Mededeling asielbeleid / agenda bescherming - Hoofdinhoud

Titel

Medeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement over het gemeenschappelijk asielbeleid en de Agenda voor bescherming (Tweede verslag van de Commissie over de tenuitvoerlegging van Mededeling COM(2000)755 definitief van 22 november 2000).

Datum Raadsdocument

31 maart 2003

Nr. Raadsdocument

7 964/03

Nr. Commissiedocument

COM(2003)152 def

Eerstverantwoordelijk ministerie

JUST i.o.m. BZ, DEF, FIN

Behandelingstraject in Brussel

Strategisch comité voor immigratie, grenzen en asiel; JBZ-Raad Achtergrond, korte inhoud en doelstelling van het voorstel: De mededeling is het tweede verslag van de Commissie over de tenuitvoerlegging van haar mededeling van 22 november 2000 over de gemeenschappelijke asielprocedure en de uniforme status (COM (2000) 755 def.). Het verslag heeft betrekking op de periode december 2001 ­ februari 2003. De mededeling behandelt tevens de Agenda voor bescherming, die in het najaar van 2002 door het uitvoerend comité van UNHCR is vastgesteld, en de gevolgen van de Agenda voor de Europese Unie. De Commissie benadrukt het grote belang van het jaar 2003 voor de consolidatie van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel aan de vooravond van de uitbreiding van de Unie. In dit jaar moet de eerste harmonisatiefase worden afgerond op basis van de voorstellen van de Commissie, en moeten de contouren zichtbaar worden van de tweede fase die door de Europese Raad van Tampere is aangekondigd en waarin een gemeenschappelijke asielprocedure en een uniforme status moeten worden ingevoerd. De Commissie wenst dat de Unie zich in de geest van de Agenda voor bescherming en de «Conventie Plus» inzet voor een nieuw beleid van internationale bescherming.

In dit kader doet de Commissie de volgende voorstellen:

• - 

  bij de afronding van de eerste harmonisatiefase (i.c. de richtlijn inzake de asielprocedures) dient bijzondere aandacht te worden besteed aan de problematiek van veilige landen van herkomst en veilige derde landen;
• - 

  instelling van een nieuw instrument dat in de plaats komt van het Europees Vluchtelingenfonds;
• - 

  verbetering van de administratieve samenwerking;
• - 

  het formuleren van een gemeenschappelijke aanpak voor de tenuitvoerlegging van de Agenda voor bescherming en de «Conventie Plus»;
• - 

  grondige studie van de mogelijkheden asielverzoeken buiten de Unie te behandelen en van het bieden van hervestiging, als aanvullende instrumenten op het territoriale asielstelsel;
• - 

  die studie combineren met de discussie over het non-refoulementbeginsel, de bestrijding van illegale immigratie, mensensmokkel en mensenhandel, en het beheer van de buitengrenzen;
• - 

  het opstellen van operationele definities van de inhoud van de Europese geïntegreerde terugkeerprogramma's, gebaseerd op de ervaringen met het terugkeerprogramma Afghanistan;
• - 

  in het integratiebeleid bijzondere aandacht besteden aan vluchtelingen en ontheemden;
• - 

  internationale bescherming integreren in het Europese buitenlands beleid.

In de mededeling geeft de Commissie voorts een overzicht van de tenuitvoerlegging van het wetgevingsprogramma voor de eerste fase en van de begeleidende maatregelen. In de verslagperiode zijn de richtlijn over de opvang van asielzoekers en de verordening «Dublin II» formeel goedgekeurd. De onderhandelingen over de ontwerp-richtlijn inzake de voorwaarden voor de toekenning van de vluchtelingenstatus of subsidiaire bescherming zijn ver gevorderd. De Commissie verwacht dat de onderhandelingen over de ontwerp-richtlijn inzake de asielprocedures de rest van het jaar 2003 zullen worden voortgezet. Het informatiesysteem Eurodac is sinds 15 januari 2003 operationeel.

