EU-strategie voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit & EU-strategie voor de bestrijding van mensenhandel: vragen en antwoorden - Hoofdinhoud
Wat presenteert de Commissie vandaag precies?
De Commissie presenteert vandaag een strategie voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit om beter het hoofd te bieden aan de dreiging die uitgaat van georganiseerde criminele groeperingen en hun bedrijfsmodellen te ontwrichten. De Commissie komt ook met een strategie voor de bestrijding van mensenhandel, die gericht is op de vermindering van de vraag, de ontwrichting van het bedrijfsmodel van mensenhandelaars en de bescherming, ondersteuning en emancipatie van slachtoffers. Beide strategieën zijn nauw met elkaar verbonden, aangezien mensenhandel een georganiseerde misdaad is. Naast deze strategieën neemt de Commissie een aanbeveling aan de Raad aan om onderhandelingen te openen met Interpol over een samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en Interpol, zodat EU-agentschappen actuele informatie over criminelen en misdrijven kunnen uitwisselen met Interpol.
Een nieuwe EU-strategie voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit
Waarom stelt de Commissie nu een strategie voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit voor?
Ondanks de vooruitgang die de lidstaten in de loop der jaren op dit gebied hebben geboekt, blijft de dreiging die uitgaat van georganiseerde criminele groeperingen groot, aangezien zij hun werkwijze voortdurend aanpassen, nieuwe technologieën gebruiken en kansen grijpen om illegale winsten te maken. De coronapandemie heeft aangetoond hoe vlot georganiseerde criminele groeperingen hun activiteiten aan veranderingen in hun omgeving kunnen aanpassen. Zoals Europol heeft gemeld, hebben criminelen de gezondheidscrisis aangegrepen om namaakgeneesmiddelen (zoals vaccins, testkits en persoonlijke beschermingsmiddelen) te verkopen en om cyberaanvallen en onlinezwendel te plegen en andere criminele activiteiten online op te zetten. De onstabiele economische situatie als gevolg van de pandemie vergroot ook het risico dat de georganiseerde misdaad de samenleving en de legale economie infiltreert, bijvoorbeeld door verzwakte bedrijven over te nemen en nieuwe mogelijkheden voor corruptie en witwassen te benutten. Doel van de strategie is het optreden van de EU tegen de georganiseerde misdaad te intensiveren en in lijn te brengen met de laatste ontwikkelingen, ook de digitale wereld, criminele activiteiten en infiltratiemethoden beter aan te pakken en de sectoren die gevaar lopen, te beschermen.
Wat zijn de belangrijkste acties van deze strategie?
Zie onderaan voor een opsomming van de belangrijkste acties.
Wat zijn de belangrijkste bedreigingen die de georganiseerde criminaliteit vormt voor de veiligheid van de Europeanen?
De inkomsten uit criminaliteit op de negen belangrijkste criminele markten in de Europese Unie (drugs, mensenhandel, migrantensmokkel, fraude, milieucriminaliteit, illegale vuurwapens, illegale tabak, cybercriminaliteit en georganiseerde vermogenscriminaliteit) bedroegen in 2019 139 miljard euro, wat overeenkomt met 1 % van het bruto binnenlands product van de Unie. Uit de recentste dreigingsevaluatie inzake zware en georganiseerde criminaliteit van Europol blijkt dat georganiseerde criminele groeperingen steeds vaker gebruikmaken van geweld en steeds meer betrokken zijn bij witwaspraktijken en corruptie. Meer dan 80 % van de criminele netwerken is betrokken bij de handel in drugs, georganiseerde vermogenscriminaliteit, accijnsfraude, mensenhandel, onlinezwendel en andere vormen van fraude of migrantensmokkel. Drugshandel domineert het landschap van de georganiseerde criminaliteit in de EU wat betreft het aantal betrokken criminelen (38 % van de criminele groeperingen die in de EU actief zijn) en de gegenereerde winsten. De dreiging van cybercriminaliteit is de afgelopen jaren toegenomen wat betreft het aantal en de complexiteit van de gemelde aanvallen. Migrantensmokkel en mensenhandel blijven belangrijke activiteiten voor georganiseerde criminele groeperingen. Het totale aantal incidenten van georganiseerde vermogenscriminaliteit blijft hoog, met name voor woninginbraken met meer dan 1 miljoen gevallen per jaar. Als onderdeel van accijnsfraude worden illegale tabaksproducten steeds vaker in de EU geproduceerd.
Wat zal er worden gedaan om de georganiseerde criminele structuren doeltreffend te ontwrichten?
