Zuidelijk Nabuurschap: EU presenteert nieuwe agenda voor Middellandse Zeegebied

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op dinsdag 9 februari 2021.

Om het strategische partnerschap tussen de Europese Unie i en haar zuidelijke partners een nieuw elan te geven en te versterken hechtten de Europese Commissie i en de hoge vertegenwoordiger vandaag hun goedkeuring aan een gezamenlijke mededeling waarin een ambitieuze en innovatieve nieuwe agenda voor het Middellandse Zeegebied wordt gepresenteerd.

De nieuwe agenda is gebaseerd op de overtuiging dat door samenwerking en in een geest van partnerschap gemeenschappelijke problemen tot wederzijds belang van de EU en haar zuidelijke buren kunnen worden omgevormd tot kansen. De agenda omvat een specifiek economisch en investeringsplan om het sociaal-economische herstel van het Zuidelijk Nabuurschap op de lange termijn te stimuleren. In het kader van het nieuwe Instrument voor nabuurschapsbeleid, ontwikkeling en internationale samenwerking van de EU (NDICI) zal naar verwachting tot 7 miljard euro worden toegewezen voor de uitvoering van de agenda in de periode 2021-2027, waarmee de volgende tien jaar tot 30 miljard euro aan particuliere en publieke investeringen in de regio zou kunnen worden gemobiliseerd.

Hoge vertegenwoordiger i en vicevoorzitter Josep Borrell i verklaarde: “Deze mededeling stuurt een cruciaal signaal over het belang van het Zuidelijk Nabuurschap. Een versterkt mediterraan partnerschap blijft een strategische must voor de Europese Unie. 25 jaar na de verklaring van Barcelona en 10 jaar na de Arabische lente staat het Middellandse Zeegebied nog altijd voor gigantische problemen die veelal het gevolg zijn van mondiale trends. Om deze uitdagingen aan te gaan moeten we onze gezamenlijke inspanningen verdubbelen en als partners nauw samenwerken in ons aller belang. Hier gaat deze nieuwe agenda over. Wij zijn vastbesloten met onze zuidelijke partners samen te werken voor een nieuwe agenda die zich richt op de mensen, in bijzonder op vrouwen en jongeren, en die hen helpt hun verwachtingen voor de toekomst te realiseren, van hun rechten gebruik te maken en een vreedzaam, veilig, democratischer, groener, welvarend en inclusief Zuidelijk Nabuurschap op te bouwen.”

Commissaris voor Nabuurschap en Uitbreiding Olivér Várhelyi i voegde daaraan toe: “Dit vernieuwde partnerschap met het Zuidelijk Nabuurschap vormt een nieuw begin van onze betrekkingen met de zuidelijke partners. Het is gebaseerd op gemeenschappelijke belangen en problemen, en werd tezamen met onze buurlanden ontwikkeld. Dit partnerschap bewijst dat Europa direct wil bijdragen tot een langetermijnvisie van welvaart en stabiliteit voor de regio, in het bijzonder met het oog op het sociaal-economische herstel na de COVID-19-crisis. Wij hebben in nauw overleg met onze partners een aantal prioritaire sectoren aangemerkt, zoals het creëren van groei en banen, investeren in menselijk kapitaal en goed bestuur. Wij zijn van oordeel dat migratie een gemeenschappelijke uitdaging is en wij zijn bereid om samen te werken met onze partners om irreguliere migratie en mensensmokkel te bestrijden die voor ons allemaal een bedreiging zijn. Wij zullen samenwerken om op het terrein echte veranderingen te realiseren ten bate van zowel onze buren als van Europa!”

