Tweede Kamerverkiezingen 1925

Met dank overgenomen van Parlement.com.

De Tweede Kamerverkiezingen van 1925 waren op 1 juli. Ze stonden in het teken van de bezuinigingspolitiek van minister van Financiën Colijn i. De grootste partij deze verkiezingen was de RKSP, hoewel de SDAP een flinke stijging doormaakte. Na de verkiezingen werd het eerste kabinet-Colijn i gevormd.

Inhoudsopgave

  1. Uitslag
  2. Kerngegevens
  3. Gekozenen
  4. Achtergrond verkiezingen

1.

Uitslag

Partij

Zetels 1925

Zetels 1922

Winst/verlies

RKSP i

30

32

-2

SDAP i

24

20

+4

ARP i

13

16

-3

CHU i

11

11

-

Vrijheidsbond i

9

10

-1

VDB i

7

5

+2

SGP i

2

1

+1

HGSP i

1

0

+1

Plattelandersbond i

1

2

-1

CPH i

1

2

-1

RKVP i

1

0

+1

Overige

0

1

-1

2.

Kerngegevens

Tweede Kamerverkiezingen 1925

verkiezingsdatum

1 juli 1925

aantal kiesgerechtigden

3.203.280

aantal uitgebrachte stemmen

3.085.862

aantal geldige stemmen

2.738.160

aantal ongeldigde stemmen

41.239

opkomst

86,8%

aantal deelnemende partijen

33

aantal partijen dat zetel behaalde

12

3.

Gekozenen

Hieronder een overzicht van de gekozenen die werden geinstalleerd op 15 september 1925.

fractienaam Kamerlid
AB van R.K.-kiesvereenigingen
ARP
CHU
CPH
HGSP
LSP
Plattelandersbond
RKVP
SDAP
SGP
VDB

4.

Achtergrond verkiezingen

Kabinetsformatie 1925

Na de Tweede Kamerverkiezingen van 1925 i werd het kabinet-Colijn I i geformeerd. De coalitie werd gevormd door de Katholieken i, en de twee grote protestantse partijen: Anti-Revolutionaire Partij i (ARP) en de Christelijk-Historische Unie i (CHU). Op basis van de uitslag werd duidelijk dat een rechts kabinet van die drie fracties voor de hand lag. De Katholieken en de ARP trokken daarbij gelijk op, waarbij de Katholieken zelfs de ARP-partijleider H. Colijn i voordroegen in plaats van hun zittende premier Ch.J.M. Ruijs de Beerenbrouck i.

Nacht van Kersten (1925)

Premier Colijn kijkt uit raam van een op dooiend ijs gebouw huis
© Johan Braakensiek in de Groene Amsterdammer, 19 december 1925
Colijn in een huisje op het ijs. De kans op een crisis was groot vanwege de bezwaren van de protestanten tegen het gezantschap.

In november 1925 viel het eerste kabinet-Colijn i nadat de vier katholieke ministers hun ontslag hadden genomen. Reden was de aanvaarding op 11 november 1925 van een, de nacht ervoor ingediend, amendement-Kersten i (SGP i) waardoor op de begroting voor Buitenlandse Zaken de gelden voor het gezantschap bij de Paus werden geschrapt. Het amendement kreeg steun van regeringsfractie CHU i.

Meer over