Volgens de door Europol opgestelde dreigingsevaluatie van de zware en georganiseerde criminaliteit in de Europese Unie van 2021 is 43 % van de georganiseerde criminele groeperingen opgebouwd rond een kerngroep en is 40 % hiërarchisch gestructureerd. In de strategie wordt benadrukt dat rechtshandhavingsonderzoeken niet beperkt mogen blijven tot de inbeslagneming van illegale voorwerpen of de arrestatie van kleine criminelen, maar gericht moeten zijn op actoren en netwerken die grotere risico's voor de veiligheid van de EU inhouden. De strategie zal de operationele samenwerking tegen georganiseerde criminele groeperingen via het door de EU gefinancierde @ON-netwerk bevorderen en de lidstaten en Europol aanmoedigen om de krachten te bundelen bij onderzoeken naar belangrijke doelwitten: vermoedelijke leden van criminele organisaties die een bijzonder hoog risico vormen. De Commissie zal ook de uitwisseling van beste praktijken op dit gebied bevorderen, waarbij sommige lidstaten reeds nationale structuren of gespecialiseerde instanties hebben opgericht die zich richten op de bestrijding van georganiseerde criminele structuren. Tot slot stelt de Commissie een aantal maatregelen voor om de lidstaten in staat te stellen ten volle gebruik te maken van het Europees multidisciplinair platform tegen georganiseerde criminaliteit (Empact). Empact is in 2010 opgericht en boekt resultaten: het platform lag alleen al in 2019 aan de basis van 8 000 arrestaties, heeft bijgedragen tot de bescherming van meer dan 1 400 slachtoffers van mensenhandel en seksueel misbruik van kinderen en kon 400 miljoen euro aan fraude die de belangen van de EU zou schaden, voorkomen. De nieuwe maatregelen zullen voortbouwen op deze succesvolle aanpak, eventueel ook via nieuwe wetgevingsvoorstellen.
Hoe gaat de Commissie ervoor zorgen dat criminaliteit niet loont?
Het financieel aanpakken van criminelen is cruciaal om criminele activiteiten aan het licht te brengen, criminaliteit tegen te gaan en infiltratie in de legale economie en de samenleving te voorkomen. Ondanks de ontwikkeling van EU-regels inzake het witwassen van geld en de ontneming van vermogensbestanddelen wordt slechts een klein deel van de witwasactiviteiten opgespoord en wordt slechts 1 % van de criminele vermogensbestanddelen in de EU geconfisqueerd. De Commissie werkt aan wetgevingsvoorstellen ter versterking en ontwikkeling van het EU-antiwitwaskader. De Commissie zal in 2022 ook een herziening van het kader voor de confiscatie en ontneming van vermogensbestanddelen voorstellen om de strafbare feiten die onder het kader vallen, uit te breiden, te zorgen voor doeltreffend beheer en sociaal hergebruik van geconfisqueerde vermogensbestanddelen en schadeloosstelling van slachtoffers van misdrijven, en de capaciteit van de bureaus voor de ontneming van vermogensbestanddelen te versterken.
Hoe krijgen rechtshandhavingsinstanties de instrumenten en vaardigheden om de georganiseerde misdaad online te bestrijden?
De strategie bevat acties voor de ontwikkeling van technologische oplossingen en opleidingsactiviteiten ter verbetering van de instrumenten en vaardigheden met betrekking tot onderzoeken in de digitale wereld. Daartoe zal de Europese groep voor opleiding in verband met cybercriminaliteit opleidingen ontwikkelen en verstrekken om de expertise van rechtshandhavingsdeskundigen en eerstehulpverleners op het gebied van forensisch IT-onderzoek en IT-criminaliteit te verbeteren. De Commissie zal ook een netwerk van rechtshandhavingsautoriteiten, universiteiten en particuliere partijen financieren dat nieuwe technologische instrumenten zal produceren, waarbij licentiekosten voor rechtshandhavingsautoriteiten worden vermeden, onder coördinatie van het innovatielab bij Europol. Om ervoor te zorgen dat politiële en justitiële autoriteiten gemakkelijker en sneller toegang krijgen tot het elektronisch bewijsmateriaal dat zij nodig hebben in hun onderzoeken, en tegelijkertijd de gegevensbescherming te waarborgen, wordt in de strategie ook gepleit voor een snelle deelname van de lidstaten aan het digitale systeem voor de uitwisseling van elektronisch bewijsmateriaal, dat veilige elektronische communicatie tussen justitiële autoriteiten in grensoverschrijdende zaken mogelijk maakt.
Wat doet de Commissie om corruptie te bestrijden?
Corruptie is een centraal onderdeel van de werkwijze van meer dan 60 % van de criminele netwerken die actief zijn in de EU. De afgelopen jaren is aanzienlijke vooruitgang geboekt op het gebied van wetgeving inzake de bestrijding van het witwassen van geld, overheidsopdrachten, de bescherming van klokkenluiders en de ontneming van vermogensbestanddelen.