Op het gebied van informatie-uitwisseling en gemeenschappelijke analyse heeft de Commissie begin 2002 een Comité voor immigratie en asiel ingesteld, om gemeenschappelijke problemen in het immigratie- en asielbeleid te inventariseren en te analyseren. In juli 2002 heeft het netwerk Eurasil, onder voorzitterschap van de Commissie, de Raadswerkgroep CIREA vervangen. Eurasil moet een betere informatie-uitwisseling over de praktische uitvoering van het asielbeleid tot stand brengen. In 2002 zijn ook de eerste stappen gezet om tot een Europees Migratie Netwerk te komen, dat een systematische informatiebasis moet opbouwen om het verschijnsel asiel en migratie te volgen en te analyseren. Tot nu toe hebben tien lidstaten (waaronder Nederland) een nationaal contactpunt aangewezen. Verdere verbetering van de asiel- en migratiestatistieken, ten slotte, is volgens de Commissie niet mogelijk zonder een wettelijke basis. In het voorjaar van 2003 zal een mededeling verschijnen over een actieplan asiel- en migratiestatistieken. Het eerste jaarverslag over migratie en asiel in de Unie en de kandidaat-lidstaten wordt midden 2003 verwacht.

Rechtsbasis van het voorstel

N.v.t., het betreft geen wetgevingsvoorstel.

Besluitvormingsprocedure en rol Europees Parlement: Het Europees Parlement zal advies uitbrengen over deze mededeling. Behandeling in de Commissie vrijheden en rechten van de burger, justitie en binnenlandse zaken.

Instelling nieuw Comitologie-comité

N.v.t.

Subsidiariteit en proportionaliteit

De toets van subsidiariteit is positief; Nederland streeft in EU-verband naar een gemeenschappelijk asielbeleid.

Consequenties voor de EU-begroting

Geen.

Financiële, personele en administratieve consequenties voor de rijksoverheid, decentrale overheden en/of bedrijfsleven en burger

Geen.

Consequenties voor nationale en decentrale regelgeving/beleid, (informatie over het inschakelen van nationale agentschappen / zelfstandige bestuursorganen e.d., implementatie en uitvoering, notificatie en handhaving en/of sanctionering)

N.v.t.

Voorgestelde implementatietermijn (bij richtlijnen) dan wel voorgestelde datum inwerking treding (bij verordeningen en beschikkingen) met commentaar t.a.v. haalbaarheid

N.v.t.

Nederlandse belangen en eerste algemene standpuntbepaling

De mededeling geeft een overzichtelijk beeld van de huidige stand van zaken met betrekking tot de tenuitvoerlegging van het wetgevingsprogramma voor de eerste fase en van de begeleidende maatregelen. Nederland acht een dergelijk jaarverslag bijzonder nuttig.

Met betrekking tot de Agenda voor bescherming en de «Conventie Plus» bevat de mededeling een behulpzame opsomming van raakvlakken tussen de werkzaamheden van UNHCR en het gemeenschappelijk asielbeleid. Nederland deelt met de Commissie de mening dat er een belangrijke synergie en wederzijdse afhankelijkheid bestaat tussen de inspanningen van de Unie en van UNHCR. Nederland hecht in dit verband veel waarde aan versterking van bescherming in de regio. De mededeling geeft aanknopingspunten voor verdere uitwerking van dit concept door de Commissie. De Commissie heeft tijdens de Voorjaarstop in maart 2003 hiertoe opdracht gekregen.

Het belang van de mededeling ligt tevens daarin, dat de Commissie hierin expliciet en impliciet aangeeft dat zij van mening is dat de Unie als zodanig (en dus niet alleen de afzonderlijke lidstaten) ook extern moet kunnen optreden in het gemeenschappelijk asielbeleid. Met de opvatting van de Commissie, dat het beleid inzake internationale bescherming een onderdeel moet zijn van de externe betrekkingen van de Unie, kan Nederland derhalve instemmen. Deze opvatting draagt de Nederlandse regering ook in de Conventie voor de Toekomst van Europa uit.