Europees burgerinitiatief vanaf begin 2012 mogelijk na overeenkomst tussen Raad en EP over invulling - Hoofdinhoud

De Europese Commissie i is bijzonder verheugd over de heden gesloten overeenkomst inzake het Europees burgerinitiatief, waarbij burgers voor het eerst rechtstreeks voorstellen voor nieuwe EU i-wetgeving in overweging kunnen geven. Deze door het Verdrag van Lissabon i geïntroduceerde noviteit houdt in dat ten minste één miljoen burgers uit ten minste een kwart van de EU-lidstaten de Europese Commissie kunnen vragen wetsvoorstellen in te dienen op gebieden die onder de bevoegdheid van de Commissie vallen. De organisatoren van een burgerinitiatief stellen een commissie samen van ten minste zeven burgers uit ten minste zeven verschillende lidstaten. Deze krijgt een jaar de tijd om handtekeningen te verzamelen, waarna de Commissie over een termijn van drie maanden beschikt om het initiatief te bestuderen en te besluiten welke actie zij onderneemt. Op verzoek van de Raad i treedt de wetgeving inzake het Europees burgerinitiatief pas een jaar nadat deze in het Publicatieblad is bekendgemaakt in werking, wat betekent dat de eerste initiatieven vanaf begin 2012 kunnen worden onderzocht.

"Ik ben bijzonder blij dat het Parlement en de Raad zo snel overeenstemming hebben kunnen bereiken over het burgerinitiatief" verklaarde Maroš Šefcovic i, vicevoorzitter van de Commissie voor interinstitutionele betrekkingen en administratie. "Het burgerinitiatief introduceert een geheel nieuwe vorm van participerende democratie in de EU. Het is een belangrijke stap vooruit in het democratisch bestel van de Unie, en een concreet voorbeeld van de toenadering tussen Europa en zijn burgers. Het zal een grensoverschrijdende discussie op gang brengen over wat wij in Brussel doen, en daardoor hopelijk een bijdrage leveren tot de ontwikkeling van een werkelijk Europese openbare ruimte".

Hoe komt een burgerinitiatief tot stand?

Een initiatief moet door ten minste één miljoen burgers uit ten minste een kwart van de lidstaten worden gesteund. In elk van deze lidstaten wordt het vereiste minimumaantal handtekeningen berekend door het aantal leden van het Europees Parlement i van dat land te vermenigvuldigen met een factor van 750. De minimumleeftijd van de ondertekenaars is de stemgerechtigde leeftijd voor de verkiezingen voor het Europees Parlement. Voorgestelde initiatieven moeten worden geregistreerd in een onlineregister dat door de Commissie ter beschikking wordt gesteld - registratie kan worden geweigerd indien het initiatief duidelijk in strijd is met de fundamentele waarden van de EU of een terrein betreft waarop de Commissie niet bevoegd is een voorstel in te dienen. De steunbetuigingen kunnen op papier of online worden verzameld, en de organisatoren hebben een jaar de tijd om de vereiste handtekeningen te verzamelen nadat de Commissie de registratie van het voorstel heeft bevestigd. Om de online-verzameling van steunbetuigingen te vergemakkelijken en te beveiligen zal de Commissie technische normen vaststellen en open software ontwikkelen en onderhouden, welke kosteloos ter beschikking wordt gesteld.

Hoe behandelt de Commissie een burgerinitiatief?

Wanneer de handtekeningen zijn verzameld en door de lidstaten zijn geverifieerd moet het burgerinitiatief bij de Commissie worden ingediend. Vanaf dat moment heeft de Commissie drie maanden om het verzoek van de burgers te bestuderen. Intussen worden de organisatoren bij de Commissie ontvangen en worden zij tevens in de gelegenheid gesteld hun initiatief te presenteren tijdens een hoorzitting van het Europees Parlement. De Commissie maakt vervolgens in een openbaar document haar conclusies over het initiatief bekend en geeft aan welke stappen zij van plan is te nemen, waarbij zij haar beweegredenen uiteenzet.

Beschermende maatregelen

De overeenkomst beoogt te waarborgen dat de procedures voor het op touw zetten van een burgerinitiatief eenvoudig, gebruiksvriendelijk en voor iedereen toegankelijk zijn, en niet te belastend zijn voor de nationale autoriteiten. Het is belangrijk dat dit nieuwe aspect van het democratisch proces geloofwaardig is, de noodzakelijke gegevensbescherming ten volle waarborgt en niet gevoelig is voor misbruik of fraude. Het burgerinitiatief tast het recht van de Commissie om wetsvoorstellen in te dienen niet aan, maar verplicht haar wel om ernstig rekening te houden met verzoeken om wetgeving die door ten minste één miljoen burgers worden gesteund.

Voor nadere inlichtingen, zie de website van het Europees burgerinitiatief:

http://ec.europa.eu/dgs/secretariat_general/citizens_initiative/index_nl.htm