In het verslag over de rechtsstaat in de EU wordt de bestrijding van corruptie genoemd als een fundamentele pijler voor de handhaving van de rechtsstaat. Corruptie heeft ook gevolgen voor het ondernemingsklimaat, en daarom is corruptiebestrijding ook een belangrijk onderdeel van de herstel- en veerkrachtplannen. In het kader van het Europees Semester is de bestrijding van corruptie een van de onderwerpen die in landspecifieke aanbevelingen aan bod komen. De EU heeft ook andere maatregelen getroffen om de financiële belangen te beschermen, waaronder het nieuwe Europees Openbaar Ministerie voor strafbare feiten ten nadele van de begroting van de Unie.
De Commissie organiseert ook regelmatig workshops waarbij de lidstaten ervaringen op het gebied van corruptiebestrijding in de hele EU kunnen delen, en verleent steun via het Fonds voor interne veiligheid en de Europese structuur- en investeringsfondsen.
Op mondiaal niveau zal de EU ook de krachten bundelen in het kader van de speciale zitting van de Algemene Vergadering van de VN, die gepland is voor juni 2021, om corruptie te voorkomen en te bestrijden en de internationale samenwerking te versterken.
In het kader van de strategie voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit zal de Commissie ook de bestaande EU-corruptiebestrijdingsregels evalueren om ervoor te zorgen dat deze regels alle corruptiegerelateerde strafbare feiten bestrijken en aansluiten op de voortdurend veranderende criminele praktijken.
Hoe zal de voorgestelde samenwerkingsovereenkomst met Interpol de Europeanen beter beschermen?
De Commissie stelt voor met Interpol te onderhandelen over een samenwerkingsovereenkomst om de lidstaten beter te ondersteunen bij het voorkomen en bestrijden van georganiseerde criminaliteit en terrorisme en het beschermen van de Europeanen. Georganiseerde criminaliteit en terrorisme strekken zich vaak uit tot buiten het grondgebied van de Unie. Zodra de overeenkomst van kracht is, zal zij de EU-agentschappen in staat stellen actuele informatie over criminelen en misdrijven efficiënt uit te wisselen met Interpol, de grootste mondiale organisatie voor samenwerking op het gebied van rechtshandhaving. De overeenkomst moet de samenwerking tussen Europol en Interpol regelen, rekening houdend met de meest recente ontwikkelingen op het gebied van de bestrijding van grensoverschrijdende en transnationale zware en georganiseerde criminaliteit, de huidige operationele behoeften en het mandaat van Europol. Zij moet de nodige waarborgen en garanties bieden om gecontroleerde toegang tot EU-databanken van Interpol mogelijk te maken en een efficiënte uitwisseling van informatie met Interpol tot stand te brengen om de bestaande hiaten in de informatie van de rechtshandhavingsautoriteiten van de EU weg te werken. Naar aanleiding van het voorstel van de Commissie is het nu aan de Raad om machtiging te verlenen voor het openen van onderhandelingen met Interpol, zodat de Commissie de onderhandelingen over de samenwerkingsovereenkomst kan starten.
Wat is het doel van de nieuwe code voor politiële samenwerking?
De mate van politiële samenwerking tussen de EU-landen verschilt sterk. Met de EU-code voor politiële samenwerking wordt de versnippering van het rechtskader voor grensoverschrijdende politiële samenwerking aangepakt. Dit kader bestaat momenteel uit een lappendeken van verschillende EU-instrumenten en multilaterale samenwerkingsovereenkomsten. Met de code wordt gezorgd voor de ontwikkeling en consolidatie van verschillende bestaande EU-instrumenten tot één moderne en coherente EU-wettekst, zodat rechtshandhavingsinstanties in de hele EU beter kunnen samenwerken op basis van een modern rulebook en de lidstaten occasionele samenwerking op het gebied van rechtshandhaving kunnen inruilen voor systematische partnerschappen.
EU-strategie inzake mensenhandel
Waarom stelt de Commissie een nieuwe EU-strategie voor de bestrijding van mensenhandel voor?
Sinds de aanneming van de EU-richtlijn ter bestrijding van mensenhandel in 2011 heeft de EU op dit gebied aanzienlijke vooruitgang geboekt. Er hebben zich echter nieuwe ontwikkelingen voorgedaan en er zijn nieuwe risico's ontstaan. Mensenhandelaren passen hun bedrijfsmodel voortdurend aan en verplaatsen hun activiteiten naar het internet, waar de vraag die uitbuiting in de hand werkt, waarschijnlijk zal blijven bestaan. Volgens Europol creëert de coronapandemie wellicht omstandigheden die leiden tot een toename van uitbuiting door mensenhandelaren. De strategie bevat maatregelen om mensenhandel in een vroeg stadium op te sporen en een halt toe te roepen, om de daders aan te pakken door van mensensmokkel een misdrijf met hoge risico's en lage opbrengsten te maken in plaats van omgekeerd, en om de slachtoffers te beschermen en hen te helpen een nieuw leven op te bouwen. De Commissie zal de lidstaten verder ondersteunen bij de uitvoering van de richtlijn ter bestrijding van mensenhandel en zal een studie opstarten om na te gaan of de richtlijn nog beantwoordt aan het beoogde doel.
