De Europese pijler van sociale rechten: van de theorie naar de praktijk

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op donderdag 4 maart 2021.

Vandaag zet de Commissie haar ambitie uiteen voor een sterk sociaal Europa dat gericht is op banen en vaardigheden voor de toekomst en de weg effent voor een rechtvaardig, inclusief en veerkrachtig sociaal-economisch herstel. Het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten omvat concrete maatregelen om de beginselen van de Europese pijler van sociale rechten uit te voeren in een gezamenlijke inspanning van de lidstaten en de EU, met actieve betrokkenheid van de sociale partners en het maatschappelijk middenveld. In het actieplan worden ook kerndoelen voorgesteld op het gebied van werkgelegenheid, vaardigheden en sociale bescherming die de EU tegen 2030 moet vewezenlijken.

Dit is een gelegenheid voor Europa om zijn sociale regelgeving bij te werken en tegelijkertijd de veranderingen als gevolg van nieuwe maatschappelijke, technologische en economische ontwikkelingen en de sociaal-economische gevolgen van de pandemie met succes te doorstaan. De Commissie is al begonnen met het in praktijk brengen van de beginselen van de pijler door in 2020 initiatieven voor te stellen zoals ondersteuning van de jongerenwerkgelegenheid en toereikende minimumlonen. Vandaag presenteert de Commissie ook een aanbeveling over doeltreffende actieve steun voor werkgelegenheid na de COVID-19-crisis (EASE: Effective Active Support to Employment), om een banenrijk herstel te ondersteunen.

Valdis Dombrovskis i, uitvoerend vicevoorzitter voor een economie die werkt voor de mensen: “Ons economisch herstel moet inclusief, rechtvaardig en banenrijk zijn. Daarom stelt de Commissie een ambitieuze agenda voor de uitvoering van de Europese pijler van sociale rechten voor en nodigt zij de lidstaten uit om de werkgelegenheid actief te ondersteunen in de herstelfase na de COVID-19-crisis. Daarmee willen we het belang onderstrepen van een geleidelijke overgang van nood- naar herstelbeleid voor onze arbeidsmarkten. De EU zal dat beleid ondersteunen via haar financieringsbronnen, zoals het ESF+ en de herstel- en veerkrachtfaciliteit.”

Nicolas Schmit i, commissaris voor Werkgelegenheid en Sociale Rechten: “De Europese pijler van sociale rechten is ons referentiepunt voor de opbouw van een sterk sociaal Europa. Nu blazen we de pijler nieuw leven in en zetten we de beginselen ervan om in daden. Banen scheppen is een van onze belangrijkste prioriteiten en ervoor zorgen dat mensen over de juiste vaardigheden voor die banen beschikken. Dat is de doelstelling van EASE. We hebben ook een collectieve plicht om armoede in de EU te bestrijden en een inclusieve samenleving tot stand te brengen. Daarin hebben we allemaal een rol te spelen. Ik kijk uit naar een hernieuwde inzet voor sociale rechten tijdens de sociale top in mei.”

EU-doelstellingen voor een gemeenschappelijke ambitie voor 2030

Het actieplan stelt drie kerndoelen vast die de EU tegen 2030 moet verwezenlijken:

  • Ten minste 78 % van de bevolking van 20 tot en met 64 jaar moet tegen 2030 een baan hebben.
  • Ten minste 60 % van alle volwassenen moet jaarlijks aan een opleiding deelnemen.
  • Het aantal mensen dat met armoede of sociale uitsluiting wordt bedreigd, moet met ten minste 15 miljoen worden verminderd.

De nieuwe kerndoelen voor 2030 zijn in overeenstemming met de duurzameontwikkelingsdoelstellingen van de VN en bepalen de gemeenschappelijke ambitie voor een sterk sociaal Europa. Samen met een herzien sociaal scorebord zullen zij het voor de Commissie mogelijk maken de vorderingen van de lidstaten bij de uitvoering van de pijler te monitoren via het Europees Semester. De Commissie verzoekt de Europese Raad deze drie doelstellingen te onderschrijven en roept de lidstaten op hun eigen nationale doelstellingen te definiëren als bijdrage aan dit streven.

