NextGenerationEU: Europese Commissie onderschrijft het Nederlandse herstel- en veerkrachtplan ter waarde van 4,7 miljard euro - Hoofdinhoud
Vandaag heeft de Europese Commissie het Nederlandse herstel- en veerkrachtplan positief beoordeeld. Dit is een belangrijke stap waardoor de EU 4,7 miljard euro aan subsidies aan Nederland zal kunnen uitkeren in het kader van de herstel- en veerkrachtfaciliteit (RRF). Dat geld moet Nederland gebruiken voor de cruciale investeringen en hervormingen die in het plan staan. Het zal Nederland helpen om sterker uit de coronacrisis te komen.
De RRF is de hoeksteen van NextGenerationEU en reserveert in totaal 800 miljard euro (in lopende prijzen) voor investeringen en hervormingen in de hele EU. Het Nederlandse plan maakt deel uit van een nooit geziene gecoördineerde reactie van de EU. Alle landen grijpen de coronacrisis aan om gemeenschappelijke Europese problemen aan te pakken. Dat doen ze door de groene en de digitale transitie te omarmen, hun land economisch en sociaal veerkrachtiger te maken en de cohesie van de eengemaakte markt te vergroten.
De Commissie heeft het Nederlandse plan beoordeeld op basis van de criteria van de RRF-verordening. Ze is vooral nagegaan of de geplande investeringen en hervormingen de groene en digitale transitie ondersteunen, of ze doeltreffend zijn in het licht van de uitdagingen van het Europees semester, en of ze het groeipotentieel, de werkgelegenheid, en de economische en sociale veerkracht van Nederland ten goede komen.
Zorgen voor de groene en de digitale transitie in Nederland
De Commissie heeft geconstateerd dat Nederland 48 % van de middelen wil gebruiken voor klimaatgerelateerde maatregelen. Het Nederlandse plan omvat investeringen die naar verwachting aanzienlijk zullen bijdragen tot de decarbonisatie en de energietransitie.
Bepaalde investeringen en hervormingen zullen de uitrol van hernieuwbare energiebronnen, investeringen in duurzame mobiliteit en natuurherstel versnellen. Verschillende maatregelen dragen ook bij tot de REPowerEU-doelstellingen - snel de afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen afbouwen en de groene transitie in een stroomversnelling brengen - en tot de desbetreffende landspecifieke aanbeveling inzake energie van 2022. Het gaat onder meer om investeringen in offshore windenergie en de energie-efficiëntie van woningen, en om een nieuwe energiewet, die naar verwachting investeringen in het elektriciteitsnet zal vergemakkelijken en consumenten in staat zal stellen zelf geproduceerde hernieuwbare energie te verkopen.
De Commissie heeft geconstateerd dat Nederland 26 % van de middelen wil gebruiken voor maatregelen ter ondersteuning van de digitale transitie. Het gaat onder meer om investeringen in kwantumtechnologie, artificiële intelligentie, digitaal onderwijs en digitale overheidsdiensten. Het plan omvat ook hervormingen op het gebied van informatiebeheer om een open en transparant openbaar bestuur tot stand te brengen.
Een economisch en sociaal veerkrachtiger Nederland
De Commissie is van oordeel dat het Nederlandse plan een doeltreffend antwoord biedt op een aanzienlijk deel van de economische en sociale uitdagingen die zijn uiteengezet in de landspecifieke aanbevelingen in het kader van het Europees Semester.
Het plan bevat een pakket gerichte hervormingen om de tekortkomingen van het pensioenstelsel aan te pakken en de arbeidsmarkt te versterken. Zo wordt onder meer de sociale bescherming voor zelfstandigen verbeterd. Het plan omvat ook verschillende investeringen om de bij- en omscholingsmogelijkheden en de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren, bijvoorbeeld door studenten en leerkrachten op verschillende niveaus van het onderwijsstelsel meer digitale vaardigheden bij te brengen.
Ook wordt verwacht dat de geplande hervormingen van de woningmarkt, met nadruk op betaalbare huisvesting, en investeringen om de woningbouw een impuls te geven en de energie-efficiëntie van gebouwen te verbeteren, de sociale cohesie ten goede zullen komen.
Nederland wil hervormingen op het gebied van gezondheidszorg doorvoeren om tekorten aan arbeidskrachten in crisistijden te voorkomen en de e-gezondheidsdiensten te verbeteren. Daarnaast worden verschillende hervormingen verwacht om belastingontwijking en problemen in verband met witwaspraktijken aan te pakken, bijvoorbeeld door de invoering van een extra bronbelasting op dividenden en meer capaciteit voor financieel onderzoek.
Het plan biedt een evenwichtig antwoord op de economische en sociale situatie in Nederland en draagt daarmee op passende wijze bij tot alle zes pijlers van de RRF-verordening.
Steun voor kerninvesteringen en ‑hervormingen
In het Nederlandse plan worden projecten voorgesteld die verband houden met verschillende speerpunten van het Europese beleid. Dat zijn specifieke investeringsprojecten rond kwesties die in alle lidstaten spelen, die de werkgelegenheid en groei kunnen bevorderen en nodig zijn voor de groene en digitale transitie.