Wat zijn de belangrijkste acties in het kader van de strategie?
Zie onderaan voor een opsomming van de belangrijkste acties.
Wie zijn de slachtoffers van mensenhandel?
Volgens de meest recente beschikbare gegevens werden er in 2017 en 2018 in de Europese Unie 14 145 slachtoffers geregistreerd. Het werkelijke aantal is waarschijnlijk nog veel hoger, omdat veel slachtoffers onder de radar blijven. Mensenhandel is een Europees probleem: bijna de helft van de slachtoffers van mensenhandel in de Europese Unie is EU-onderdaan. Vaak worden zij in de eigen lidstaat verhandeld. De meeste slachtoffers van mensenhandel in de EU (72%) en bijna alle slachtoffers van mensenhandel voor seksuele uitbuiting (92%) zijn vrouwen of meisjes. Bij de slachtoffers van mensenhandel voor arbeidsuitbuiting vormen mannen de meerderheid (68%). Bijna een kwart van alle slachtoffers van mensenhandel (22%) zijn kinderen. Het gaat meestal om EU-burgers die worden verhandeld voor seksuele uitbuiting. Mensenhandelaren maken misbruik van sociale ongelijkheid en economische en sociale kwetsbaarheden. Migrerende kinderen, en met name niet-begeleide kindmigranten, zijn bijzonder kwetsbaar voor mensenhandelaren. Lhbtiq-personen, mensen met een handicap en etnische minderheden, zoals gemarginaliseerde Romagemeenschappen, kwetsbare vrouwen en meisjes die migreren, lopen een groter risico om slachtoffer van mensenhandel te worden.
Wat betekent de strategie voor vrouwen en kinderen?
Uit gegevens blijkt dat vooral vrouwen en kinderen kwetsbaar zijn voor mensenhandel, met name voor seksuele uitbuiting. In de strategie wordt een reeks maatregelen voorgesteld om tegemoet te komen aan hun specifieke behoeften en ervoor te zorgen dat zij op maat gesneden bijstand en steun, veilige huisvesting en bescherming krijgen. Het gaat onder meer om steun voor een veilige opvang van slachtoffers van mensenhandel, waaronder gespecialiseerde faciliteiten voor vrouwen en kinderen, de bevordering van opleidingen over genderaspecten en kinderrechten voor mensen die beroepshalve met slachtoffers in contact komen, en van programma's voor de re-integratie en emancipatie van slachtoffers, en een versterking van de dialoog tussen de lidstaten en de betrokken internet- en technologiebedrijven.
Wat gaat de Commissie doen voor slachtoffers van mensenhandel in specifieke economische sectoren?
15% van alle slachtoffers van mensenhandel in de EU worden uitgebuit voor arbeid, waarbij steeds meer slachtoffers onder de radar blijven. Arbeidsuitbuiting komt met name voor in de landbouwsector, waar veel werknemers geen reguliere contracten hebben of via derden of illegaal aan het werk zijn. In de strategie worden de lidstaten opgeroepen hun inspanningen op te voeren en gezamenlijke inspecties te verrichten in sectoren met een hoog risico, zodat slachtoffers en hun uitbuiters kunnen worden geïdentificeerd en meer gevallen worden opgespoord.
De Commissie zal ook ondersteuning bieden voor een verantwoordelijk beheer van mondiale toeleveringsketens en passende zorgvuldigheid op het gebied van de mensenrechten. Daartoe zal zij een wetgevingsvoorstel over duurzame corporate governance indienen en zal zij richtsnoeren verstrekken over passende zorgvuldigheid ter preventie van dwangarbeid en over maatschappelijk verantwoorde overheidsopdrachten.
Ten slotte zal de Commissie ook nagaan hoe de richtlijn inzake sancties tegen werkgevers doeltreffender kan worden gemaakt wat betreft het verbod op de indienstneming van onderdanen van derde landen zonder papieren, waaronder slachtoffers van mensenhandel. De Commissie zal de inspanningen ter bestrijding van mensenhandel verder ondersteunen door middel van een campagne die gericht is op sectoren en omgevingen met een hoog risico.
Gaat de Commissie de richtlijn ter bestrijding van mensenhandel wijzigen?
