Mee op de Hogesnelheidslijn (HSL) naar Rotterdam - Hoofdinhoud
De bedoelingen waren goed, maar om technische redenen staan de treinen op de HSL-Zuid nog te vaak stil. Dit kost veel geld en is bovendien erg vervelend voor de reiziger, die voor dit ritje al een toeslag betaalt. Reden genoeg om eens met de machinist en collega Smaling (SP) mee te kijken op ‘de bok’ (spoorjargon voor de cabine) van Schiphol naar Rotterdam CS.
De voor de HSL aangeschafte Traxx-locomotieven waren oorspronkelijk bedoeld voor het goederenvervoer. Omdat deze treinen betrouwbaar zijn en goed kunnen schakelen tussen verschillende stroomspanningen kunnen ze goed ingezet worden op de HSL-Zuid. Dit is geen overbodige luxe, aangezien op het Nederlandse spoorwegnet 1500 volt wordt ingezet, op het Belgische spoorwegnet 3000 volt en op het internationale spoorwegnet zelfs 25.000 volt wordt gebruikt. De HSL ligt vervlochten in al deze spoorlijnen (het conventionele spoor) en moet daarom op alle voltages kunnen meedraaien.
Precies die verschillende spanningstypen maken de HSL heel kwetsbaar. Zodra we Schiphol vijf minuten uit zijn gereden, valt de trein volledig uit en rolt door op de ingezette snelheid. Dit is het punt waar de trein van 1500 volt, naar 25.000 volt moet schakelen. Voor de machinisten is dit een hele klus. Wanneer de airconditioning in de trein weer inschakelt weten we dat de trein weer op spanning staat. Verlichting blijft branden op de accu. Als de locomotief op snelheid rijdt, kunnen de stroomloze meters wel overbrugd worden. Dit wordt natuurlijk een probleem als dit bij lage snelheid (bijvoorbeeld door een rood sein), of op een helling gebeurt. Een sleeplocomotief moet de hoge‘snel’heidstrein dan wegslepen.
Een ander kwetsbaar onderdeel van de HSL is het zogenaamde ERTMS op de trein (European Rail Traffic Management system). Dit geavanceerde, bejubelde remsysteem werkt draadloos en daarmee volstrekt anders dan het klassieke ATB-systeem (automatische treinbeïnvloeding), waarover de meeste treinen in Nederland beschikken. Contactverlies tussen trein en baan leidt tot onmiddellijke stilstand van de trein waarbij vaak niet duidelijk is wie het probleem veroorzaakt: de baan, of de trein.
De HSL laat nog te veel te wensen over, maar biedt ook kansen. Europees zou het HSL-traject als proeftuin voor ERTMS kunnen dienen, zodat van problemen kan worden geleerd en deze bij de verdere uitrol kunnen worden geminimaliseerd. Deze trip heeft laten zien dat sommige fouten veroorzaakt worden door overmacht. Desondanks moeten de prestaties op de HSL worden verbeterd en het aanbod verbeterd. Uiteraard komen we hier bij het debat over de kabinetsreactie op het Fyra-rapport uitgebreid op terug.