State of the Union: Commissie keurt herziene richtsnoeren goed voor staatssteun in kader van EU-emissiehandelssysteem - Hoofdinhoud
In het verlengde van de Europese Green Deal en de EU-doelstelling om tegen 2050 de eerste klimaatneutrale economie te worden heeft de Commissie vandaag herziene richtsnoeren voor staatssteun in het kader van het EU-emissiehandelssysteem goedgekeurd (“ETS-richtsnoeren”). Deze richtsnoeren betreffen de regeling voor de handel in emissierechten voor de periode na 2021. De richtsnoeren worden van kracht per 1 januari 2021, bij de start van de nieuwe ETS-handelsperiode. Zij vervangen de vorige richtsnoeren die in 2012 waren goedgekeurd.
Uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager i, belast met het mededingingsbeleid: “Om klimaatverandering duurzaam aan te pakken en de doelstellingen van onze Green Deal waar te maken, moeten we een prijskaartje hangen aan CO2-emissies, zonder dat dit tot koolstoflekkage leidt. De vandaag goedgekeurde herziene richtsnoeren voor staatssteun in het kader van het EU-emissiehandelssysteem zijn een belangrijk onderdeel van dit project. Hiermee kunnen de lidstaten de sectoren steunen waar, vanwege de indirecte emissiekosten, het risico op koolstoflekkage het grootst is. Tegelijk helpen deze richtsnoeren te zorgen voor een kostenefficiënte decarbonisatie van de economie doordat ze overcompensatie en buitensporige verstoring van de mededinging op de interne markt voorkomen.”
Voor het EU-staatssteuntoezicht is een belangrijke rol weggelegd om Europa te helpen de Green Deal-doelstellingen waar te maken. Om de beperkte publieke middelen maximaal te laten renderen, is het van cruciaal belang dat de staatssteunregels hun bijdrage blijven leveren. Dit betekent ervoor zorgen dat publieke middelen private middelen niet wegdrukken en een gelijk speelveld op de interne markt garanderen, en toch de kosten voor de belastingbetaler zo laag mogelijk houden.
De ETS-richtsnoeren willen het risico verminderen op zgn. “koolstoflekkage”, waarbij ondernemingen hun productie verhuizen naar landen buiten de EU met een minder ambitieus klimaatbeleid — met als resultaat minder economische activiteiten in de EU en de emissie van broeikasgassen die wereldwijd niet daalt. Met name bieden de richtsnoeren de lidstaten de mogelijkheid om bedrijven in bedreigde sectoren te compenseren voor het deel van de hogere stroomprijzen dat valt toe te schrijven aan de CO2-prijsprikkels die door het EU-ETS ontstaan (de zgn. “indirecte emissiekosten”). Tegelijkertijd houdt overcompensatie van bedrijven het risico in op verstoring van de prijsprikkels van het EU-ETS die net moeten zorgen voor een kostenefficiënte decarbonisatie van de economie, en dat de mededinging in de interne markt buitensporig wordt verstoord.
Tegen deze achtergrond willen de herziene ETS-richtsnoeren:
-
-steun toespitsen op uitsluitend sectoren waar er risico op koolstoflekkage is als gevolg van hun hoge indirecte emissiekosten en hun sterke blootstelling aan internationale handel. Op basis van een objectieve methodiek komen 10 sectoren en 20 subsectoren voor steun in aanmerking (tegenover 14 sectoren en 7 subsectoren onder de vorige richtsnoeren);
-
-een stabiel compensatiepercentage vastleggen van 75 % in de nieuwe periode (een verlaging ten opzichte van de 85 % bij aanvang van de vorige ETS-handelsperiode), en compensatie uitsluiten voor niet-efficiënte technologieën, om zo bedrijven te blijven aanzetten tot energie-efficiëntie; en
-
-compensatie afhankelijk stellen van extra decarbonisatie-inspanningen door de betrokken bedrijven, zoals de voorwaarde dat ze zich houden aan de aanbevelingen van hun energie-efficiëntieaudit.