Nederland heeft bijvoorbeeld voorgesteld om 690 miljoen euro steun te verlenen voor offshore windenergie en 710 miljoen euro voor het beperken van de effecten van stikstofemissies door middel van een regeling voor natuurherstel. Ter ondersteuning van de digitale transitie zal de ontwikkeling worden bevorderd van innovatieve toepassingen op basis van kwantumtechnologie (270 miljoen euro) en van AI-oplossingen (60 miljoen euro). Het plan omvat ook investeringen in menselijk kapitaal en digitale vaardigheden, door digitale innovatie in het onderwijs te bevorderen, leerverlies te voorkomen, alsook bij- en omscholingsactiviteiten te ondersteunen (450 miljoen euro).
Uit de beoordeling blijkt voorts dat geen enkele maatregel in het plan ernstige afbreuk doet aan het milieu, wat een van de vereisten van de RRF-verordening is.
De Commissie acht de controlesystemen in Nederland toereikend om de financiële belangen van de EU te beschermen. Het plan bevat genoeg informatie over hoe de nationale autoriteiten belangenconflicten, corruptie en fraude in verband met de subsidies zullen voorkomen, opsporen en corrigeren.
Wat zeiden de Commissieleden?
Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie: “Ik meld met groot genoegen dat de Europese Commissie het Nederlandse herstel- en veerkrachtplan ter waarde van 4,7 miljard euro positief heeft beoordeeld. Dit plan zal de Nederlandse economie verder versterken en groener, digitaler en veerkrachtiger maken. Wij hebben dit plan onderschreven omdat het ambitieus en vooruitziend is en zal bijdragen tot een betere toekomst voor de Nederlandse bevolking. Het levert ook een grote bijdrage aan ons REPowerEU-plan, aangezien het belangrijke projecten omvat om de afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen af te bouwen. Gefeliciteerd!”
Valdis Dombrovskis, uitvoerend vicevoorzitter voor een economie die werkt voor de mensen: “Wij geven het Nederlandse plan met plezier een positieve beoordeling. De Nederlandse economie zal een groener en digitaler pad inslaan. Bijna de helft van het plan komt het klimaat ten goede. Zo wordt de uitrol van hernieuwbare energiebronnen versneld en wordt er geïnvesteerd in offshore windenergie, energie-efficiëntie in woningen, duurzame mobiliteit en natuurherstel. Het plan zal ook de digitale transitie ondersteunen met investeringen in kwantumtechnologie en artificiële intelligentie, digitale vaardigheden, digitaal onderwijs en digitale overheidsdiensten. Ook de sociale aspecten van het plan juichen we toe, en met name de maatregelen voor een sterkere Nederlandse arbeidsmarkt, betaalbaardere huisvesting en een veerkrachtiger zorgstelsel. Wanneer dit plan volledig in de praktijk zal zijn gebracht, zal het Nederland een solide basis voor de toekomst geven.”
Paolo Gentiloni, commissaris voor Economie: “Dit is goed nieuws voor Nederland. Onze positieve beoordeling van het herstel- en veerkrachtplan zal de weg vrijmaken voor de uitbetaling van 4,7 miljard euro in de komende jaren. Dit geld zal helpen om een ambitieuze reeks investeringen en hervormingen uit te voeren die de Nederlandse burgers grote voordelen zullen opleveren. Bijna 75 % van de middelen zal worden besteed aan maatregelen ter ondersteuning van de groene en digitale transitie, waardoor Nederland sterker uit de pandemie zal komen. Belangrijke hervormingen om de arbeidsmarkt te versterken en de betaalbaarheid van woningen te verbeteren, zullen ook de sociale cohesie ten goede komen. Tot slot zullen de voorgestelde investeringen in offshore windenergie en de nieuwe energiewet ertoe bijdragen dat Nederland minder afhankelijk wordt van Russische fossiele brandstoffen, in overeenstemming met de prioriteiten van REPowerEU. In een tijd van uitzonderlijk grote onzekerheid is het voorstel van vandaag een blijk van vertrouwen in de toekomst van het land.”
Volgende stappen
De Commissie heeft vandaag een voorstel goedgekeurd om Nederland een bedrag van 4,7 miljard euro aan steun in het kader van de RRF te geven. De Raad heeft nu in principe vier weken de tijd om het voorstel van de Commissie goed te keuren.
Nadat de Raad het plan heeft goedgekeurd, maakt de Commissie de rest van het bedrag over aan Nederland naarmate de mijlpalen en streefdoelen in het plan voor herstel en veerkracht worden gehaald, mits de investeringen en hervormingen volgens plan verlopen.
Meer informatie
Herstel- en veerkrachtfaciliteit: vragen en antwoorden
Vragen en antwoorden over de herstel- en veerkrachtfaciliteit in Nederland
Factsheet over de herstel- en veerkrachtfaciliteit in Nederland
Verordening tot instelling van de herstel- en veerkrachtfaciliteit