak van de RvS is meer zekerheid over dit project;

• - 

  Programma Schiphol-Amsterdam-Almere: het kasritme van dit project is geactualiseerd (€ 14,2 miljoen in 2023) doordat de risicoreservering die er is voor het deelprojecct A9 Badhoevedorp-Holendrecht in lijn is gebracht met de uitvoering van de A9;

• - 

  Programma Geluid-Weg: het kasritme van dit programma is geactualiseerd (hierbij schuift € 22,4 miljoen in 2023 door naar latere jaren) naar aanleiding van het opschuiven van de beroepstermijnen van diverse saneringsplannen;

• - 

  A7 Zuidelijke Ringweg Groningen: om meerkosten te kunnen betalen als gevolg van Covid-19 en de oorlog in Oekraïne en gestegen bouwkosten schuift budget naar voren (€ 12,3 miljoen in 2023 en € 11,9 miljoen in 2024);

• - 

  A12/A27 Ring Utrecht: als gevolg van onzekerheid vanwege de stikstof-problematiek schuift budget door naar latere jaren (€ 23,9 miljoen in 2023 en € 47,5 miljoen uit 2024 en 2025 naar latere jaren);

• - 

  A10 Knooppunt Nieuwe Meer en Amstel: door vertraging van de realisatie van knooppunt Amstel schuift € 21 miljoen van 2023 naar 2025;

• - 

  A1 Apeldoorn-Azelo: in 2022 is fase 2 gegund waardoor meer inzicht is verkregen in de termijnstaat van de opdrachtnemer waardoor het kasritme is aangepast. Hierdoor schuift € 36,1 miljoen naar 2024 en 2025;

• - 

  A4-A44 Rijnlandroute: in 2022 heeft op het bouwterrein een brand plaatsgevonden. Hierbij zijn verschillende bouwmaterialen, machines en tunnelonderdelen verloren gegaan. Dit heeft tot vertraging geleid waarbij € 87,1 miljoen van 2023 naar 2024 en 2025 is geschoven.

Binnen de programma's planning en studies (12.03.02) zijn in 2023 diverse actualisaties (- € 14,9 miljoen) doorgevoerd met een direct budgettair effect van - € 39,1 miljoen. Hierdoor neemt de overprogrammering af met € 24,2 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het in het juiste rimte plaatsen van de tolreservering om de amendementen naar aanleiding van de begrotingsbehandeling van lenW (Kamerstukken 36 200-A, nr. 49-55) in 2023 over te kunnen boeken. Hierbij is € 107,5 miljoen uit de jaren 2026-2032 naar 2023 geschoven.

Daarnaast zijn diverse actualisaties doorgevoerd zonder direct budgettair effect. In totaal wordt € 1,8 miljard van 2023-2028 naar 2029-2036 geschoven. Gedurende 2022 is meer inzicht verkregen in de lijst met prioritaire projecten met de bijbehorende cohortenplanning voor de stikstofcapaciteit. Hieruit zijn op basis van onderstaande aannames de kasschuiven in beeld gebracht:

• - 

  Tracébesluit (TB) in jaar x, dan start realisatie in x + 2 jaar;

• - 

  Ontwerp Tracébesluit (OTB) in jaar x, dan start realisatie in x + 3 jaar;

• - 

  Uit cohortenplanning volgt een verwacht jaar voor (O)TB.

Het gaat hierbij voornamelijk om de volgende projecten:

• - 

  A12/A27 Ring Utrecht (cumulatief € 459,4 miljoen uit 2023-2027 naar latere jaren);

• - 

  A7/A8 Corridor Amsterdam-Hoorn (cumulatief € 337,8 miljoen uit

2025-2030 naar latere jaren);

• - 

  InnovA58 (cumulatief € 303,5 miljoen uit 2024-2028 naar latere jaren);

• - 

  A28 Knooppunt Hoevelaken (cumulatief € 287,8 miljoen uit 2023-2028 naar latere jaren);

• - 

  A4 Burgerveen-N14 (cumulatief € 179,8 miljoen uit 2026-2030 naar latere jaren);

• - 

  A20 Nieuwerkerk aan den IJssel-Gouda (cumulatief € 123,4 miljoen uit 2025-2028 naar latere jaren);

• - 

  A4 Haaglanden-N14 (cumulatief € 102 miljoen uit 2025-2027 naar latere jaren);

• - 

  N35 Nijverdal-Wierden (cumulatief € 95,1 miljoen uit 2024-2027 naar latere jaren);

• - 

  A67 Leenderheide-Geldrop (cumulatief € 93,2 miljoen uit 2023-2030 naar latere jaren);

• - 

  N33 Zuidbroek-Appingedam (cumulatief € 68 miljoen uit 2027-2030 naar latere jaren);

• - 

  A1-A30 Barneveld (cumulatief € 35,4 miljoen uit 2024-2026 naar latere jaren);

• - 

  Regionale impuls Strategisch plan verkeersveiligheid (€ 25,1 miljoen van 2023 naar 2024);

• - 

  Geluidsaneringsprogramma (€ 24,9 miljoen uit 2023 naar latere jaren);

• - 

  N35 Knooppunt Raalte (€ 14,2 miljoen van 2024 naar 2025).

Binnen de projecten optimalisering gebruik (12.03.03) zijn geen actualisaties doorgevoerd.

12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

De verhoging van dit artikelonderdeel in 2023 met per saldo € 218,5 miljoen wordt veroorzaakt door de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 74,7 miljoen), overboekingen binnen artikel 12 (€ 104 miljoen), overboekingen vanuit de investeringsruimte (€ 58,7 miljoen) en actualisatie van het programma (- € 23,9 miljoen in 2023).

Saldo 2022

In 2023 is het positief saldo uit 2021 (€ 74,7 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2022 € 74,7 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. De grootste vertragingen hebben vorig jaar opgetreden bij de A16 Rotterdam (€ 36,2 miljoen) als gevolg van het niet volledig betalen van de vaststellingsovereenkomst met de aannemer. Daarnaast is er op het project A15 Maasvlakte-Vaanplein (€ 13,2 miljoen) minder uitgegeven in 2022 als gevolg van diverse vertragingen op kleinere deelprojecten. De grootste betreft een vertraging van € 4,2 miljoen op de realisatie afbouw spoor. Tot slot was er op het project A9 Badhoevedorp-Holendrecht (€ 9,8 miljoen) sprake van lagere uitgaven in 2022 door het niet uitblijven van de betaling van de vaststellingsovereenkomst met de aannemer.