De Commissie heeft de omzetting en uitvoering van de EU-richtlijn ter bestrijding van mensenhandel in de lidstaten op verschillende manieren gemonitord en ondersteund, onder meer via tweejaarlijkse voortgangsverslagen. De omzetting van de richtlijn door de lidstaten wat betreft de maatregelen voor bescherming, bijstand en ondersteuning voor slachtoffers, waaronder minderjarige slachtoffers, is vatbaar voor verbetering. Ondanks preventie-initiatieven in heel Europa is de vraag die uitbuiting in de hand werkt, niet afgenomen. Het aantal vervolgingen en veroordelingen van mensenhandelaren blijft laag. Mogelijk houden de minimumregels onvoldoende rekening met de werkelijke behoeften van de slachtoffers. Daarom zal de Commissie de richtlijn evalueren en op basis van de resultaten van die evaluatie een herziening van de richtlijn overwegen.
Zal de Commissie EU-regels voorstellen om het gebruik van diensten waarmee uitbuiting is gemoeid, strafbaar te stellen? Wat zullen die regels inhouden?
Mensenhandel is een vorm van criminaliteit die gestuurd wordt door vraag en aanbod. De onderliggende oorzaken die mensen kwetsbaarder maken voor mensenhandel moeten worden aangepakt, maar dat is niet genoeg.
Om de vraag te ontmoedigen, werden de lidstaten in de richtlijn ter bestrijding van mensenhandel verzocht te overwegen het bewuste gebruik van diensten die worden verleend door slachtoffers van mensenhandel, strafbaar te stellen. De lidstaten die daar nog niet op zijn ingegaan, zijn door de Commissie aangemoedigd om dat alsnog te doen.
In het kader van de evaluatie van de richtlijn ter bestrijding van mensenhandel zal de Commissie de mogelijkheid onderzoeken om op EU-niveau minimumregels vast te stellen die het gebruik van diensten die worden verleend door slachtoffers van mensenhandel, strafbaar stellen.
Hoe wil de Commissie de internationale dimensie van mensenhandel aanpakken?
In 2020 hebben meer dan 120 landen slachtoffers uit meer dan 140 verschillende landen van herkomst gemeld. De Commissie zal, met steun van de Europese Dienst voor extern optreden, intensiever samenwerken met derde landen van herkomst en doorreis van slachtoffers en met internationale en regionale partners. Om die inspanningen te ondersteunen zullen bestaande EU-instrumenten voor buitenlands beleid worden ingezet, zoals dialogen inzake mensenrechten en veiligheid. EU-delegaties zullen daar systematisch bij worden betrokken en waar dat nuttig en mogelijk is, zal nauwer worden samengewerkt met missies en operaties in het kader van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid. De Commissie zal de duurzameontwikkelingsdoelen blijven bevorderen, onder meer met betrekking tot mensenrechten- en arbeidsnormen, en zal nagaan of de bestaande internationale normen voor de bestrijding van mensenhandel beter kunnen worden weerspiegeld in handelsovereenkomsten.
Is de Commissie van plan een afzonderlijk EU-actieplan tegen migrantensmokkel voor de periode 2021-2025 aan te nemen? Wat zal dat inhouden?
Migrantensmokkel is vaak gelinkt aan andere vormen van georganiseerde criminaliteit, zoals mensenhandel. In het kader van het nieuwe migratie- en asielpact zal de Commissie een EU-actieplan tegen migrantensmokkel voorstellen. Het zal bijdragen tot de ontwrichting van het bedrijfsmodel waarbij slachtoffers naar Europa worden gebracht om ze uit te buiten. Het zal ook een verdere operationele uitwisseling van informatie en samenwerking tussen de lidstaten en de rechtshandhavingsinstanties van de EU mogelijk maken met het oog op het onderzoek naar en de vervolging van smokkelnetwerken.
Belangrijkste acties in het kader van de strategie voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit:
Betere samenwerking inzake justitie en rechtshandhaving
De Commissie zal:
-
-voorstellen om het Prüm-kader te versterken (4e kwartaal 2021), een EU-code voor politiële samenwerking op te stellen (4e kwartaal 2021) en de EU-regels inzake op voorhand af te geven passagiersgegevens te herzien (1e kwartaal 2022);
-
-een samenwerkingsplatform voor gezamenlijke onderzoeksteams opzetten (vierde kwartaal van 2021);
-
-het Europees multidisciplinair platform tegen criminaliteitsdreiging (Empact) oprichten als het EU-vlaggenschipinstrument ter bestrijding van georganiseerde en zware internationale criminaliteit (2023), en de financiering ervan voor 2021-2027 aanzienlijk verhogen;
-
-onderhandelingen starten over overeenkomsten inzake samenwerking tussen Eurojust en derde landen, de onderhandelingen over samenwerking tussen Europol en derde landen intensiveren en samen met de Europese Dienst voor extern optreden de internationale samenwerking met derde landen en internationale organisaties versterken.
