Boekaankondiging 'De minister-president: een ambt in ontwikkeling' - Hoofdinhoud

Het boek "De minister-president" verschijnt op 2 juli 2025. Centraal in het boek staat de vraag hoe het ambt zich ontwikkeld heeft, van slechts de voorzitter van de ministerraad in 1848 tot de regeringsleider zoals we die tegenwoordig kennen. In dertien hoofdstukken, onder redactie van Alexander van Kessel, Jasper Dekker en Afke Groen worden verschillende aspecten van deze ontwikkeling toegelicht. Niet alleen de mannen die het ambt al vervuld hebben, maar ook de vraag waarom er nog geen vrouw in het Torentje heeft gezeten.

Bijzondere aandacht is er voor de langstzittende premier. Van het hoofdstuk over Mark Rutte door Ronald Kroeze is een pre-publicatie hierbij alvast digitaal beschikbaar. In 2013 omschreef premier Rutte visie "als een olifant die het zicht belemmert". Dit past in het beeld dat een succesvolle premier in Nederland, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk, vooral bestuurlijk en niet te ideologisch moet zijn. Een modelpremier als Drees, waaraan ook een hoofdstuk is besteed, voldoet hier aan.

Kroeze beschrijft in zijn hoofdstuk echter de visie van Rutte, en in het bijzonder de ontwikkeling ervan. Van groenrechts in de begintijd, naar de 'hardwerkende Nederlander' in de bezuinigingskabinetten (2010-2017) en het deels terugkomen daarop in zijn laatste periode (2017-2024). Volgens Kroeze speelde visie dus wel degelijk een rol. Hij gaat tevens in op de redenen waarom het visievraagstuk desondanks voor zoveel discussie zorgde. Dit komt omdat er bij de buitenwacht verschillende normatieve opvattingen leven over waaraan een (goede) visie moet voldoen, door oppervlakkige vergelijkingen met ‘visionaire’ premiers in het buitenland en omdat het ideaalbeeld domineert over de Nederlandse premier als bovenal ‘bestuurder’ en ‘manager’. Tot slot wijst Kroeze erop dat premiers in een democratie nooit hun eigen visie volledig kunnen doordrukken. Afsluitend schrijft hij daarover: "En zo hoort het ook in een open en pluriform politiek bestel."