Overboekingen binnen artikel 12

In totaal is in 2023 € 103,9 miljoen overgeboekt vanuit artikel 12.02 en 12.03 naar dit artikelonderdeel. Hiervan heeft € 85,4 miljoen betrekking op de A27 Houten-Hooipolder (totaal meerjarige overboekingen 2023-2036:

€ 2 miljard). Het project wordt uitgevoerd in een DBM (Design, Build, Maintain) contract. Daarin wordt ook voor het bestaande areaal onderhoud uitgevoerd op de korte termijn. Daarnaast wordt na oplevering van het project voor 15 jaar onderhoud opgedragen aan de aannemer. Van de € 103,9 miljoen heeft in 2023 € 11 miljoen betrekking op de A16 Rotterdam (totaal meerjarig 2023-2026: € 83 miljoen). Hierbij wordt aanvullend budget beschikbaar gesteld vanuit de reservering Vervanging en Renovatie op artikel 12.02 ten behoeve van de vervanging van Kunstwerk 58 binnen het project A16 Rotterdam. Uw Kamer is hierover in december 2022 geïnformeerd (Kamerstukken 36 200-A, nr. 61).

Overboekingen vanuit artikel 11 investeringsruimte inzake excessieve prijsstijgingen

Vanuit de risicoreservering op de investeringsruimte artikel 11.04 is cumulatief € 85 miljoen overgeboekt naar dit artikelonderdeel zodat meerkosten op de A16 Rotterdam (€ 45 miljoen) en A24 Blankenburgver-binding (€ 40 miljoen) vanwege excessieve prijsstijgingen als gevolg van de oorlog in Oekraïne kunnen worden afgedekt. Met dit aanvullende budget kan middels een specifieke compensatieregeling de aannemerscombinatie gecompenseerd worden.

Actualisatie programma

De actualisatie van het aanlegprogramma zorgt voor een verlaging van het kasbudget met € 23,9 miljoen in 2023 en met € 142,8 miljoen in 2024. Dit bedrag (€ 166,7 miljoen) wordt naar latere jaren geschoven. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de volgende projecten:

• - 

  A24 Blankenburgverbinding (in 2035 en 2036 schuift € 52,7 miljoen naar eerdere jaren waarbij het kasbudget in 2023 en 2024 met € 48,7 miljoen wordt opgehoogd): in verband met compensatie van kostenstijgingen en verlegging van het basisjaar van de GWW-index is budget naar voren gehaald;

• - 

  A16 Rotterdam (in 2035 en 2036 schuift € 21,9 miljoen naar eerdere jaren waarbij kasbudget ter hoogte van € 69,8 miljoen in de periode 2023-2025 juist naar latere jaren schuift): in verband met onder andere het verschuiven van de vaststellingsovereenkomst en beschikbaarheidsver-goeding is de raming geactualiseerd;

• - 

  A9 Badhoevedorp-Holendrecht (in de periode 2023-2026 schuift per saldo € 20 miljoen naar 2027 en 2028): dit betreft de risicoreservering;

• - 

  A27 Houten-Hooipolder (in de jaren 2032-2036 schuift € 308,9 miljoen naar de jaren 2025-2031 waarbij het kasbudget van € 135 miljoen uit 2023 en 2024 naar dezelfde periode 2025-2031 wordt geschoven): met deze actualisatie van de raming wordt rekening gehouden met de meest actuele termijnstaat van de aannemer. Daarnaast wordt dit project (deels) uitgevoerd als een geïntegreerd contract (DBM) waarin ook beheer en onderhoud is opgenomen. Het toegevoegde beheer- en onderhoudbudget is eveneens in het juiste ritme geplaatst.

12.06 Netwerkgebonden kosten HWN

Het budget op dit artikelonderdeel is in 2023 per saldo met € 9 miljoen verhoogd. Doordat de individuele mutaties kleiner zijn dan de voorgeschreven norm zijn deze niet nader toegelicht.

12.09 Ontvangsten

De hogere ontvangst van € 136 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt door de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 146,5 miljoen). Dit betekent dat in 2022 € 146,5 miljoen minder is ontvangen dan oorspronkelijk begroot. Dit komt voornamelijk door de volgende projecten:

• - 

  A1/6/9 Schiphol-Amsterdam- Almere (€ 23,3 miljoen);

• - 

  A7 Zuidelijke ringweg Groningen (€ 87,6 miljoen);

• - 

  A24 Blankenburgverbinding (€ 13,6 miljoen);

• - 

  Programma aansluitingen (€ 8 miljoen).

Het saldo is in 2023 aan dit artikelonderdeel toegevoegd, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.

3.3 Artikel 13 Spoorwegen

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Tabel 7 Budgettaire gevolgen van uitvoering art. 13 Spoorwegen (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Verplichtingen

De verplichtingenophoging van € 252,9 miljoen in 2023 is voornamelijk het gevolg van:

• - 

  de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 475,7 miljoen);

• - 

  de actualisatie van de programmering (- € 353,7 miljoen);

• - 

  de afrekening voorschotten ProRail over het tweede deel van 2022 (€ 41,2 miljoen);

• - 

  overboekingen vanuit de reservering Woningbouwmiddelen op artikel 11.03 Reserveringen naar artikel 13 (€ 21 miljoen in 2023 en € 660 miljoen cumulatief over de periode 2023-2033). Deze overboekingen zijn nader toegelicht onder de uitgaven;

• - 

  een overboeking vanuit artikel 17 (programma ERTMS) naar artikel

13 (€ 11,8 miljoen). Deze overboeking wordt nader toegelicht onder de uitgaven;

• - 

  een overboeking van het beleidshoofdstuk XII naar het MF voor het programma Minder Hinder (€ 10 miljoen);

• - 

  over de periode van 2023 tot en met 2028 neemt het verplichtingenbudget jaarlijks met € 6,2 miljoen toe als gevolg van een overboeking uit het Provinciefonds. Deze overboeking is verwerkt als gevolg van ontvangen prijsbijstelling door BZK over de reeds teruggeboekte decen-tralisatie-uitkering naar lenW. Deze reeks wordt met terugwerkende kracht overgeboekt naar lenW;

• - 

  een prijsbijstelling op basis van nacalculatie over 2022 (€ 30,7 miljoen).

In 2025 neemt het verplichtingenbudget met € 16,4 miljoen toe n.a.v. een overboekingen vanuit artikel 11 naar artikel 13 voor de verkenning Oude Lijn (€ 9,2 miljoen) en n.a.v. een BO MIRT 2022 besluit voor de verlening twee sporen op Lage Zwaluwe waardoor de sporen geschikt worden gemaakt voor 740 meter treinen (€ 7,2 miljoen).

Uitgaven

13.02 Exploitatie, onderhoud en vernieuwing

Dit artikelonderdeel is in 2023 verlaagd met € 18,7 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door de verwerking van het saldo 2022 (€ 42,4 miljoen), een kasschuif van 2023 naar 2024 en 2025 (- € 76,6 miljoen), een overboeking naar hoofdstuk XII (- € 8 miljoen), een overboeking vanuit artikel 17.07 ERTMS (€ 6,5 miljoen) en de verwerking van de nacalculatie prijsstijging van 2022 (€ 15,9 miljoen).