Het Europees Parlement en de Raad worden verzocht:
-
-vooruitgang te boeken in de onderhandelingen over de herziening van het mandaat van Europol met het oog op een spoedig akkoord.
De Raad wordt verzocht:
-
-de aanbeveling goed te keuren tot opening van onderhandelingen over een samenwerkingsovereenkomst met Interpol.
Effectieve onderzoeken
De Commissie zal:
-
-wijzigingen van de EU-regels inzake milieucriminaliteit voorstellen (4e kwartaal 2021) en de bepalingen inzake handhaving tegen illegale afvaltransporten versterken (2e kwartaal 2021);
-
-een EU-instrumentarium tegen namaak opstellen (2022), de mogelijkheid onderzoeken of de Unie kan toetreden tot het Medicrime-verdrag van de Raad van Europa en maatregelen voorstellen voor maatregelen tegen de illegale handel in cultuurgoederen (2022).
De lidstaten worden aangespoord om:
-
-zich aan te sluiten bij het @ON-netwerk tegen maffia-achtige georganiseerde criminele groeperingen en dit netwerk te versterken;
-
-gespecialiseerde instanties op te richten of verder te ontwikkelen die gericht zijn op het aanpakken van georganiseerde criminele structuren;
-
-toe te treden tot het Medicrime-verdrag van de Raad van Europa en het te ratificeren.
De lidstaten en Europol worden aangespoord om:
-
-gemeenschappelijke identificatiecriteria te ontwikkelen om belangrijke doelwitten te selecteren en te onderzoeken, en prioriteit te geven aan onderzoeken tegen personen en criminele netwerken die het grootste veiligheidsrisico vormen voor de EU; een strategisch en tactisch inlichtingenbeeld van risicovolle georganiseerde criminele groeperingen op te stellen;
-
-de samenwerking in de strijd tegen namaak van medische producten te versterken.
Afpakken van de door georganiseerde criminaliteit behaalde winsten en voorkomen van infiltratie in de legale economie en de samenleving
De Commissie zal:
-
-voorstellen om de EU-regels inzake confiscatie en de bureaus voor de ontneming van vermogensbestanddelen te herzien (2022);
-
-de bestaande EU-corruptiebestrijdingsregels evalueren (2022) en de uitwisseling van informatie over het verband tussen corruptie en georganiseerde criminaliteit bevorderen.
De lidstaten worden aangespoord om:
-
-systematisch financiële onderzoeken te verrichten in het kader van onderzoeken naar georganiseerde criminaliteit; de EU-regels inzake het vergemakkelijken van de toegang tot financiële informatie snel (uiterlijk tegen augustus 2021) om te zetten;
-
-strategische informatie uit te wisselen met die sectoren die het risico lopen geïnfiltreerd te worden door criminele groeperingen (publiek-private partnerschappen);
-
-de instanties te versterken die verantwoordelijk zijn voor onderzoeken, vervolgingen en gerechtelijke procedures in corruptiezaken op hoog niveau.
De lidstaten en Europol worden aangespoord om:
-
-het inlichtingenbeeld over de dreiging van infiltratie in de legale economie te verbeteren.
Rechtshandhaving en justitie klaarstomen voor het digitale tijdperk
De Commissie zal:
-
-mogelijke benaderingen en oplossingen voor gegevensbewaring voor rechtshandhaving en justitie analyseren en presenteren, en uiterlijk eind juni 2021 de lidstaten daarover raadplegen;
-
-voorstellen doen voor een rechtmatige en doelgerichte toegang van rechtshandhavingsinstanties tot versleutelde informatie in het kader van strafrechtelijke onderzoeken, op basis van een grondige inventarisatie van de wijze waarop de lidstaten met versleuteling omgaan en een multistakeholderbenadering om de concrete wettelijk toegelaten mogelijkheden te onderzoeken en te beoordelen;
-
-de volledige en snelle deelname van de lidstaten aan het digitale systeem voor de uitwisseling van elektronisch bewijsmateriaal aanmoedigen en faciliteren;
-
-een monitoringinstrument ontwikkelen om inlichtingen te verzamelen over illegale activiteiten die zich op het darknet afspelen;
-
-de ontwikkeling van opleidingsmodules en didactisch materiaal ondersteunen.
Europol wordt aangespoord om:
-
-een alomvattende analyse van technologische lacunes en behoeften op het gebied van digitaal onderzoek te coördineren;
-
-een databank voor instrumenten te creëren, zodat rechtshandhavingsinstanties de meest geavanceerde oplossingen kunnen identificeren en raadplegen;
-
-een databank van deskundigen op het gebied van recherche en forensisch onderzoek op gespecialiseerde gebieden zoals het internet der dingen of cryptovaluta's op te zetten en te onderhouden.
