Verenigde Naties (VN)

Met dank overgenomen van Europa Nu.
VN-logo

De Verenigde Naties (VN) zijn een mondiale organisatie van overheden, samenwerkend op het gebied van internationaal recht, mondiale veiligheid, behoud van humanitaire rechten, ontwikkeling van de wereldeconomie en het onderzoek naar sociaal-maatschappelijke en culturele ontwikkelingen.

Deze intergouvernementele organisatie waarvan 193 landen lid zijn, is opgericht in 1945. De VN richt zich op vijf kernactiviteiten: vrede en veiligheid, economische en sociale ontwikkeling, mensenrechten, humanitaire zaken en internationaal recht.

De Europese Unie i heeft als waarnemend lid van de VN het recht om te spreken, maar mag niet stemmen of voorstellen indienen.

1.

Organisatie

De VN heeft een intergouvernementele structuur, wat inhoudt dat de samenwerking plaatsvindt tussen de regeringen van de 193 lidstaten. De lidstaten behouden hun eigen beslissingsbevoegdheid bij de besluitvorming.

De VN zelf bestaat uit een uitgebreid netwerk van organisaties:

  • De VN zelf, die zes hoofdorganen omvat: de Algemene Vergadering i, de Veiligheidsraad, i het Secretariaat, het Internationaal Gerechtshof, de Economische en Sociale Raad (ECOSOC) en de Trustschapsraad. Al deze organen zijn gevestigd in New York, behalve het Internationaal Gerechtshof, dat bevindt zich in Den Haag;
  • De VN-programma's en -fondsen - waaronder het VN-kinderfonds (UNICEF i), het VN-ontwikkelingsprogramma (UNDP i) en het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen (UNHCR i) die zich inzetten voor ontwikkeling, humanitaire hulp en mensenrechten;
  • Gespecialiseerde organisaties actief op gebieden als gezondheidszorg, landbouw, internationale luchtvaart en meteorologie. De gespecialiseerde organisaties, verbonden aan de VN door speciale overeenkomsten, doen hun werk in samenspraak met de VN, maar zijn afzonderlijke, autonome organisaties.

De huidige secretaris-generaal van de VN is de Portugees António Guterres. Hij is op 1 januari 2017 begonnen aan zijn eerste termijn van vijf jaar en werd op 18 juni 2021 door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties herkozen voor een tweede termijn.

2.

Relatie met de EU

De Europese Unie heeft als waarnemend lid van de VN het recht om te spreken, maar mag niet stemmen of voorstellen indienen. De lidstaten zijn immers al als soevereine staten vertegenwoordigd. De EU wilde meer rechten krijgen zodat het gemakkelijker zou worden om met één stem te spreken en voorstellen niet meer via EU-lidstaten i gedaan zouden hoeven worden. Een voorstel om de EU uitgebreidere rechten te geven werd in september 2011 aangenomen.

3.

Financiering

De budgetten van de Verenigde Naties worden gefinancierd op twee manieren: via toegewezen en vrijwillige contributies van lidstaten (burgers kunnen eventueel ook vrijwillige contributies leveren aan de organisatie, hoewel deze uiteraard van minder belang zijn door de grootte van de contributies). Het reguliere tweejarige budget van de organisatie en de gespecialiseerde organisaties wordt gefinancierd door toegewezen contributies.

4.

Veiligheidsraad

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (VN) is op basis van het Handvest van de VN i verantwoordelijk voor het handhaven van vrede en veiligheid in de wereld. Dit Handvest heeft vier doelen voor de Veiligheidsraad neergelegd: de handhaving van internationale vrede en veiligheid, relaties tussen landen bevorderen, samenwerken bij het oplossen van internationale problemen en het bevorderen van respect voor mensenrechten en een harmoniserend effect hebben op de acties van landen.

De VN Veiligheidsraad bestaat uit vijftien leden, waaronder vijf permanente leden: China, Engeland, Frankrijk, Rusland en de Verenigde Staten van Amerika. De overige tien leden worden telkens voor een periode van twee jaar gekozen door de Algemene Vergadering i van de Verenigde Naties.

5.

Algemene Vergadering

Algemene Vergadering van de Verenigde Naties

De Algemene Vergadering is het belangrijkste overlegorgaan van de Verenigde Naties. Dit forum voor internationaal overleg is opgericht in 1945 en is tevens de enige vergadering waarin alle circa 200 lidstaten zijn vertegenwoordigd.

Zij hebben elk één stem. Besluiten over belangrijke zaken zoals kwesties betreffende vrede en veiligheid, de toelating van nieuwe leden en begrotingsvraagstukken vergen een twee derde meerderheid. Besluiten in andere kwesties neemt de Vergadering met een gewone meerderheid van stemmen.

6.

Meer informatie