Projectfinanciering: Raad bepaalt standpunt voor onderhandelingen over Europees Fonds voor strategische investeringen

Met dank overgenomen van Raad van de Europese Unie (Raad) i, gepubliceerd op dinsdag 10 maart 2015.

De Raad i heeft op 10 maart 2015 zijn standpunt bepaald voor de onderhandelingen over een voorstel voor een verordening betreffende een Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI).

Dat betekent dat het voorzitterschap namens de Raad in onderhandeling kan treden met Europees Parlement i, zodra dat zijn eigen onderhandelingsstandpunt heeft vastgesteld. De bedoeling is om voor het einde van juni tot een algemeen akkoord te komen, opdat nieuwe investeringen al medio 2015 van start kunnen gaan.

Het EFSI zal worden opgezet binnen de Europese Investeringsbank i, door middel van een overeenkomst tussen de Commissie en de EIB. Uit het fonds zal steun worden verleend aan projecten in zeer uiteenlopende domeinen, waaronder vervoer, energie en breedbandinfrastructuur, onderwijs, gezondheidszorg, onderzoek en risicofinanciering voor kleine en middelgrote ondernemingen. Het fonds zal gericht zijn op in maatschappelijk en economisch opzicht haalbare projecten zonder sectorale of regionale onderverdeling, met name om marktfalen aan te pakken. Het EFSI zal de lopende EU-programma's en traditionele activiteiten van de EIB vervolledigen en aanvullen.

Financiering

De Raad kwam overeen dat het fonds zou stoelen op € 16 miljard aan garanties uit de EU-begroting en op € 5 miljard van de EIB. Om de betaling van potentiële garantieverzoeken te vergemakkelijken, zou er een garantiefonds worden opgezet. Dat zou geleidelijk aangroeien tot € 8 miljard in 2020 (d.w.z. 50% van de totale garantieverplichtingen van de EU).

Conform het Commissievoorstel zou de EU-financiering vooral worden vrijgemaakt via een herschikking van middelen uit het Horizon 2020-programma (onderzoek en innovatie) en de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen (vervoer, energie en digitale netwerken), alsmede via ongebruikte marges in de begroting.

Het EFSI zou de risicodragende capaciteit vergroten. Door een gedeelte van het risico van nieuwe projecten op zich te nemen in de vorm van een eerstverliesblootstelling, zou het fonds potentiële particuliere investeerders gunstigere voorwaarden bieden. Het globale multiplicatoreffect van het EFSI zou naar schatting 1:15 in reële investeringen bedragen.

Derden, waaronder nationale stimuleringsbanken van de lidstaten, zouden samen met het EFSI projecten kunnen financieren, op projectbasis of via investeringsplatformen.

Governance van het fonds

Op grond van het in de Raad bereikte compromis zou het fonds een tweeledige governancestructuur krijgen:

  • Een bestuur zou de algemene strategie, het investeringsbeleid en het risicoprofiel van het fonds bepalen. Het bestuur zou investeringsrichtsnoeren voor het gebruik van de EU-garantie vaststellen die door het investeringscomité (zie verder) moeten worden uitgevoerd. Om de onpartijdigheid van het bestuur te waarborgen en politieke inmenging bij de selectie van projecten te voorkomen, zou het bestuur louter bestaan uit vertegenwoordigers van de Commissie en van de EIB. Hun aantal zou in verhouding staan tot de omvang van de bijdragen van beide instellingen in de vorm van contanten of garanties. Het bestuur zou bij consensus besluiten.
  • Een onafhankelijk investeringscomité zou uitmaken welke projecten EFSI-steun krijgen. Dit comité, bestaande uit acht onafhankelijke deskundigen en een directeur, zou verantwoording moeten afleggen aan het bestuur. Besluiten zouden worden genomen bij eenvoudige meerderheid van stemmen. Voor ieder door het EFSI ondersteund project is toestemming van de EIB vereist.

Nieuwe projecten in kaart brengen

De voorgestelde verordening voorziet ook in de oprichting van een Europees investeringsadviescentrum. Dat dient advies te verstrekken voor de inventarisering, de voorbereiding en de ontwikkeling van projecten in de hele EU. Ook zou een "Europees investeringsprojectenbestand" worden ingesteld om de kennis bij investeerders over bestaande en toekomstige projecten te vergroten.

Investeringsplan voor Europa

Het EFSI vormt een van de hoofdpunten van het investeringsplan voor Europa, dat de Commissie in november 2014 bekendmaakte. Het plan voorziet in:

de beschikbaarstelling van ten minste € 315 miljard aan nieuwe investeringen in de periode 2015-2017, het maximaliseren van het effect van publieke middelen en het aanboren van particuliere investeringen. Daartoe zal binnen de EIB het EFSI worden opgezet;

gerichte initiatieven om te waarborgen dat deze extra investeringen voorzien in de behoeften van de reële economie;

maatregelen om de voorspelbaarheid van de regelgeving te vergroten en investeringsbelemmeringen weg te nemen.

De voorgestelde verordening brengt een rechtskader tot stand en voorziet in begrotingsmiddelen voor de eerste twee onderdelen.

Council negotiating stance on the EFSI regulation

Communication from the Commission on the investment plan