Cepol wordt aangespoord om:
-
-certificerings-/accrediteringsregelingen op te zetten voor deskundigen op het gebied van digitaal onderzoek;
-
-een kader voor opleidingscompetenties op te stellen en regelmatig bij te werken.
Het Europees Parlement en de Raad worden aangespoord om:
-
-de voorstellen voor elektronisch bewijsmateriaal met spoed goed te keuren om de autoriteiten op een snelle en betrouwbare manier toegang te verschaffen tot elektronisch bewijsmateriaal.
Belangrijkste acties in het kader van de strategie voor de bestrijding van mensenhandel:
Preventie, bescherming en vervolging
De Commissie zal:
-
-door gerichte financiering zorgen voor de doeltreffende uitvoering van de richtlijn ter bestrijding van mensenhandel, met bijzondere aandacht voor gender- en kindspecifieke aspecten, en indien nodig inbreukprocedures opstarten;
-
-een studie opstarten voor de evaluatie van de richtlijn ter bestrijding van mensenhandel en, op basis van de resultaten daarvan, overwegen om de richtlijn te herzien;
-
-ervoor zorgen dat voldoende middelen beschikbaar zijn voor de bestrijding van mensenhandel binnen en buiten de EU.
Terugdringen van de vraag die mensenhandel in de hand werkt
De Commissie zal:
-
-nagaan of het mogelijk is het gebruik van diensten die door slachtoffers van mensenhandel worden verleend, strafbaar te stellen;
-
-nagaan hoe de richtlijn inzake sancties tegen werkgevers doeltreffender kan worden gemaakt;
-
-een wetgevingsvoorstel inzake duurzame corporate governance indienen om duurzaam en verantwoord ondernemingsgedrag op de lange termijn te bevorderen;
-
-richtsnoeren verstrekken inzake passende zorgvuldigheid op het gebied van dwangarbeid, in overeenstemming met de desbetreffende internationale richtsnoeren en beginselen;
-
-samen met de lidstaten en maatschappelijke organisaties een preventiecampagne opzetten die gericht is op sectoren en omgevingen met een hoog risico.
De lidstaten worden aangespoord om:
-
-hun strafrechtelijke respons en preventie-initiatieven onverminderd te richten op alle vormen van uitbuiting, waaronder mensenhandel voor seksuele uitbuiting;
-
-ten volle een beroep te doen op de relevante EU-agentschappen, met name Europol en, binnen de grenzen van haar bevoegdheid, de Europese Arbeidsautoriteit, om arbeidsuitbuiting te bestrijden;
-
-de capaciteit van arbeidsinspecties en de samenwerking tussen diverse instanties op te voeren zodat slachtoffers van mensenhandel voor arbeidsuitbuiting kunnen worden geïdentificeerd en de daders voor de rechter worden gebracht;
-
-verdere publiek-private initiatieven te ontwikkelen met bedrijven in sectoren en omgevingen met een hoog risico.
Het criminele model ontwrichten om uitbuiting een halt toe te roepen
De Commissie zal:
-
-zorgen voor een betere registratie en verzameling van gegevens met het oog op betrouwbare en vergelijkbare informatie voor op maat gesneden beleidsmaatregelen;
-
-de oprichting van een focusgroep van gespecialiseerde aanklagers tegen mensenhandel faciliteren;
-
-zorgen voor een betere coördinatie van rechtshandhavingsdiensten in grensoverschrijdende en internationale zaken, en een gecoördineerde respons van verschillende actoren ondersteunen, onder meer door simulatieoefeningen te financieren;
-
-de strafrechtelijke en justitiële samenwerking tussen de lidstaten verbeteren door middel van projecten die worden gefinancierd uit het Fonds voor interne veiligheid;
-
-de dialoog en de uitwisseling van beste praktijken met de particuliere en de digitale sector bevorderen, met de steun van EU-agentschappen.
De lidstaten worden aangespoord om:
-
-te zorgen voor een betere nationale registratie en verzameling van gegevens over mensenhandel;
-
-ten volle gebruik te maken van de bestaande instrumenten voor operationele samenwerking zoals gemeenschappelijke onderzoeksteams, met de steun van Europol, en operationele samenwerking via Empact;
-
-systematisch gegevens uit te wisselen over onderzoeken naar mensenhandel, met de steun van Europol;
-
-te zorgen voor betere digitale vaardigheden van rechtshandhavers en meer deskundigheid om gelijke tred te houden met technologische ontwikkelingen.