Doeltreffende actieve steun voor werkgelegenheid bieden (EASE)

Als concrete actie in het kader van beginsel 4 van de pijler presenteert de Commissie vandaag een aanbeveling over doeltreffende actieve steun voor werkgelegenheid na de COVID-19-crisis (EASE). Met deze aanbeveling verstrekt de Commissie de lidstaten concrete richtsnoeren in verband met de beleidsmaatregelen en de ondersteunende financieringsmogelijkheden van de EU om geleidelijk over te gaan van noodmaatregelen om banen te behouden in de huidige crisis naar nieuwe maatregelen die nodig zijn voor een banenrijk herstel. De aanbeveling bevordert het scheppen van banen en de overgang van banen in sectoren met een afnemende bedrijvigheid naar groeisectoren, met name de digitale en de groene sector. Die nieuwe maatregelen moeten drie elementen omvatten: 1) aanwervingsstimulansen en ondersteuning van ondernemers; 2) bij- en omscholingsmogelijkheden; 3) meer ondersteuning door diensten voor arbeidsvoorziening. EU-fondsen, waaronder de herstel- en veerkrachtfaciliteit en het Europees Sociaal Fonds Plus, staan ter beschikking van de lidstaten om hen te helpen hun EASE-maatregelen te financieren.

Achtergrond

Het Europees Parlement, de Raad en de Commissie hebben in 2017 op de top van Göteborg de Europese pijler van sociale rechten geproclameerd. In de pijler worden 20 beginselen en rechten geformuleerd die essentieel zijn voor rechtvaardige en goed functionerende arbeidsmarkten en socialezekerheidsstelsels in de eenentwintigste eeuw. De pijler is opgebouwd uit drie hoofdstukken: 1) gelijke kansen en toegang tot de arbeidsmarkt; 2) billijke arbeidsvoorwaarden; 3) sociale bescherming en inclusie.

De Commissie heeft al verschillende acties voorgesteld die voortvloeien uit de pijler, zoals de Europese vaardighedenagenda (beginsel 1), de strategie voor gendergelijkheid (beginsel 2), het EU-actieplan tegen racisme (beginsel 3), een ondersteuningspakket voor de werkgelegenheid voor jongeren (beginsel 4) en een voorstel voor een richtlijn betreffende toereikende minimumlonen (beginsel 6).

In dezelfde week als het actieplan voor de pijler, keurt de Commissie een voorstel goed voor een richtlijn inzake loontransparantie (beginsel 2) en een nieuwe strategie voor de rechten van personen met een handicap voor 2021 - 2030 (beginsel 17). In 2021 zullen nog acties volgen, zoals de Europese kindergarantie (beginsel 11), een nieuw strategisch kader voor veiligheid en gezondheid op het werk (beginsel 10), een initiatief ter verbetering van de arbeidsomstandigheden voor mensen die via digitale platforms werken (beginselen 5 en 12) en een actieplan voor de sociale economie.

De nieuwe impuls voor sociale rechten zal de dynamiek benutten en versterken die is gecreëerd door de ambitieuze langetermijnbegroting van de EU van 1,8 biljoen euro en het herstelinstrument NextGenerationEU. Zij zullen de lidstaten financieringsmogelijkheden bieden om een sterk sociaal Europa te ondersteunen. Daarbij hoort steun uit de herstel- en veerkrachtfaciliteit voor de financiering van coherente pakketten hervormingen en investeringen als antwoord op de kwesties in verband met de arbeidsmarkt en vaardigheden en de sociale uitdagingen die in de landspecifieke aanbevelingen van het Europees semester in kaart zijn gebracht.

De top van Porto, die in mei 2021 in samenwerking met het Portugese voorzitterschap van de Raad van de EU wordt georganiseerd, zal zich toespitsen op de vraag hoe de sociale dimensie van Europa kan worden versterkt om de uitdagingen van een rechtvaardig, inclusief en veerkrachtig herstel en de groene en digitale transitie het hoofd te bieden. De top zal een gelegenheid zijn om de krachten te bundelen om op het hoogste politieke niveau de toezegging om de sociale pijler uit te voeren te hernieuwen. Dit actieplan voor de pijler vormt de bijdrage van de Commissie aan de sociale top van Porto.

Het actieplan is gebaseerd op een brede openbare raadpleging die meer dan 1000 bijdragen opleverde van lidstaten, EU-instellingen en -organen, regio's, steden, sociale partners, maatschappelijke organisaties, internationale organisaties, denktanks en burgers. Daarnaast heeft de Commissie met meer dan 1500 individuele belanghebbenden speciale webinars gehouden.

Meer informatie

Vragen en antwoorden: het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten

Vragen en antwoorden: aanbeveling van de Commissie over doeltreffende actieve steun voor werkgelegenheid na de COVID-19-crisis (EASE)

Informatieblad: het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten

Informatieblad: doeltreffende actieve steun voor werkgelegenheid (EASE)

Mededeling: het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten

Werkdocument van de diensten van de Commissie bij het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten

Aanbeveling van de Commissie over doeltreffende actieve steun voor werkgelegenheid na de COVID-19-crisis (EASE)

Eurobarometerverslag over sociale kwesties

Europese pijler van sociale rechten