Commissie presenteert allereerste EU-strategie ter bestrijding van antisemitisme en ter bevordering van het Joodse leven

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op dinsdag 5 oktober 2021.

Vandaag presenteert de Europese Commissie i de allereerste EU-strategie ter bestrijding van antisemitisme en ter bevordering van het Joodse leven. Tegen de achtergrond van een onrustwekkende toename van het antisemitisme, zowel in Europa als daarbuiten, omvat de strategie EU i-maatregelen die berusten op drie pijlers: alle vormen van antisemitisme voorkomen; het Joodse leven beschermen en bevorderen; en onderzoek, onderwijs en de herinnering aan de Holocaust bevorderen.

In de strategie worden maatregelen voorgesteld om de samenwerking met onlinebedrijven op te voeren bij de bestrijding van antisemitisme online, openbare plaatsen en gebedshuizen beter te beschermen, een Europees centrum voor onderzoek naar hedendaags antisemitisme op te richten en een netwerk op te zetten van locaties waar de Holocaust zich heeft voltrokken.

Deze maatregelen zullen worden versterkt door de internationale inspanningen van de EU om het voortouw te nemen bij de wereldwijde strijd tegen antisemitisme.

Ursula von der Leyen i, voorzitter van de Europese Commissie: “Vandaag verbinden we ons ertoe het Joodse leven in Europa in al zijn diversiteit te bevorderen. We willen het Joodse leven weer zien bloeien in het hart van onze samenleving. Zo zou het ook moeten zijn. De strategie die we vandaag presenteren, markeert een grote verandering van de manier waarop we op antisemitisme reageren. Europa kan maar bloeien als zijn Joodse gemeenschappen zich veilig voelen en gedijen.”

Margaritis Schinas i, vicevoorzitter voor de bevordering van onze Europese levenswijze: “Antisemitisme is onverenigbaar met de waarden van de EU en onze Europese manier van leven. Deze strategie - de eerste in haar soort - is onze toezegging om antisemitisme in al zijn vormen te bestrijden en de toekomst van het Joodse leven in Europa en daarbuiten te waarborgen. We zijn het verschuldigd aan de mensen die bij de Holocaust zijn omgekomen, aan de mensen die de Holocaust overleefden en aan de generaties die na ons komen.”

Naar een Europese Unie zonder antisemitisme

De strategie bevat maatregelen die gericht zijn op: 1) de preventie en bestrijding van alle vormen van antisemitisme, 2) de bescherming en bevordering van het Joodse leven in de EU, en 3) onderwijs, onderzoek en herdenking van de Holocaust. Deze maatregelen worden aangevuld met de internationale inspanningen van de EU om antisemitisme wereldwijd aan te pakken.

Enkele van de belangrijkste maatregelen van de strategie:

  • De preventie en bestrijding van alle vormen van antisemitisme: negen op de tien Joden vinden dat het antisemitisme in hun land is toegenomen en 85 % van hen beschouwt het als een ernstig probleem. De Commissie zal EU-middelen vrijmaken en de lidstaten ondersteunen bij het ontwerpen en uitvoeren van hun nationale strategieën. De Commissie zal steun verlenen aan de oprichting van een Europees netwerk van betrouwbare flaggers en Joodse organisaties voor het verwijderen van illegale haatzaaiende uitlatingen op internet. Het zal ook de ontwikkeling ondersteunen van tegengeluiden, om tegenwicht te bieden aan antisemitische content. De Commissie zal samenwerken met het bedrijfsleven en IT-bedrijven om de illegale weergave en verkoop van Nazi-gerelateerde symbolen, memorabilia en literatuur online te voorkomen.
  • de bescherming en bevordering van het Joodse leven in de EU: 38 % van de Europese Joden overweegt te emigreren omdat zij zich niet veilig voelen in de EU. Om ervoor te zorgen dat Joden zich veilig kunnen voelen en ten volle kunnen deelnemen aan het Europese leven, zal de Commissie EU-financiering verstrekken om openbare ruimten en gebedshuizen beter te beschermen. De volgende oproep tot het indienen van voorstellen, ter waarde van 24 miljoen euro, zal in 2022 worden gepubliceerd. De lidstaten worden ook aangemoedigd de steun van Europol op het gebied van de bestrijding van terrorisme, zowel online als offline, te benutten. Ter bevordering van het Joodse leven zal de Commissie maatregelen nemen om het Joodse erfgoed te beschermen en de bekendheid met het Joodse leven, de cultuur en de tradities te vergroten.
  • Onderwijs, onderzoek en herdenking van de Holocaust: momenteel heeft één op de twintig Europeanen nog nooit van de Holocaust gehoord. Om de herinnering levend te houden, zal de Commissie steun verlenen aan de oprichting van een netwerk van locaties die een rol speelden bij de Holocaust, maar die niet altijd bekend zijn, zoals onderduik- en fusilladeplaatsen. De Commissie zal ook steun verlenen aan een nieuw netwerk van jonge Europese ambassadeurs die de Holocaust onder de aandacht brengen. De Commissie zal EU-financiering verstrekken voor de oprichting van een Europees centrum voor onderzoek naar hedendaags antisemitisme en het Joodse leven, in samenwerking met de lidstaten en de onderzoeksgemeenschap. Om het Joodse erfgoed voor het voetlicht te brengen, zal de Commissie steden die zich kandidaat stellen voor de titel Culturele Hoofdstad van Europa, verzoeken om aandacht te besteden aan de geschiedenis van hun minderheden, met inbegrip van de Joodse gemeenschap.