Saldo 2022

In 2023 is het voordelig saldo uit 2022 (€ 42,4 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat er in 2022 € 42,4 miljoen minder is uitgegeven dat oorspronkelijk begroot. Dit is onder andere veroorzaakt door een lagere realisatie voor onderhoud sporen Tweede Maasvlakte en een betaling van de BTW gebruiksvergoeding die niet eind 2022 betaald is maar begin 2023. Het saldo wordt in 2023 aan dit artikelonderdeel toegevoegd, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.

Actualisatie programma exploitatie, onderhoud en vernieuwing Naar aanleiding van het doorschuiven van productie door ProRail van 2023 naar 2024 en 2025 wordt € 76,6 miljoen vanuit 2023 doorgeschoven naar 2024 (€ 33,4 miljoen) en 2025 (€ 43,2 miljoen).

Overboeking naar HXII

De middelen voor de Tijdelijke subsidieregeling opstellen en rangeren spoorgoederenvervoer 2023-2025 worden overgeboekt naar HXII. Het gaat om € 8 miljoen. De middelen worden gerealiseerd op HXII.

Overboeking artikel 17.07 ERTMS

Conform de afspraak dat EOV kosten van beschikbare projecten in de eerst komende begrotingsindiening na het afgeven van de realisatiebeschikking worden overgeboekt van het aanlegprogramma naar beheer en onderhoud, zijn de BOV-kosten ERTMS met betrekking tot de Toets-Visualisatietool naar het programma EOV overgeheveld. Het gaat hierbij om € 11,8 miljoen, waarvan € 6,5 miljoen in 2023 en € 5,3 miljoen in 2024.

Prijsbijstelling 2022

Dit betreft de nacalculatie op de toegekende prijsbijstelling tranche 2022 die zijn overgeheveld naar de generieke investeringsruimte 11.04 van het Mobiliteitsfonds. Vanuit de investeringsruimte zijn de artikelonderdelen verhoogd met de nacalculatie prijsbijstelling 2022 (€ 15,9 miljoen).

13.03 Ontwikkeling

De verlaging van dit artikelonderdeel in 2023 met € 9 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt door de technische verwerking van het voordelige saldo over 2022 (€ 142,2 miljoen), actualisatie programma ontwikkeling (€ 115 miljoen), actualisering programmering amendementen Mobiliteitsfonds (- 138 miljoen), afrekening voorschotten ProRail (€ 41,2 miljoen), overboekingen vanuit andere artikelen en artikelonderdelen (€ 44,6 miljoen), een overboeking uit beleidsbegroting Hoofdstuk XII (€ 9,6 miljoen) en een overboeking vanuit het Provinciefonds (€ 6,2 miljoen).

Saldo 2022

In 2023 is het voordelig saldo uit 2022 (€ 142,2 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2022 € 142,2 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Dit komt doordat de planning van de werkzaamheden binnen de programma's en deelprojecten zijn geactualiseerd. De grootste saldom-utaties van 2022 naar 2023 hebben plaatsgevonden bij de projecten in de realisatiefase:

• • 

  Programma Overwegen (€ 46,5 miljoen);

• • 

  Spoorcapaciteit 2030 (€ 42,5 miljoen);

• • 

  Project Callandbrug (€ 17,5 miljoen);

• • 

  Behandelen en opstellen (€ 16,2 miljoen);

• • 

  Programma Fietsparkeren (€ 12,1 miljoen);

• • 

  Maaslijn (€ 11,7 miljoen).

Het saldo wordt in 2023 aan dit artikel toegevoegd, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.

Actualisatie programma ontwikkeling

De actualisatie van de programmering op artikel 13 leidt tot een afname van € 115 miljoen in 2023 op artikelonderdeel 13.03. Dit wordt veroorzaakt door budgetneutrale schuiven op diverse onderdelen binnen artikel 13 en andere artikelen met als tegenboeking de overprogrammering op artikelonderdeel 13.03. Hierbij gaat met name het om de volgende schuiven:

• - 

  De schuiven op artikel 11 (- € 194,3 miljoen in 2023) in het kader van de actualisering van de budgetten voor de woningbouwopgave, voor verschillende reserveringen (prijsstijgingen, compensatie Zeeland, schuif voor TVOV en de UK terminal) en de verkenning OV verbinding Amsterdam - Haarlemmermeer. Meerjarig neemt het budget over de jaren 2024 tot en met 2027 toe met € 454 miljoen. Dit hangt samen met de hiervoor genoemde schuiven op artikel 11 in 2023.

• - 

  Schuiven op artikel 13.02 (€ 76,6 miljoen in 2023) in het kader van de actualisering van het productie programma van ProRail. Als gevolg hiervan nemen de budgetten in 2024 (- € 33,4 miljoen) en 2025 (€ 43,2 miljoen) op 13.03 af.

• - 

  Schuif op artikel 14 (€ 0,2 miljoen in 2023) op HOV net Zuid Holland Noord.

• - 

  Schuif op artikel 13.04 (€ 2,9 miljoen in 2023) op de programmering PPS. Deze wordt in het juiste ritme gezet.

Verder zijn er binnen het aanlegprogramma en planning en studies actua-lisaties in de programma's doorgevoerd die budgetneutraal zijn. Het gaat voornamelijk om de volgende projecten binnen het aanlegprogramma personenvervoer (13.03.01), waarbij de uitgavenplanning is aangepast aan de recente planning van de werkzaamheden:

• - 

  Maaslijn (- € 66,1 miljoen in 2023);

• - 

  Spoorcapaciteit 2030 (- € 55,9 miljoen in 2023);

• - 

  Behandelen en opstellen (- € 31,7 miljoen in 2023);

• - 

  Fietsparkeren (- € 22,2 miljoen in 2023);

• - 

  Grensoverschrijdende spoorvervoer (€ 20,4 miljoen in 2023).

Binnen aanleg goederenvervoer (13.03.02) gaat het voornamelijk om de volgende schuiven:

• - 

  Emplacement op orde (- € 10,6 miljoen in 2023): De uitgavenplanning is aangepast aan de recente planning van de werkzaamheden.

• - 

  Kleine projecten goederenvervoer (- € 4,5 miljoen in 2023): De uitgavenplanning is aangepast aan de recente planning van de werkzaamheden.

Binnen planning en studie personenvervoer (13.03.04) gaat het met name om de volgende schuiven:

• - 

  Programma Overwegen (- € 38,8 miljoen in 2023): de planning van de werkzaamheden zijn geactualiseerd en de uitgavenstroom is daarop aangepast. In de jaren 2024 tot en met 2027 neemt het budget met per saldo € 32 miljoen toe.

• - 

  Kleine projecten personenvervoer (- € 7,6 miljoen in 2023): De uitgavenplanning is aangepast aan de recente planning van de werkzaamheden.

Binnen planning en studie goederenvervoer (13.03.05) gaat het met name om de volgende schuiven:

• - 

  2de fase Maasvlakte (- € 8,4 miljoen in 2023): de planning van de werkzaamheden zijn geactualiseerd en de uitgavenstroom is daarop aangepast.

• - 

  Calandbrug (- € 3 miljoen in 2023): de planning van de werkzaamheden zijn geactualiseerd en de uitgavenstroom is daarop aangepast.