De richtsnoeren houden ook rekening met de specifieke kenmerken van het midden- en kleinbedrijf (mkb), in lijn met de mkb-strategie voor een duurzaam en digitaal Europa. Zo wordt het mkb bijvoorbeeld vrijgesteld van de nieuwe voorwaarden, om zo voor hen de regeldruk te beperken.
De Commissie heeft, overeenkomstig de richtsnoeren beter regelgeven, een uitgebreide evaluatie en een effectbeoordeling uitgevoerd, met de hulp van een externe consultant. In dat verband heeft de Commissie diverse consultaties gehouden, onder meer een publieke consultatie met een vragenlijst, en een gerichte consultatie, om zo input te krijgen van de betrokken sectoren. De Commissie heeft in een publieke consultatie bij de betrokken stakeholders ook gepeild naar hun standpunt over een conceptversie van de herziene richtsnoeren. Die consultatie liep van 14 januari tot en met 10 maart 2020. Meer informatie over deze publieke consultatie is online beschikbaar.
De nieuwe richtsnoeren, de effectbeoordeling en alle verdere documenten zijn hier te vinden.
Momenteel evalueert en herziet de Commissie ook andere richtsnoeren staatssteun, zoals de richtsnoeren energie- en milieusteun. Dit moet deze richtsnoeren naadloos laten aanhaken bij de groene en digitale doelstellingen van de Commissie.
Achtergrond
In december 2019 is de Europese Commissie met de Europese Green Deal gekomen. Dit stappenplan moet de EU-economie duurzaam maken en klimaatneutraal tegen 2050 door in alle beleidsdomeinen van klimaat- en milieu-uitdagingen kansen te maken. Deze transitie moet rechtvaardig verlopen en niemand mag daarbij buiten de boot vallen.
Het EU-ETS is een hoeksteen van het EU-beleid in de strijd tegen klimaatverandering. Het is een van de belangrijkste instrumenten om de uitstoot van broeikasgassen kosteneffectief te verminderen. Toen de ETS-regeling in 2005 werd opgezet, was het de eerste belangrijke koolstofmarkt ter wereld, en het is ook nu nog de grootste. Het systeem omvat alle 27 EU-landen plus IJsland, Liechtenstein en Noorwegen. Het Verenigd Koninkrijk maakt tot het einde van de overgangsperiode deel uit van het EU-ETS. Overeenkomstig het Ierland/Noord-Ierland-protocol zal het EU-ETS voor en in het Verenigd Koninkrijk blijven gelden ten aanzien van Noord-Ierland voor zover het gaat om de productie, transmissie, distributie en levering van stroom, trading in wholesale-stroom of grensoverschrijdende handel in stroom. Door CO2 te beprijzen levert de ETS-regeling concrete resultaten op voor het milieu: de Europese Unie ligt al op koers om voor 2020 haar doelstelling voor emissiereductie te halen.
Afgelopen week is de Commissie met een plan gekomen om emissies tegen 2030 verder te reduceren met minstens 55 %. Tegen juni 2021 zal de Commissie ook alle relevante beleidsinstrumenten, zoals de EU-ETS-richtlijn, evalueren en, indien nodig, met herzieningsvoorstellen komen, om extra emissiereducties te realiseren.
De Commissie zal een evaluatie maken van alle instrumenten van het klimaatbeleid, waaronder het initiatief voor de instelling van een mechanisme voor koolstofcorrectie aan de grens (CBAM). Vervolgens zal zij nagaan of de ETS-richtsnoeren moeten worden herzien of aangepast, zodat ze aansluiten bij en bijdragen aan de verwezenlijking van de doelstelling van klimaatneutraliteit, zonder dat dit ten koste gaat van een gelijk speelveld.
Meer informatie