Een voorbarige minister - Hoofdinhoud
“Straks kan je naar de rechter stappen als je denkt dat een wet je beperkt in je grondrechten. Hoe dat precies zit, zie je in deze video”. Dat berichtte minister Judith Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op 18 juli op X.
De minister van BZK heeft een primaire verantwoordelijk voor Grondwet en Kieswet, voor de hoge colleges van staat en voor zorgvuldige democratische processen. Daartoe behoort ook het respecteren van die processen en helder uiteenzetten hoe besluitvorming in ons land plaatsvindt en welke stappen daarvoor nodig zijn.
Het gaat hier over het voorstel over constitutionele toetsing, dat op grond van artikel 120 van de Grondwet nu nog verboden is. Opheffing van het verbod moet rechters de mogelijkheid bieden om (uitvoering van) wetten te toetsen aan de klassieke grondrechten. Burgers kunnen na invoering ervan naar de rechter stappen als zij menen dat de overheid in strijd met deze grondrechten heeft gehandeld (overigens betekent dat veelal ook schending van internationale verdragen, zoals het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens, en dat kan nu al aan de rechter worden voorgelegd).
Het onder verantwoordelijkheid van de minister bijgevoegde filmpje legde aan burgers precies uit wat de nieuwe regels gaan inhouden. Dat de komst van die mogelijkheid op dit moment en op deze wijze via X onder de aandacht bracht, was echter vreemd.
De minister weet immers nog helemaal niet zeker of de mogelijkheid er wel komt en hoe die er dan precies gaat uitzien. De (gehele) parlementaire behandeling moet nog plaatsvinden, nee sterker: het wetsvoorstel van haar en staatssecretaris Struycken om dit te regelen moet nog worden ingediend.
De informatie via X had feitelijk betrekking op de op 4 juli jl. geopende mogelijkheid om tot 29 augustus deel te nemen aan een internetconsultatie (of de vakantieperiode nu zo’n handig moment valt te betwisten, maar goed). Dat meldde de minister pas in tweede instantie (en enigszins merkwaardig verscheen het bericht pas veertien dagen na het begin van de consultatie).
De minister deed het in het filmpje feitelijk voorkomen alsof de mogelijkheid tot toetsing er al bijna (‘straks’) is, terwijl dat zeker nog jaren duurt. Een grondwetsherziening wordt in twee lezingen behandeld en vergt gewoon meerdere jaren, omdat er na voltooiing van de eerste lezing eerst verkiezingen voor de Tweede Kamer moeten worden gehouden.
Waarom niet gewoon wachten met voorlichting over een wet tot die er ook echt is? En wie een consultatie aankondigt, zou daar dan toch mee moeten beginnen en dàt als insteek moeten kiezen en niet een gehoopt eindresultaat.
Burgers melden dat ‘straks’ iets kan, zonder dat de parlementaire behandeling heeft plaatsgevonden, is niet passend voor een minister en dat geldt a fortiori voor de minister van BZK. Het is alsof het parlement en ook de insprekende burgers er voor haar eigenlijk niet toedoen en evenmin de kiezers, die na succesvolle voltooiing van de eerste lezing formeel ook iets hebben te zeggen.
Het lijkt er verdacht veel op dat de minister vooral op de valreep een fictief succesje wilde melden.