Actualisering programmering amendementen Mobiliteitsfonds Het betreft een technische kasschuif (- € 138 miljoen in 2023) naar aanleiding van het verwerken van de amendementen op de Ontwerpbegroting 2023. De dekking die genoemd werd in de amendementen stond niet in de juiste jaren. Er is een technische kasschuif doorgevoerd om deze dekking in de juiste jaren te zetten. De € 138 miljoen is verschoven naar 2026 t/m 2033.

Afrekening voorschotten ProRail

Dit betreft een terugbetaling van de voorschotten Prorail over de tweede helft van 2022. Hierdoor wordt dit artikelonderdeel met € 41,2 miljoen verhoogd.

Overboekingen andere artikelen en artikelonderdelen Vanwege diverse overboekingen naar andere artikelen en artikelonderdelen neemt het budget in 2023 met € 44,6 miljoen toe. De grootste overboekingen zijn daarbij:

• - 

  overboekingen vanuit de reservering Woningbouwmiddelen op artikel 11.03 Reserveringen naar artikel 13 (€ 21 miljoen in 2023 en € 660 miljoen cumulatief over de periode 2023-2033). Deze middelen zijn bedoeld voor verkenningen op HU Den Bosch en OV en Wonen Utrecht. De middelen zijn onderdeel van de BO MIRT afspraken 2022;

• - 

  een overboeking van de modaliteitspecifieke reservering op artikel 11.03 naar artikel 13 (€ 10 miljoen). Het bedrag wordt naar aanleiding van een bestuursakkoord toegevoegd aan het budget voor toegankelijkheid stations;

• - 

  een overboeking van artikel 11 naar artikel 13 (€ 4,3 miljoen) in verband met een aanvraag van Prorail voor Schoon en Emissieloos Bouwen;

• - 

  een overboeking vanuit de reservering Lelylijn op artikel 11.03 naar projectbudet Lelylijn op artikel 13 (€ 3 miljoen).

Overboeking HXII

Er vindt een overboeking plaats tussen HXII artikel 16 en het Mobiliteitsfonds voor het programma Minder Hinder van € 10 miljoen in 2023. Dat pakket is bedoeld om de toenemende overlast door omgeleide goederentreinendoor Zuid- en Oost-Nederland te beperken.

Overboeking Provinciefonds

Over de periode van 2023 tot en met 2028 is er € 6,2 miljoen per jaar overgeboekt vanuit het Provinciefonds. Deze overboeking is verwerkt als gevolg van ontvangen prijsbijstelling door BZK over de reeds teruggeboekte decentralisatie-uitkering naar IenW. Deze reeks wordt met terugwerkende kracht overgeboekt naar IenW.

13.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

In de jaren 2024 t/m 2027 neemt dit artikelonderdeel toe met € 57,3 miljoen. Dit komt door de actualisering van de programmering. De middelen zijn naar voren gehaald als gevolg van de actuele programmering op het contract Infraspeed. De middelen stonden in zijn geheel in het kasjaar 2031. Aangezien de middelen bestemd zijn voor de jaren 2024 t/m 2031 is een deel van de middelen middels een kasschuif naar voren gehaald.

13.09 Ontvangsten

Het artikelonderdeel is in 2023 met € 67,2 miljoen verhoogd. Dit wordt met name veroorzaakt door de afrekening voorschotten ProRail (€ 42,7 miljoen) en de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 25,5 miljoen).

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Tabel 8 Budgettaire gevolgen van uitvoering art.14 Regionale infrastructuur en bereikbaarheidsprogramma's

Toelichting

Uitgaven

14.01 Regionale Infrastructuur

Het artikelonderdeel wordt in 2023 met € 18 miljoen verhoogd. Dit is met name het gevolg van de actualisering programmering amendementen Mobiliteitsfonds (€ 17,5 miljoen), de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 0,3 miljoen) en actualisatie van het programma grote regionaal/ lokale projecten (€ 0,2 miljoen).

Actualisering programmering amendementen Mobiliteitsfonds Het betreft een technische kasschuif (€ 17,5 miljoen) naar aanleiding van het verwerken van de amendementen op de Ontwerpbegroting 2023. De dekking die genoemd werd in de amendementen stond niet in de juiste jaren. Er is een technische kasschuif doorgevoerd om deze dekking in de juiste jaren te zetten. De € 17,5 miljoen is uit 2026 naar 2023 geschoven.

Saldo 2022

Dit artikelonderdeel wordt in 2023 met € 0,3 miljoen verhoogd als gevolg van de technische verwerking van het saldo over 2022. Dit betekent dat in 2022 € 0,5 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Het saldo wordt in 2023 toegevoegd op het arktikelonderdeel.

Actualisatie programma

Om de aanlegbudgetten aan te laten sluiten op de actuele programmering zijn middelen naar voren geschoven op grote regionaal/lokale projecten. Dit betreft een schuif op het hoogwaardig openbaar vervoer (HOV) netwerk Zuid-Holland Noord waarbij € 5,3 miljoen uit het jaar 2026 naar 2023 (€ 0,2 miljoen), 2024 (€ 2 miljoen) en 2025 (€ 3,1 miljoen) verschoven wordt.

3.5 Artikel 15 Hoofdvaarwegennet

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Tabel 9 Budgettaire gevolgen van uitvoering art. 15 Hoofdvaarwegennet (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Verplichtingen

De verlaging van het verplichtingenbudget in 2023 met € 19,4 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt door:

• - 

  De technische verwerking van het saldo 2022 (€ 107,8 miljoen);

• - 

  De actualisatie van de programmering (- € 143,6 miljoen): Door de schuiven op VenR (- € 77,3 miljoen) en PUV-schuiven (- € 66,3 miljoen). Restant betreffen separate kleine verschuivingen;

• - 

  Aanvullend budget project Nieuwe Sluis Terneuzen ( € 19,1 miljoen) vanwege extra kosten in het kader van PFAS en bodemsanering.

• - 

  Diverse overboekingen van en naar ministeries (- € 16,6 miljoen): Waarvan een betaling van € 20,2 miljoen aan het Ministerie van Financiën voor de verrekening van de herstelmaatregelen hoogwater Lumburg en een betaling van € 3,3 miljoen vanuit het ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor het in 2022 vastgestelde Programma Noordzee. Daarnaast draagt het ministerie van lenW

€ 0,9 miljoen bij aan EZK ten behoeve van onderzoeksprojecten op het gebied van VenR.;

• - 

  Diverse overboekingen over artikelen (€ 3,3 miljoen): Waaronder een overboeking voor aanvulling van de opdracht Verruiming Twentekanalen fase II (€ 1,8 miljoen);

• - 

  Diverse overboekingen tussen het MF en de beleidsbegroting HXII (€ 2,6 miljoen): Dit betreft extra middelen voor de Kustwacht

(€ 2,7 miljoen), de bekostiging van het project Digitale Transport Strategie (- € 1,7 miljoen), de bekostiging van de doorlopende betaalverplichting voor Topsector Logistiek (- € 2,2 miljoen) en de bekostiging van extra benodigd Beleidsondersteuning en Advies RWS (€ 1,1 miljoen).