Bescherming, ondersteuning en emancipatie van slachtoffers
De Commissie zal:
-
-de capaciteitsopbouw en de uitwisseling van beste praktijken voor de identificatie van slachtoffers van mensenhandel versterken, onder meer aan de hand van specifieke financiering voor opleidingen;
-
-programma's voor re-integratie en emancipatie van slachtoffers en uitwisselingen van beste praktijken op dit gebied faciliteren;
-
-de samenwerking opvoeren met het oog op de instelling van een Europees verwijzingsmechanisme;
-
-gerichte financiële steun mogelijk maken voor gespecialiseerde opvangcentra voor slachtoffers van mensenhandel, met inbegrip van speciale faciliteiten voor vrouwen en kinderen, via het Fonds voor asiel, migratie en integratie en het Fonds voor interne veiligheid;
-
-ervoor zorgen dat in partnerlanden buiten de EU financiering beschikbaar is voor niet-gouvernementele organisaties die slachtoffers psychosociale hulp verlenen;
-
-een nauwe samenwerking met het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's tot stand brengen om de impact van de maatregelen ter bestrijding van mensenhandel bij de sociale en economische partners en op lokaal en regionaal niveau te vergroten;
-
-partnerschappen met derde landen versterken om ervoor te zorgen dat de rechten van slachtoffers in alle stadia van het terugkeerproces worden geëerbiedigd en dat bij terugkeer specifieke, op maat gesneden bijstand en bescherming beschikbaar is, waaronder specifieke waarborgen voor kinderen.
De lidstaten worden aangespoord om:
-
-opleidingen over genderaspecten en kinderrechten te bevorderen voor ambtenaren en mensen die beroepshalve met slachtoffers in contact komen;
-
-bewustmakingsactiviteiten te bevorderen voor eerstelijnswerkers in sectoren en omgevingen met een hoog risico waar slachtoffers van mensenhandel worden uitgebuit;
-
-een veilige omgeving te creëren waarin slachtoffers een misdrijf kunnen aangeven zonder vrees voor vervolging, secundair slachtofferschap, intimidatie of vergelding in het kader van een strafprocedure;
-
-de werking van de nationale verwijzingsmechanismen te verbeteren;
-
-in het kader van de gezondheidsprogramma's van de EU te voorzien in een opleiding van gezondheidswerkers over diversiteitsbeheer en de behoeften van migranten die slachtoffer zijn van mensenhandel;
-
-door de gemeenschap geleide en peer-mentoringprogramma's voor empowerment te financieren.
Internationale dimensie
De Commissie zal:
-
-een EU-actieplan tegen migrantensmokkel (2021-2025) aannemen;
-
-zorgen voor een intensievere samenwerking met derde landen van herkomst en doorreis van slachtoffers en met internationale en regionale partners, waaronder internationale organisaties;
-
-in gesprek gaan met partnerlanden aan de hand van dialogen inzake mensenrechten en veiligheid;
-
-nauwer samenwerken met de Raad van Europa en zijn Groep van deskundigen inzake actie tegen mensenhandel;
-
-de door de Europese Dienst voor extern optreden ontwikkelde systematische betrokkenheid van EU-delegaties in specifieke landen ondersteunen door middel van regelmatige en gerichte communicatie, acties en uitwisseling van informatie.
De lidstaten worden aangespoord om:
-
-de uitwisseling van informatie en criminele inlichtingen over mensenhandel en daarmee verband houdende misdrijven en criminele netwerken op te voeren; en grensoverschrijdende en internationale operationele en justitiële samenwerking te vergemakkelijken in landen die geconfronteerd worden met mensenhandel, met name in de Westelijke Balkan en de nabuurschapslanden, Afrika, het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië, onder meer met de steun van EU-agentschappen zoals Europol en Eurojust.
Meer informatie
Persbericht: Bestrijding van georganiseerde misdaad: nieuwe vijfjarenstrategie voor meer samenwerking in de hele EU en een beter gebruik van digitale instrumenten voor onderzoeken
Persbericht: Bestrijding van mensenhandel: nieuwe strategie om mensenhandel te voorkomen, criminele bedrijfsmodellen te ontwrichten en slachtoffers te beschermen en weerbaarder te maken
Factsheet: Aanpak van georganiseerde criminaliteit
Factsheet: Bestrijding van mensenhandel
Mededeling over een EU-strategie voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit voor de periode 2021-2025
Mededeling over de EU-strategie voor de bestrijding van mensenhandel 2021-2025
Werkdocument van de diensten van de Commissie over Empact, het vlaggenschipinstrument van de EU voor samenwerking bij de bestrijding van georganiseerde en zware internationale criminaliteit
Aanbeveling voor een besluit van de Raad houdende machtiging tot het openen van onderhandelingen over een samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en Interpol