De nieuwe agenda doet een beroep op het volledige EU-instrumentarium en stelt voor de krachten te bundelen voor de strijd tegen de klimaatverandering en een versnelde en versterkte groene en digitale transitie, de hernieuwing van onze inzet voor gedeelde waarden, de gezamenlijke aanpak van gedwongen ontheemding en migratie, en de versterking van de eenheid en daadkracht van de EU, haar lidstaten en de zuidelijke partnerlanden voor de bevordering van vrede en veiligheid in de Middellandse Zeeregio. De agenda zet in op vijf beleidsgebieden:

  • Menselijke ontwikkeling, goed bestuur en de rechtsstaat: vernieuwen van de gezamenlijke verbintenis tot democratie, de rechtsstaat, de mensenrechten en verantwoordelijk bestuur;
  • Veerkracht, welvaart en digitale transitie: steun voor veerkrachtige, inclusieve, duurzame en geconnecteerde economieën met kansen voor iedereen, in het bijzonder voor vrouwen en jongeren;
  • Vrede en veiligheid: steun bieden aan landen voor de aanpak van veiligheidsproblemen en het vinden van oplossingen voor conflicten;
  • Migratie en mobiliteit: gezamenlijke aanpak van de problemen van gedwongen ontheemding en irreguliere migratie en facilitering van veilige legale trajecten voor migratie en mobiliteit;
  • Groene transitie: klimaatbestendigheid, energie en milieu: gebruik maken van de mogelijkheden van een koolstofarme toekomst, de natuurlijke hulpbronnen van de regio beschermen en groene groei genereren.

Een specifiek economisch investeringsplan voor de zuidelijke buurlanden beoogt een betere levenskwaliteit van de mensen in de regio te garanderen en ervoor te zorgen dat bij het economische herstel, met name na de COVID-19-pandemie, niemand aan zijn lot wordt overgelaten. Het plan omvat voorlopige vlaggenschipinitiatieven voor meer veerkracht, voor het tot stand brengen van welvaart, voor de groei van handel en investeringen ter ondersteuning van het concurrentievermogen en inclusieve groei. De eerbiediging van de mensenrechten en de rechtsstaat vormt een integraal onderdeel van ons partnerschap en is essentieel om het vertrouwen van de burgers in de instellingen te garanderen.

Achtergrond

In 1995 werd met de verklaring van Barcelona het startsein gegeven voor het Europees-mediterrane partnerschap. Dat had als doel een ruimte van vrede, gedeelde welvaart en menselijke en culturele uitwisselingen te creëren. De laatste herziening van het Europees nabuurschapsbeleid vond plaats in 2015.

25 jaar later staat de Middellandse Zeeregio voor een aantal problemen op bestuurlijk en sociaal-economisch gebied en op het gebied van klimaat, milieu en veiligheid, die nog verergerd worden door de COVID-19-pandemie. In december 2020 wees de Europese Raad op de noodzaak van een nieuwe agenda voor het Zuidelijk Nabuurschap en sprak hij zijn verwachtingen uit over de gezamenlijke mededeling.

De nieuwe agenda voor het Middellandse Zeegebied zal richting geven aan het EU-beleid voor de regio en aan de meerjarige programmering in het kader van het nieuwe Instrument voor nabuurschapsbeleid, ontwikkeling en internationale samenwerking van de EU (NDICI) op regionaal en bilateraal niveau. Tegen 2024 zal de EU een tussentijdse evaluatie doorvoeren van de gezamenlijke mededeling.

Meer informatie

Gezamenlijke mededeling over een hernieuwd partnerschap met het Zuidelijk Nabuurschap

Economisch en investeringsplan voor de zuidelijke buurlanden

Factsheet - Naar een hernieuwd partnerschap met het Zuidelijk Nabuurschap

Factsheet - Het partnerschap tussen de EU en de zuidelijke buurlanden

Factsheets:

Algerije

Egypte

Israël

Jordanië

Libanon

Libië

Marokko

Palestina*

Syrië

Tunesië

  • Deze benaming mag niet worden uitgelegd als een erkenning van een staat Palestina en laat de individuele standpunten van lidstaten ter zake onverlet.