• - 

  Nacalculatie prijsbijstelling 2022 (€ 7,9 miljoen). Dit betreft de nacalculatie op de toegekende prijsbijstelling tranche 2022 die zijn overgeheveld naar de generieke investeringsruimte 11.04 van het Mobiliteitsfonds. Vanuit de investeringsruimte zijn de artikelonderdelen verhoogd met de nacalculatie prijsbijstelling 2022.

Uitgaven

15.02 Onderhoud en Vernieuwing

Dit artikelonderdeel wordt in 2023 met € 49,6 miljoen verlaagd. De belangrijkste mutaties op dit artikelonderdeel zijn: de verwerking van het saldo 2022 (€ 39,6 miljoen), actualisatie van de programmering (- € 73 miljoen), een overboeking naar het Ministerie van Financiën (- € 20,2 miljoen), de verwerking van de nacalculatie prijsbijstelling 2022 (€ 4,2 miljoen), een overboeking naar EZK (- € 0,9 miljoen), en een overboeking naar artikel 12 (€ 0,3 miljoen).

Saldo 2022

Dit artikelonderdeel wordt in 2023 met € 39,6 miljoen verhoogd als gevolg van de technische verwerking van het saldo over 2022. Dit betekent dat in 2022 € 39,6 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk was begroot. Het saldo wordt in 2023 aan dit artikelonderdeel toegevoegd, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.

Actualisatie programma

Om de budgetten voor het programma vervanging en renovatie aan te laten sluiten op de huidige programmering is er € 73 miljoen vanuit 2023,

€ 18,2 miljoen vanuit 2024 en € 7 miljoen vanuit 2032 naar de jaren 2023 tot en met 2027 geschoven. Dit is het resultaat van de volgende schuiven:

• - 

  De kasraming voor de beleidsreservering VenR is geactualiseerd. Dit heeft geleid tot vertraagde planning, waardoor er € 73,4 miljoen van 2023 en € 18,5 miljoen van 2024 naar de jaren 2025-2027 wordt geschoven, met een respectievelijke reeks van € 30 miljoen, € 38 miljoen en

€ 24 miljoen;

• - 

  Naar huidige inzichten is een actualisatie gemaakt van de programmering van het realisatieprogramma RWS. Dit heeft geleid tot vertraagde planning in verschillende projecten, met name het project Krammersluizen. Dit heeft ertoe geleid dat er middelen (€ 7 miljoen) uit 2032 naar de jaren 2023-2027 worden geschoven.

Nacalculatie prijsbijstelling 2022

Dit betreft de nacalculatie op de toegekende prijsbijstelling tranche 2022 die zijn overgeheveld naar de generieke investeringsruimte 11.04 van het Mobiliteitsfonds. Vanuit de investeringsruimte zijn de artikelonderdelen verhoogd met de nacalculatie prijsbijstelling 2022. Voor artikelonderdeel 15.02 betreft dit een ophoging van € 4,2 miljoen in 2023 en € 21,4 miljoen cumulatief over de jaren 2023 t/m 2027.

Overboeking naar artikel 12

Dit is een opdracht om de realisatiefase (beslismoment 2) van het VenR-project A7-draaibruggen Den Oever te starten en daarmee de te realiseren definitieve voorkeursvariant (VKA). Zodoende gaat er € 0,3 miljoen budget van VenR vaarwegen naar VenR wegen op artikel 12.

Overboeking ministeries

• - 

  Er wordt € 20,2 miljoen overgeboekt naar de generale middelen bij het Ministerie van Financiën. Het gaat om de verrekening van de middelen voor de herstelmaatregelen n.a.v. de schade door het hoogwater van juli 2021 in Limburg. De maatregelen om de schade als gevolg van het hoogwater te herstellen zijn uitgevoerd. Het bedrag wat resteert wordt teruggeboekt naar de generale middelen.

• - 

  Het ministerie van lenW draagt € 0,9 miljoen bij aan EZK ten behoeve van onderzoeksprojecten op het gebied van VenR.

15.03 Ontwikkeling

Het artikelonderdeel wordt in 2023 per saldo met € 51,7 miljoen verhoogd. De belangrijkste mutaties op dit artikelonderdeel zijn: verwerking van het saldo 2022 (€ -10,9 miljoen), extra ontvangsten bijdragen derden (€ 14,5 miljoen), actualisering van de programmering (€ 42,5 miljoen), overboekingen naar EZK (€ 3,5 miljoen), overboeking over artikelen (€ 3,2 miljoen), overboekingen van het MF naar HXII (- € 2,6 miljoen) en de verwerking van de nacalculatie prijsbijstelling 2022 (€ 1,5 miljoen)

Saldo 2022

Dit artikelonderdeel wordt in 2023 met € 10,9 miljoen verlaagd als gevolg van de technische verwerking van het saldo over 2022. Dit betekent dat in 2022 € 10,9 miljoen meer is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Het saldo wordt in 2023 van dit artikelonderdeel afgetrokken, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.

Bijdragen derden

Dit artikelonderdeel wordt in 2023 met € 14,5 miljoen verhoogd. Dit is voornamelijk de oorzaak van:

• - 

  Nieuw Sluis Terneuzen: Er zijn extra ontvangsten vanuit Vlaanderen binnengekomen in de vorm van incidentele bijdrage ten behoeve van prijsherzieningen (€ 10 miljoen);

• - 

  Totaal Waal/Toekomstvisie (€ 4,2 miljoen):Dit komt omdat de EU-subsidie voor overnachtingshaven Spijk hoger is dan gepland.

Actualisatie programma

De actualisatie van de programmering op artikel 15 leidt tot een toename van € 42,5 miljoen in 2023 op artikelonderdeel 15.03. Dit wordt veroorzaakt door budgetneutrale schuiven op diverse onderdelen binnen artikel 15 en andere artikelen met als tegenboeking de overprogrammering op artikelonderdeel 15.03. Hierbij gaat het om de volgende schuiven:

• - 

  De bovengenoemde schuif op vervanging en renovatie (€ 73 miljoen in 2023);

• - 

  De schuiven doorgevoerd op geïntegreerde contractvormen (15.04) van € 2,7 miljoen in 2023;

• - 

  De schuiven op artikel 11 voor vaarwegen (- € 31,2 miljoen in 2023);

• - 

  De schuif naar artikel 17.06 (€ 0,5 miljoen in 2023);

• - 

  De schuif op de ontvangsten 15.09 (- € 2,4 miljoen in 2023).

