Verleng de lening van Griekenland - Hoofdinhoud
Foto Flickr /pguilliatt
Griekenland heeft een potje gemaakt van haar financiën, kan daardoor op de financiële markten geen geld meer lenen, is feitelijk failliet, maar het lot van het land is monetair verbonden aan het onze. We hadden nooit in deze situatie mogen komen, maar we zitten er nu in. De schade van stoere maatregelen, zoals uit de euro zetten of herstructureren is te groot voor de burgers van de rest van Europa. Daarom is de enige uitweg om de schulden voor een langere periode uit te zetten, zodat de Grieken meer jaren de tijd krijgen om de schulden terug te betalen en hun economie op te bouwen. Dat schrijf ik in een opiniestuk in NRC Next. Klik op 'lees verder' om het artikel te lezen.
'Wat doen we met Griekenland? Het land heeft een potje gemaakt van haar financiën, kan daardoor op de financiële markten geen geld meer lenen, is feitelijk failliet, maar het lot van het land is monetair verbonden aan het onze.
Twee dingen zouden heel onverstandig zijn. Ten eerste de gedachte die je veel hoort om de Grieken ‘uit de Euro te knikkeren’. Natuurlijk had Griekenland nooit tot de euro toegelaten moeten worden. Het is een grote fout geweest om zonder voldoende scherpe eisen het land monetair te verknopen met de rest van Europa. Maar dat constateren is iets anders dan die stap, nu het te laat is, ongedaan te willen maken. Allereerst lost het voor de schuldeiser niets op: als de Grieken weer overgaan op de drachme en die sterk devalueren, dan zou de schuld, die staat uitgedrukt in euro’s, nog veel zwaarder worden voor het land. Feitelijk zou de schuld dan helemaal nooit meer terugbetaald worden. Maar er is nog een tweede-orde effect: het uittreden zou een gigantische klap betekenen voor het vertrouwen in de euro. De financiële markten zouden redeneren: wie weet of binnenkort niet ook de Portugezen of de Ieren uit de euro treden, waardoor we het daar uitstaande geld ook kwijt zijn, dus laten we maar nu alvast ons terugtrekken uit die streken. Door die besmetting zou de groei in de hele eurozone stagneren, en elk procent BBP kost ons land 6 miljard per jaar.
Wat ook heel onverstandig zou zijn is herstructureren: via een haircut een deel, bijvoorbeeld de helft, van de Griekse schuld doorstrepen. De Grieken zouden dat stiekem best willen. Maar hier gelden vergelijkbare bezwaren: de crediteuren verliezen tientallen miljarden (dat zijn direct of indirect ook de Nederlandse burgers, bijvoorbeeld doordat de pensioenfondsen beleggingen verliezen). Ook hier bestaat hetzelfde gevaar van besmetting. Een groot nadeel van het deels kwijtschelden van de schuld is ook dat het slecht gedrag beloont, moral hazard: andere landen kunnen uit het voorbeeld afleiden dat, als ze zich door onverantwoordelijk gedrag in de nesten werken, ze van hun schulden worden afgeholpen.
Van een kale kip kun je niet plukken. We hadden nooit in deze situatie mogen komen, maar we zitten er nu in. De schade van stoere maatregelen, zoals uit de euro zetten of herstructureren is te groot voor de burgers van de rest van Europa. Daarom is de enige uitweg om de schulden voor een langere periode uit te zetten, zodat de Grieken meer jaren de tijd krijgen om de schulden terug te betalen en hun economie op te bouwen. Naar de letter is dat ook het herstructureren van schulden, maar het verschil is dat de volledige schuld blijft staan, waardoor het schrikeffect op de markten achterwege blijft. Er blijft wel een zekere moral hazard, maar die is onvermijdelijk.
Je kunt overigens voorrekenen dat Griekenland zelfs bij behoorlijke economische groei waarschijnlijk nooit die hoge schulden zal kunnen terugbetalen. Dus als we de lening verlengen dan weet iedereen in zijn achterhoofd dat het niet zeker is of we het ooit volledig terugzien, maar hier is uitstel toch beter dan onmiddellijk afstel. Dat komt omdat de economie vol zit met zelfversterkende effecten, en die schrikeffecten treden vooral op bij plotselinge grote gebeurtenissen. Dus hier geldt voor de Europese beleidsmakers het motto van de Zen-master: ‘Daadkracht is een gebrek aan zelfbeheersing’.
Het is opvallend dat de politieke partijen, zoals PVV en SP, die nu om het hardst roepen om Griekenland uit de Euro te zetten, of de schuld af te boeken, allemaal eerst uitgebreid zeggen dat het schandelijk is dat deze situatie heeft kunnen ontstaan (daar is iedereen het mee eens), maar vervolgens geen verantwoordelijkheid lijken te nemen voor het doordenken van de consequenties van hun eigen oplossingen. De enige verstandige weg is het verlengen van de Griekse schulden, gecombineerd met een zeer streng pakket van het IMF om de Griekse economie op de rails te zetten.'