Verklaring van Laken - Hoofdinhoud

Een jaar nadat in het Verdrag van Nice i en de Verklaring van Nice was voorgesteld om de hervorming van de instellingen voort te zetten en verder te gaan dan de resultaten van de Intergouvernementele Conferentie van 2000, heeft de Europese Raad i van Laken op 15 december 2001 een "Verklaring over de toekomst van de Europese Unie" of de "Verklaring van Laken" aangenomen. Hierin heeft de Unie zich ertoe verplicht democratischer, transparanter en doelmatiger te worden.

In deze verklaring wordt een zestigtal kwesties in verband met de toekomst van de Unie opgesomd, die de volgende vier thema's betreffen:

• - 

  de verdeling en de omschrijving van de bevoegdheden,
• - 

  de vereenvoudiging van de verdragen,
• - 

  de institutionele structuren en
• - 

  de weg naar een Grondwet voor de Europese burgers

Om deze kwesties te kunnen aanpakken, werd besloten een zogenaamde Conventie bijeen te roepen. Daarin waren allerlei partijen vertegenwoordigd waarvan de deelname aan het debat over de toekomst van de Europese Unie belangrijk werd gevonden. Daartoe behoorden onder meer vertegenwoordigers van

• - 

  de regeringen van alle EU-lidstaten (toen nog 15 landen) en van de 10 kandidaat-lidstaten
• - 

  de nationale parlementen (zowel de Eerste als de Tweede Kamers) van de lidstaten en kandidaat-lidstaten
• - 

  de Europese Commissie i
• - 

  het Europees Parlement i

Taak van deze Conventie was alle essentiële kwesties die de toekomstige ontwikkeling van de Unie met zich kan brengen, te onderzoeken, teneinde de Intergouvernementele Conferentie i (IGC) van 2004 zo breed en transparant mogelijk voor te bereiden.

De werkzaamheden van de Conventie zijn op 10 juli 2003 afgerond nadat een akkoord werd bereikt over een voorstel voor een Europese Grondwet (ontwerp-grondwet). Een jaar later (op 18 juni 2004) hebben de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten, na enige wijzigingen, een akkoord bereikt over de door de Conventie opgestelde Europese grondwet i.

Na het "Nee" tegen de Europese grondwet bij referenda in Nederland en Frankrijk in 2005 is een gewijzigd voorstel voor een verdrag opgesteld: het Verdrag van Lissabon i. Dat is op 1 december 2009 van kracht geworden.