Verder zijn er binnen het aanlegprogramma en planning en studies actua-lisaties in de programma's doorgevoerd die budgetneutraal zijn. Het gaat om de volgende projecten binnen het aanlegprogramma (15.03.01):

• - 

  Toekomst Visie Waal (€ 17,6 miljoen in 2023): door de sterk gestegen staalprijzen zijn er bepaalde wijzigingen in het contract waardoor de uitgaven eerder plaatsvinden. Budget uit de jaren 2024 (€ 6,6 miljoen), 2026 (€ 0,5 miljoen) en 2028 (€ 10,5 miljoen) worden naar 2023 geschoven;

• - 

  Twentekanalen fase 2 (€ 46 miljoen in 2023): door de stijging van de huidige staalprijzen krijgt het staal-intensieveproject Verruiming Twentekanalen fase 2 te kampen met een forse exogene tegenvaller, hierdoor schuift er budget naar 2023;

• - 

  Regeling Kademuren (- € 4,7 miljoen in 2023): Betreft actualisatie van de kasreeks op basis van de eerste beschikkingen en verwachting. Budget uit 2022 en 2023 wordt naar de jaren 2024-2027 geschoven.

• - 

  Nieuw Sluis Terneuzen (€ 17,3 miljoen in 2023): In 2023 zal er meer werk en daardoor ook hogere uitgaven optreden i.v.m. opruimen van onder andere met PFAS vervuilde gronden en ondergrondse onverwachte obstakels. Budget uit de jaren 2024 (€ 12,9 miljoen) en 2025

(€ 4,3 miljoen) wordt naar 2023 geschoven.;

• - 

  Lemmer-Delfzijl 2: De prognose is gebaseerd op de huidige voorkeursvariant waarvan de kosten fors hoger liggen dan het beschikbaar budget. Er moet nog ingestemd worden met de nieuwe voorkeursvariant. Hierdoor vertraagd het project en daarmee de kasreeks. Er is budget van het jaar 2023 (€ 13,3 miljoen) en het jaar 2025 (€ 4,5 miljoen) naar de jaren 2024 (€ 10,2 miljoen) en 2026 (€ 7 miljoen) geschoven.

Binnen planning en studies 15.03.02 gaat het om de volgende schuiven:

• - 

  Vaarweg IJsselmeer (- € 17 miljoen in 2023): Er wordt vertraging van de uitvoering verwacht vanwege stikstof. De voorgestelde kasschuif is om het budget beter aan te sluiten op de te verwachte projectplanning. Er worden middelen van 2023 (- € 17 miljoen) en 2024 (- € 12,6 miljoen) geschoven naar respectievelijk 2029 en 2030;

• - 

  Reservering Kornwerderzand (- € 20 miljoen in 2023): Er wordt vertraging van de uitvoering verwacht. De voorgestelde kasschuif is om het budget beter aan te laten sluiten op de te verwachte projectplanning. Er worden middelen van 2023 (- € 20 miljoen) en 2024 (- € 50 miljoen) geschoven naar de jaren 2025 (€ 12,2 miljoen, 2026 (€ 30 miljoen) en 2027

(€ 27,8 miljoen);

• - 

  Reservering Areaalgroei (- € 20,7 miljoen in 2023): Door middel van de voorgestelde kasschuif wordt het budget naar achteren geschoven en verdeeld over de jaren 2028-2036;

• - 

  Reservering Wilhelminakanaal (- € 11,5 miljoen in 2023): Dit betreft de actualisatie van de kasreeks. Er worden middelen van 2023 (€ 11,5 miljoen), 2024 (- € 18 miljoen) en 2025 (- € 7,8 miljoen) geschoven naar de jaren 2026 (€ 14,4 miljoen) en 2027 (€ 22,9 miljoen).

Overboeking EZK

Er vinden twee overboekingen plaats vanuit het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat naar het MF (€ 3,5 miljoen), waarvan € 3,3 miljoen ten grondslag ligt aan het in 2022 vastgestelde Programma Noordzee. Het gaat om opdrachtgeverschap en beleidsformulering vanuit DGLM en coördinerende en uitvoerende taken door RWS (uitrol maatregelenpakket inclusief beheertaken), die voortvloeien uit de realisatie van windenergie op zee voor 2030 en de impact op de veiligheid van de zeescheepvaart.

Overboeking over artikelen

Er vinden drie overboekingen plaats naar dit artikelonderdeel van in totaal (€ 3,2 miljoen). Deze bestaan uit:

• - 

  Een overboeking voor de opdracht aanvullende Verruiming Twentekanalen fase II (€ 1,8 miljoen) afkomstig van DGLM;

• - 

  Een overboeking van artikel 11 (€ 0,8 miljoen) ten aanzien van een deel van de uitname van het BO MIRT pakket GVV;

• - 

  Een overboeking in het kader van de opdracht aan RWS voor het uitvoeren van de MIRT-project Verkenning brug Kootstertille

(€ 0,6 miljoen).

Overboekingen HXII

In 2023 gaat er - € 5,3 miljoen vanuit het MF via overboekingen naar HXII toe en wordt er € 2,7 miljoen vanuit HXII naar het MF overgeboekt. Deze middelen worden voornamelijk ingezet voor de bekostiging van de volgende projecten:

• - 

  Voor de bijdrage vanuit IenW aan de Kustwacht voor het aanpakken van de disbalans tussen middelen en opdrachten wordt vanuit het IenW brede beeld € 2,7 miljoen toegevoegd aan het budget voor de Kustwacht op artikel 15. De middelen worden door de Kustwacht ingezet voor het in balans brengen van middelen en benodigdheden voor bedrijfsvoering, handhaving, security en dienstverlening.

• - 

  Voor bekostiging van het project Digitale Transport Strategie gaat er budget naar artikel 18 van HXII toe (- € 1,7 miljoen);

• - 

  Voor bekostiging van de doorlopende betaalverplichting van Topsector Logistiek (TSL) wordt het benodigde budget overgeboekt naar artikel 18 van HXII (- € 2,2 miljoen);

• - 

  Voor bekostiging van extra benodigd Beleidsondersteuning en Advies (BOA) RWS wordt budget overgeboekt naar artikel 18 van HXII (€ 1,1 miljoen).

Nacalculatie prijsbijstelling 2022

Dit betreft de nacalculatie op de toegekende prijsbijstelling tranche 2022 die zijn overgeheveld naar de generieke investeringsruimte 11.04 van het Mobiliteitsfonds. Vanuit de investeringsruimte zijn de artikelonderdelen verhoogd met de nacalculatie prijsbijstelling 2022. Voor artikelonderdeel 15.03 betreft dit een ophoging van € 1,5 miljoen in 2023 en € 11,5 miljoen cumulatief over de jaren 2023 t/m 2027.

Nieuwe Sluis Terneuzen

In 2024 wordt het budget op dit artikelonderdeel met € 14,4 miljoen verhoogd met aanvullend budget voor het project Nieuwe Sluis Terneuzen i.v.m. extra kosten PFAS. Er is PFAS aangetroffen in het werkgebied van project Nieuwe Sluis Terneuzen. Specifieke partijen grond en baggerspecie zijn i.v.m. PFAS apart afgevoerd. Dit leidt tot hogere kosten waardoor aanvullend budget benodigd is.

