1 mei-lezing door Suzanne Kröger - Hoofdinhoud
Groningen, 1 mei 2025
Beste partijgenoten, rode vrienden, groene vrienden en rood- groene vrienden,
Op 1 mei vieren we onze idealen. We vieren waar we in geloven, wat we allemaal bereikt hebben. We vieren de arbeidersbeweging en brengen een eerbetoon aan al die mensen die zich onder de vlag van solidariteit hebben ingezet voor een ander.
Maar het is ook de dag om vooruit te kijken. Naar wat we willen bereiken, naar waar we samen voor strijden. Als rood-groene beweging. Dat is de hoop die wij als linkse politiek kunnen bieden. Waar ook naar gesnakt wordt. Het zijn duistere tijden. Over de hele wereld staan autocratische leiders op en komt de democratie steeds meer onder druk te staan. De fundamenten van de democratische rechtsstaat -wetenschap, vrije media, sterke maatschappelijke organisaties- worden weggezet als links, als woke. Als Europa zitten we ingeklemd tussen grootmachten die hun eigen plan trekken. Voor solidariteit is weinig ruimte in een wereldorde gebaseerd op macht en kracht. Decennia neoliberale politiek heeft onze samenleving en ons burgerschap verzwakt. We hebben nu links harder nodig dan ooit. We hebben onze gezamenlijke beweging harder nodig dan ooit. Onze idealen, onze daadkracht.
Na decennia neoliberale politiek moet links weer bouwen. Bouwen op basis van drie beloftes.
Suzanne Kröger - Tweede Kamerlid en woordvoerder klimaat GroenLinks-PvdA
Verzorgingsstaat
De eerste is een nieuwe verzorgingsstaat. Met een stevige sociale basis voor iedereen, voor nu en voor toekomstige generaties. Een nieuwe verzorgingsstaat vraagt een overheid die weer het stuur in handen neemt. Volkshuisvesting, energie, zorg, openbaar vervoer: het is allemaal aan de markt gelaten. De overheid moet weer zorg dragen voor wat in ons algemeen belang is. En een overheid die zorgt moet ook de groene grenzen bewaken. Natuur, water, biodiversiteit. Een sociale basis en groene grenzen. Groene politiek en sociale politiek gaan hand in hand. Een economisch systeem dat draait op uitbuiting van werknemers en de natuur is het onderliggende probleem. Ons antwoord is door vooruitgang niet te zien als een stoomtrein op weg naar meer, meer, meer maar als het leggen van het fundament voor een duurzame en rechtvaardige samenleving. Dat staat haaks op het pleidooi van de VVD voor radicale groei. Groei zonder rekening te houden met mensen, met de natuur, dat is geen groei maar roofbouw.
Een nieuw verbond
De tweede belofte is dat we staan voor het collectief, voor sterke gemeenschappen. Die decennia van neoliberale politiek hebben ons allemaal tot consument gemaakt, en de samenleving een markt. We zijn als individuen tegenover elkaar komen te staan, in plaats van als mensen naast elkaar. We moeten de kracht van het collectief weer hervinden. Daarvoor hebben we een overheid nodig die zorgt, maar ook die vertrouwt. Die juist durft zeggenschap, regie en eigenaarschap te geven aan al die mensen die actief zijn, die zich verenigen in coöperaties, bewonersorganisaties, dorpsraden. Of die staan te trappelen om dat te doen. In de afgelopen decennia was het bedrijfsleven het belangrijkste maatje van de overheid. Grote vraagstukken werden in publiek-private partnerschappen geregeld. Ik pleit voor een nieuw verbond. Tussen overheid en burger. Voor publiek-collectieve samenwerking. Want terwijl het vertrouwen in de politiek en de Haagse kaasstolp misschien afneemt, is er juist een sterke onderstroom die groeit. Die in actie komt. Die vanuit burgerschap, vanuit idealen, vanuit activisme met elkaar de samenleving vorm geeft.
Brede beweging
Tot slot, de derde belofte: we moeten een brede, linkse, progressieve alliantie bouwen. De samenwerking tussen GroenLinks en PvdA in een nieuwe partij is cruciaal. Maar daar mag onze beweging niet stoppen. We moeten een bunkermentaliteit vermijden, een partij die vooral met zichzelf bezig is, zoals te vaak in Den Haag het geval is. We moeten ons juist openstellen. Naar de vakbeweging, de klimaatbeweging, lokale initiatieven die de wereld socialer en groener willen maken. Naar activisten en ondernemers. Naar de onderstroom vol energie die kolkt en bruist. Daar zit de energie. Daar zit het potentieel om samen met anderen een vuist te maken tegen de rechtse, populistische, anti-democratische krachten. Daar zit de kracht om een wereld van verbinding en solidariteit dichterbij te brengen. De arbeidersbeweging gaf het goede voorbeeld. We eren wat zij bereikt hebben het best met onze verenigde inzet voor de rood-groene strijd die voor ons ligt. En daarin hebben we iedereen nodig!
Dank jullie wel.