De rechtsstaat leent zich niet voor politieke spelletjes

Met dank overgenomen van M. (Michiel) van Nispen i, gepubliceerd op dinsdag 23 mei 2017, column.

Fred Teeven laat ons maar niet met rust. Eerst hadden we al onrust over de Teeven-tap. Toen was er politiek gedoe over de Teeven-deal. En nu is er ophef over zijn onbesuisde en schandalige over de bezuinigingen op de bijdrage voor mensen die geen advocaat kunnen betalen. 'Als je aan een advocaat niet al te veel tijd geeft om aan een verdachte te besteden, dan wordt het ook niet zo veel, die verdediging', zei de voormalig staatssecretaris van veiligheid en justitie afgelopen week in de Groene Amsterdammer.

Dit zijn geen uitspraken van een voormalig bewindspersoon op het ministerie van Veiligheid en Justitie, die hoeder van de rechtsstaat zou moeten zijn. Dit zijn uitspraken van een doorgedraaide VVD’er die lak heeft aan diezelfde rechtsstaat. Het zijn schandalige uitspraken die een ontluisterend beeld geven hoe de VVD aankijkt tegen de rechtsstaat, de toegang tot het recht en het recht op een eerlijk proces.

Het fundament van onze rechtsstaat is namelijk dat iedereen toegang heeft tot het recht en kan rekenen op een eerlijk proces met fatsoenlijke verdediging. Ongeacht de dikte van de portemonnee. Publiekelijk verdedigde Teeven dat de bezuinigingen nodig waren om de overheidsfinanciën weer op orde te krijgen. Nu blijkt het een bewuste aanval op de rechtsstaat te zijn geweest.

Kunnen we met die vaststelling over tot de orde van de dag? Nee. De bezuinigingen hebben de strafadvocatuur geraakt, daarvan zijn rechtszoekenden de dupe aan het worden, precies de reden waarom de SP hier altijd fel tegen geprotesteerd heeft. Deels met succes: van het voorstel om 85 miljoen euro te bezuinigen kon de regering tot haar spijt slechts 26 miljoen euro doorvoeren. Deze bezuinigingen kwamen terecht bij de strafrechtadvocatuur, advocaten kregen minder vergoeding om verdachten bij te staan in strafzaken en hun verdediging te voeren. Wat de SP betreft worden ook deze foute bezuinigingen teruggedraaid.

Woensdag bespreken we in de Tweede Kamer een grondwetswijziging. De regering stelt voor om het recht op een eerlijk proces op te nemen in de Grondwet. Prachtig, de SP is voor, maar eist daarbij wel dat hier dan ook naar gehandeld gaat worden. Met mensen zoals Fred Teeven en zijn geestverwanten bij de VVD lukt dat niet.

Het gerucht gaat nog steeds dat Fred Teeven in aanmerking zou komen om staatsraad te worden bij de Raad van State, die als adviseur van de regering en hoogste bestuursrechter een belangrijke taak heeft in de rechtsstaat. Aan dat gerucht moet definitief een einde worden gemaakt, iemand die zulke opvattingen over de rechtsstaat heeft hoort daar niet thuis. Omdat de rechtsstaat zich niet leent niet voor politieke spelletjes.