15.04 Geïntegreerde contractvormen

Het artikelonderdeel wordt in 2023 per saldo met € 18,5 miljoen verhoogd. De belangrijkste mutaties op dit artikelonderdeel zijn: de verwerking van het saldo 2022 (€ 20,2 miljoen) en de actualisatie van de programmering (€ -2,7 miljoen).

Saldo 2022

Dit artikelonderdeel wordt in 2023 met € 20,2 miljoen verhoogd als gevolg van de technische verwerking van het saldo over 2022. Dit betekent dat in 2022 € 20,2 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Het saldo wordt in 2023 bij dit artikelonderdeel in opgeteld, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.

Actualisatie programma

Om de budgetten voor geïntegreerde contractvormen aan te laten sluiten op de actuele programmering is er € 2,7 miljoen van 2023 naar latere jaren toe geschoven. Dit is het gevolg van de volgende schuiven:

• - 

  Zeetoegang IJmond (€ -25,9 miljoen) en Selectieve onttrekking Zeetoegang IJmond (€ 24,5 miljoen): Betreft een tegenvaller en overheveling tussen Zeetoegang Ijmond en Selectie Onttrekking doordat de realisatiefase van Zeesluis IJmuiden zijn einde nadert. Hier vloeien een aantal zaken uit voort waarvan het logischer is dat de beheersing de komende jaren bij het team van Selectieve Onttrekking komt te liggen. Dit zijn verplichtingen die nog voortvloeien uit de realisatie van Zeesluis IJmuiden, maar niet eerder kunnen worden uitgevoerd dan tijdens of na de realisatie van het project Selectieve Onttrekking.

• - 

  Overige schuiven (€ 1,3 miljoen).

15.09 Ontvangsten

De ontvangsten worden in 2023 per saldo met € 42,8 miljoen verhoogd. Dit heeft drie oorzaken. Ten eerste zijn er via de bijdragen derden meer ontvangsten binnengekomen (€ 19,1 miljoen). Dit komt voornamelijk door de extra ontvangsten in het kader van verkeersbegeleiding VBS tarief (€ 4,6 miljoen), de bijdrage vanuit Vlaanderen bij het project Nieuwe Sluis Terneuzen (€ 10 miljoen) en een EU-subsidie bij het project Twentekanalen voor de overnachtingshaven Spijk (€ 4,2 miljoen). Ten tweede hebben er budgettair neutrale ontvangstenschuifen plaatsgevonden van in totaal

• - 

  € 2,4 miljoen.

Tot slot is er op het Hoofdvaarwegennet in 2023 een hogere ontvangst door de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 26,1 miljoen). Dit komt met name door:

• - 

  Een lagere ontvangst in 2022 op het project Ontvangsten Zeetoegang IJmond (42,2 miljoen);

• - 

  Een hogere ontvangst in 2022 ten behoeve van het VBS-tarief (€ 4,6 miljoen;

• - 

  Een hogere ontvangst in 2022 ten aanzien van het project Nieuwe Sluis Terneuzen (€ 10 miljoen);

• - 

  Overige ontvangsten (€ 1,8 miljoen).

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Toelichting

Verplichtingen

De verplichtingenophoging van € 287,4 miljoen in 2023 wordt voornamelijk veroorzaakt door:

• - 

  Het ophogen van het verplichtingenkader in 2023 met € 236,4 miljoen als gevolg van verplichtingenschuiven. De aard van de verplichtingens-chuiven hangen vaak samen met de actualisatie van de programma's. Die zijn nader toegelicht onder de uitgaven;

• - 

  De technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 10,1 miljoen). Dit betekent dat het verplichtingenbudget via het saldo van 2022 naar 2023 is geschoven. Dit komt met name door overschotten. De saldomutaties zijn nader toegelicht onder de uitgaven.

Uitgaven 17.07 ERTMS

De verlaging van het artikelonderdeel in 2023 van € 22,4 miljoen is hoofdzakelijk het gevolg van de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 20,5 miljoen), een overboeking tussen artikelen (- € 6,5 miljoen) en de afrekening voorschotten ProRail (€ 3,2 miljoen).

Saldo 2022

In 2023 is het saldo uit 2022 technisch verwerkt (- € 20,5 miljoen). Dit betekent dat in 2022 € 20,5 miljoen meer is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. De hogere realisatie in 2022 wordt veroorzaakt doordat eind mei een subsidiebeschikking is afgegeven voor de ontwikkel- en testfase van project Aanbesteding Snellere Aanpak ERTMS (ASAP). Dit project was niet in de raming voor het jaar 2022 opgenomen. Daarnaast heeft in april 2022 de definitieve gunning voor de systeemleverancier van het Central Safety System (CSS) plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot hogere uitgaven in 2022 dan gepland.

Overboeking tussen artikelen

Conform de afspraak dat EOV kosten van beschikbare projecten in de eerst komende begrotingsindiening na het afgeven van de realisatiebeschikking worden overgeboekt van het aanlegprogramma naar beheer en onderhoud, zijn de EOV-kosten ERTMS met betrekking tot de Toets-Visualisatietool naar het programma EOV overgeheveld. Het gaat hierbij om in totaal € 11,9 miljoen, waarvan € 6,5 miljoen in 2023 en € 5,3 miljoen in 2024.

Afrekening voorschotten ProRail

Het betreft hier de terugbetaling van de te hoge bevoorschotting aan ProRail van het 2e halfjaar in 2022. Dit wordt in 2023 als ontvangst verantwoord. Om het uitgavenbudget in stand te houden worden tegelijkertijd de uitgaven met € 3,2 miljoen opgehoogd.

17.08 Zuidasdok

Het budget op dit artikelonderdeel is in 2023 met € 42 miljoen verlaagd. Dit wordt met name veroorzaakt door de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 36,2 miljoen) en actualisatie van het programma (€ 79,4 miljoen in 2023).

Saldo 2022

In 2023 is het voordelig saldo uit 2022 (€ 36,2 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2022 € 36,2 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door overschotten als gevolg van verschuiven van gunning van deelproject Openbaar Vervoer Terminal 2 naar 2023.

Overboeking vanuit artikel 11 verkenningen inzake gunning knooppunten De Nieuwe Meer

In de MIRT-brief van november 2022 (Kamerstukken 36 200 A-9) is gemeld dat het project knooppunten De Nieuwe Meer voorlopig zou worden gegund en dat ten opzichte van de prognose in de Eerste Halfjaarraportage 2022 aanvullend circa € 100 miljoen benodigd is voor de gunning. Tevens is gemeld dat in de Voorjaarsnota 2023 de gevolgen worden afgewikkeld met inachtneming van de afspraken uit de afsprakenlijst. Met de regio Amsterdam worden afspraken gemaakt over de financiële bijdrage vanuit de regio Amsterdam. Met inachtneming van de bestuurlijke afspraken en vooruitlopend op de bijdrage van de regio, is in 2036 € 99 miljoen overgeboekt vanuit artikel 11.01 Verkenningen OV Amsterdam-Haarlem-mermeer en toegevoegd aan artikel 12 (€ 47 miljoen inzake knooppunten) en artikel 17 (€ 52 miljoen inzake Zuidasdok). Bij de Ontwerpbegroting 2024 worden de kas- en verplichtingenreeks in het juiste ritme geplaatst. De bijdrage van de regio wordt later hiermee verrekend.

