Vijf dingen die je moet weten over het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie

Met dank overgenomen van Europees Parlement (EP) i, gepubliceerd op zondag 1 december 2019.

Op 1 december 2019 is het de 10de verjaardag van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie i. Om deze dag te vieren, delen we vijf weetjes.

  • 1. 
    Wat betekent het EU-Handvest?

In het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie vind je de idealen terug die aan de basis liggen van de EU: de universele waarden van menswaardigheid, vrijheid, gelijkheid en solidariteit. Deze fundamentele mensenrechten hebben op basis van democratische principes en de rechtsstaat een wereld gecreëerd waar vrijheid, veiligheid en gerechtigheid centraal staan voor burgers.

  • 2. 
    Waarom is het EU-Handvest noodzakelijk voor EU-burgers?

De rechten van EU-burgers werden opgemaakt op verschillende momenten, op verschillende manieren en in verschillende vormen in verschillende landen. Om aan veranderingen in een samenleving tegemoet te komen, maar ook aan sociale, wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen, besliste de EU om alle persoonlijke, burgerlijke, politieke, economische en sociale rechten van mensen te groeperen in één document: het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.

  • 3. 
    Welke rechten garandeert het EU-Handvest?

Het Handvest omvat 54 artikels die de rechten en vrijheden van EU-burgers verzekeren, verdeeld in zes hoofdstukken:

Rechten van het EU-Handvest

  • Waardigheid
  • Vrijheden
  • Gelijkheid
  • Solidariteit
  • Burgerschap
  • Gerechtigheid

Bovendien werd het Handvest naast de traditionele rechten zoals de bescherming van justitie, vrijheid en burgerrechten, doorheen de jaren uitgebreid met rechten die van belang zijn voor de ‘derde generatie’. Deze gaan verder dan sociale rechten of burgerrechten:

  • Databescherming
  • Het verzekeren van bio-ethiek
  • Transparante administratie
  • 4. 
    Hoe gaat het Handvest om met nieuwe uitdagingen?

Elk jaar publiceert de Europese Commissie een verslag over de toepassing van het EU-Handvest door de EU-instituties en lidstaten. Als antwoord op dit verslag, heeft het Europees Parlement zijn standpunt ingenomen over de grondrechten in de EU. Eén van de regels die recent werd aangenomen door de EU om de grondrechten te beschermen, is gegevensbescherming.

Enkele nieuwe initiatieven in het verslag van 2018 zijn:

Het Europese Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden werd aangenomen in 1950. Maar de uitbreiding van de Europese competenties naar beleidsvormen met een rechtstreekse impact op de grondrechten, zorgde ervoor dat de Europese waarden duidelijker gedefinieerd moesten worden. Als resultaat trad het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie in werking met het Verdrag van Lissabon op 1 december 2009, en werd het juridisch bindend in elke Europese lidstaat.

Het Verdrag van Lissabon zorgde voor een uitbreiding van de bevoegdheden van het Europees Parlement: het zal met de lidstaten in de Raad samenwerken aan de wetgeving over nieuwe gebieden zoals landbouw en veiligheid. Het Verdrag gaf het Parlement ook de bevoegdheid om de Commissievoorzitter te verkiezen. Verder zorgde het Verdrag voor de introductie van het burgerinitiatief en legde het maximum aantal Europarlementsleden vast op 751.

Meer informatie

Productinformatie

REF.: 20191115STO66607