De EU zal alle beschikbare instrumenten gebruiken om haar partnerlanden op te roepen antisemitisme in de buurlanden van de EU en daarbuiten te bestrijden, onder meer door middel van samenwerking met internationale organisaties. Zij zal ervoor zorgen dat de externe middelen van de EU niet worden misbruikt voor activiteiten die aanzetten tot haat en geweld, onder meer tegen Joden. De EU zal de samenwerking tussen de EU en Israël in de strijd tegen antisemitisme versterken en helpen om het Joodse erfgoed wereldwijd nieuw leven in te blazen.

Volgende stappen

De strategie zal in de periode 2021-2030 worden uitgevoerd. De Commissie verzoekt het Europees Parlement i en de Raad i de uitvoering van de strategie te ondersteunen en zal in 2024 en 2029 uitgebreide uitvoeringsverslagen publiceren. De lidstaten hebben zich er reeds toe verbonden alle vormen van antisemitisme te voorkomen en te bestrijden door middel van nieuwe nationale strategieën of maatregelen in het kader van bestaande nationale strategieën en/of actieplannen ter voorkoming van racisme, vreemdelingenhaat, radicalisering en gewelddadig extremisme. De nationale strategieën moeten eind 2022 worden goedgekeurd en zullen in 2023 door de Europese Commissie worden beoordeeld.

Achtergrondinformatie

Met deze strategie kiest de EU ervoor zich in te zetten voor de toekomst van het Joodse leven binnen en buiten Europa. De agenda getuigt van de politieke wil van de Commissie om te ijveren voor een Europese Unie die vrij is van antisemitisme en elke vorm van discriminatie, en om van de EU een open, inclusieve samenleving te maken, waarin iedereen gelijkwaardig is.

Naar aanleiding van het grondrechtencolloquium over antisemitisme en islamofobie in 2015 benoemde de Commissie haar allereerste coördinator voor de bestrijding van antisemitisme en de bevordering van het Joodse leven. In juni 2017 nam het Europees Parlement een resolutie over de bestrijding van antisemitisme aan. In december 2018 heeft de Raad een verklaring over de bestrijding van antisemitisme aangenomen. Sinds december 2019 maakt de strijd tegen antisemitisme deel uit van de portefeuille van de vicevoorzitter van de Commissie voor de bevordering van onze Europese levenswijze. Dit duidt erop dat de Commissie de strijd tegen antisemitisme als een horizontale prioriteit wil benaderen. In december 2020 heeft de Raad nog een verklaring aangenomen, waarin de nadruk ligt op het mainstreamen van de strijd tegen antisemitisme op alle beleidsterreinen.

Veel van de beleidsterreinen die verband houden met de bestrijding van antisemitisme behoren in de eerste plaats tot de nationale bevoegdheden. Dit neemt niet weg dat de EU een belangrijke rol speelt door het verstrekken van beleidsrichtsnoeren, het coördineren van de acties van de lidstaten, het monitoren van de uitvoering en de voortgang van de acties, het verlenen van steun via EU-fondsen en het bevorderen van de uitwisseling van goede praktijken tussen de lidstaten. Daartoe zal de Commissie van haar huidige ad-hocwerkgroep voor de bestrijding van antisemitisme een permanente structuur maken die de lidstaten en de Joodse gemeenschappen samenbrengt.

Meer informatie

Strategie ter bestrijding van antisemitisme en ter bevordering van het Joodse leven

Factsheet over de EU-strategie ter bestrijding van antisemitisme en ter bevordering van het Joodse leven

Vragen en antwoorden

Website over de bestrijding van antisemitisme

Coördinator voor de bestrijding van antisemitisme en de bevordering van het Joodse leven