Actualisatie programma

De actualisatie van het programma zorgt voor een verlaging van het kasbudget met € 79,4 miljoen in 2023 en met € 6 miljoen in 2024. Dit bedrag (€ 85,3 miljoen) is naar latere jaren geschoven. Daarnaast is uit de jaren 2030-2035 per saldo juist € 390,3 miljoen naar de periode 2025-2029 geschoven. De schuiven worden voornamelijk veroorzaakt door actuali-saties van planningen voor de OV-Terminal 1,2 en 3 en vanwege de aanbestedingen Knooppunt De Nieuwe Meer en voorbereidingen op de start aanbestedingen van Tunnel A10 en Knooppunt Amstel.

17.10 Programma Hoogfrequent Spoorvervoer

De verlaging van het artikelonderdeel in 2023 van € 13,9 miljoen wordt met name veroorzaakt door de technische verwerking van het saldo over 2022 (- € 34,2 miljoen) en de afrekening voorschotten ProRail (€ 19,8 miljoen).

Saldo 2022

In 2023 is het nadelig saldo uit 2022 (- € 34,9 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2022 € 34,9 miljoen meer is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Op de projecten is per saldo € 2,2 miljoen meer uitgegeven. Er stond een overprogrammering van € 32,7 miljoen op dit artikelonderdeel, waardoor het nadelig saldo op € 34,9 miljoen is uitgekomen.

Afrekening voorschotten ProRail

Het betreft de terugbetaling van de te hoge bevoorschotting aan ProRail over de tweede helft van 2022. In lijn met comptabele wetgeving wordt dit in 2023 als ontvangst verantwoord. Om het uitgavenbudget in stand te houden worden tegelijkertijd de uitgaven opgehoogd.

In de jaren 2023 tot en met 2027 vinden er overboekingen plaats van het planstudiebudget naar het aanlegbudget. Dit heeft te maken een faseovergang van planuitwerking naar realisatie van de deelprojecten Nijmegen en West-entree. In 2023 gaat het om een bedrag van € 10 miljoen, in 2024 om € 49 miljoen, in 2025 om € 54,1 miljoen, in 2026 om € 37 miljoen en in 2027 om € 26 miljoen.

17.09 Ontvangsten

De lagere ontvangsten van € 3,2 miljoen in 2023 wordt voornamelijk veroorzaakt door actualisatie van de ontvangsten (- € 36 miljoen), de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 9,7 miljoen) en terugbetalingen van ProRail (€ 23,4 miljoen).

Saldo 2022

In 2023 is het saldo uit 2022 (€ 9,7 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2022 € 9,7 miljoen minder is ontvangen dan oorspronkelijk begroot. Dit wordt onder andere veroorzaakt doordat een bijdrage van de gemeente Amsterdam en de stadsregio Amsterdam is gekoppeld aan de daadwerkelijke uitgaven. Door de lagere uitgaven in 2022 zijn de ontvangsten neerwaars bijgesteld met € 5 miljoen en doorgeschoven naar 2023 en verder. Daarnaast wordt het ontvangstenbudget opgehoogd met € 4,8 miljoen naar aanleiding van EU subsidies die in 2022 werden verwacht, maar niet in 2022 zijn ontvangen. De verwachte ontvangsten schuiven daardoor door naar 2023.

Actualisatie ontvangsten

Bij de 1e suppletoire begroting is de raming van de ontvangsten Zuidasdok geactualiseerd. Het gaat hierbij om een correctieverdeling van de ontvangsten tussen Amsterdam en de Stadsregio Amsterdam. De cijfers zijn geactualiseerd op basis van de meest recente overeenkomsten met de gemeente en stadsregio. Er schuift in de jaren 2023-2027 per saldo € 142,2 miljoen naar latere jaren.

Afrekening voorschotten ProRail

Het betreft hier de terugbetaling van de te hoge bevoorschotting aan ProRail van het 2e haljaar 2022 (€ 23,4 miljoen). In lijn met CW2001 wordt dit in 2023 als ontvangst verantwoord.

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Toelichting

Verplichtingen

Het verplichtingenbudget is in 2023 verhoogd met € 25,3 miljoen als gevolg van de toevoeging van het surplus Eigen vermogen RWS 2023 (€ 19,3 miljoen). Daarnaast is het saldo 2022 technisch verwerkt (€ 5,8 miljoen). In 2022 zijn er voor externe veiligheid € 3,5 miljoen minder verplichtingen aangegaan. Daarnaast is het surplus van het eigen vermogen van RWS over 2022 afgeroomd met € 2,5 miljoen.

Uitgaven

18.06 Externe veiligheid

Dit artikelonderdeel is in 2023 verhoogd met € 3,3 miljoen als gevolg van de technische verwerking van het saldo 2022. In 2022 waren er lagere uitgaven ten behoeve van externe veiligheid, waardoor er € 3,3 miljoen is doorgeschoven naar 2023. Dit saldo wordt in 2023 aan dit artikelonderdeel toegevoegd, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijven.

18.08 Netwerkoverstijgende kosten

Dit artikelonderdeel is verhoogd met € 21,8 miljoen. Dit betreft de afroming van het surplus van het eigen vermogen RWS over 2022 (€ 19,3 miljoen). Daarnaast zijn de afgeroomde middelen over 2021 niet tot besteding gekomen in 2022 (€ 2,5 miljoen). Deze middelen schuiven met de technische verwerking door naar 2023, zodat de meerjarige budgetten gelijk blijven.

18.09 Ontvangsten

18.10 Saldo van de afgesloten rekeningen

Het saldo van de afgesloten rekeningen over 2023 bedraagt € 291,2 miljoen. Dit betreft de verrekening van het saldo 2022 en wordt toegevoegd aan de begroting 2023, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijven.

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Tabel 12 Budgettaire gevolgen van uitvoering art. 19 Bijdragen andere begrotingen Rijk (bedragen x € 1.000)

Toelichting

De neerwaartse bijstelling van de ontvangsten wordt voornamelijk veroorzaakt door overboekingen naar de beleidsbegroting Hoofdstuk XII. De belangrijkste overboekingen worden toegelicht in paragraaf 2.1 Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties.

4 Bijlagen

4.1 Bijlage 1: Verdiepingsbijlage

CO

CM

d

CO

O

r*.

co

c\i

O)

03

O)

o

r*.

03

03

'sf

O

O

O

oo

CN

CD

OO

CN

r--

o

co

o

o

LD

CN

i O O o o o

CN

CD

O

o

o

o

00

o

o

o

LD

00

CD

Tabel 14 Artikel 12