Een moderne elektriciteitsmarkt tot stand brengen — Raad bepaalt standpunt - Hoofdinhoud
Infographic - Schone energie voor Europeanen: essentieel voor de energie-unie
De Raad heeft op 18 december overeenstemming bereikt over zijn onderhandelingsstandpunt ("algemene oriëntatie") betreffende een verordening tot vaststelling van het kader voor een interne markt voor elektriciteit in de hele EU.
Deze verordening is een van de wetgevingsvoorstellen van het pakket "schone energie" en vormt de hoeksteen van de nieuwe opzet van de elektriciteitsmarkt. Zij herziet de regels en beginselen om te zorgen voor een goed functionerende, competitieve en niet-verstoorde elektriciteitsmarkt, met het oog op het versterken van flexibiliteit en innovatie en het koolstofvrij maken van de elektriciteitsproductie.
Dat zal bijdragen tot de overgang van de EU naar een koolstofarme economie en tot het bereiken van de doelstellingen van de energie-unie, met name het klimaat- en energiekader 2030.
De opzet van de elektriciteitsmarkt was een prioriteit van het Estse voorzitterschap, en ik ben zeer verheugd dat de Raad een akkoord heeft bereikt over deze zeer belangrijke verordening, waarover de lidstaten sterk uiteenlopende standpunten hadden. Ik wil al mijn collega’s en hun teams bedanken voor hun hulp om tot dit resultaat te komen. De elektriciteitsmarkt van de EU heeft onder invloed van de digitalisering, hernieuwbare energiebronnen en actieve consumenten een ware transformatie ondergaan, en we hebben nieuwe regels nodig die bij de nieuwe werkelijkheid passen. Het besluit van vandaag is een zeer grote stap in die richting.
Kadri Simson, minister van Economische Zaken en Infrastructuur van Estland
Dankzij deze algemene oriëntatie kan de Raad volgend jaar de onderhandelingen met het Parlement aanvatten. Dit zijn de grote lijnen van het standpunt van de Raad:
in overeenstemming met het Commissievoorstel zijn nieuwe regels ingevoerd die moeten zorgen voor passende voorwaarden voor de handel in elektriciteit binnen verschillende tijdsbestekken, maar met het welomschreven doel om bij de handel de realtime zo dicht mogelijk te benaderen. Dit maakt een hoger aandeel van de productie van hernieuwbare energie in de energiesystemen mogelijk. De nieuwe regels inzake dispatching en balanceringsverantwoordelijkheid zullen de verstoringen op de markt beperken, doordat zij minder vrijstellingen toestaan dan nu het geval is.
De beginselen voor de vaststelling van "biedzones", dat wil zeggen zones voor de handel in elektriciteit, zijn duidelijker gedefinieerd. De voorschriften voor capaciteitstoewijzing van het Commissievoorstel voorzien erin dat de maximale capaciteit wordt toegewezen aan de marktspelers aan de grens van een biedzone. In de Raadstekst wordt een referentieniveau voor de maximale capaciteit aan de grens vastgesteld, dat moet worden geëerbiedigd. Landen die onder het referentieniveau zitten, moeten beginnen met de uitvoering van corrigerende maatregelen, of de biedzones opnieuw indelen. Er is een termijn voor het hele proces vastgesteld, en de Commissie kan ingrijpen indien het referentieniveau niet tijdig wordt gehaald.
Installaties zullen verder worden beloond voor het ter beschikking stellen van elektriciteitsopwekkingscapaciteit door middel van capaciteitsmechanismen, teneinde pieken in de vraag op te vangen. Met het oog op het goed functioneren van de interne markt, moeten de voorschriften voor deze mechanismen worden geharmoniseerd. Het standpunt van de Raad voorziet in beginselen inzake de opzet van capaciteitsmechanismen en in regelingen voor de uitvoering ervan. Een belangrijk element is dat nieuwe installaties na 2025 uitsluitend in aanmerking komen voor deelname aan een capaciteitsmechanisme indien de emissies ervan minder zijn dan 550 gr CO2/kWh, of minder dan 700 kg CO2 gemiddeld per jaar per geïnstalleerde kW. Voorts is er een beperking van de deelname van bestaande centrales: zij kunnen geen betalingen ontvangen na 2030, en de betalingen moeten dalen na 2025.
Er wordt een Europese beoordeling van de toereikendheid van hulpbronnen ingevoerd, die naast de nationale beoordelingen zal worden gebruikt als basis voor besluiten over capaciteitsmechanismen.
Volgens de algemene oriëntatie dient de Commissie uiterlijk in 2025 een verslag op te stellen waarin wordt beoordeeld welke elementen van de bestaande netcodes kunnen worden opgenomen in de EU-besluiten betreffende de interne markt voor elektriciteit. Wijzigingen van de netcodes zijn mogelijk tot eind 2027.
Daarnaast steunt de algemene oriëntatie de oprichting van een Europese entiteit van distributiesysteembeheerders; zij versterkt voorts de rol van de regionale veiligheidscoördinatoren, en omschrijft de geografische reikwijdte en concrete taken ervan.
Tijdlijn en volgende stappen
De Commissie diende op 30 november 2016 het pakket "schone energie" in. Dat omvatte onder meer een wetgevingsvoorstel voor een herziene verordening betreffende de interne markt voor elektriciteit.
Het pakket als geheel werd in de zitting van december 2016 aan de Raad Energie voorgelegd. De EU-ministers hielden een eerste gedachtewisseling over het gehele pakket in februari 2017, en evalueerden de gemaakte vorderingen betreffende de opzet van de elektriciteitsmarkt, governance van de energie-unie, en hernieuwbare energiebronnen in juni 2017.
Door de algemene oriëntatie kan de Raad onderhandelingen aanknopen met het Europees Parlement zodra dit zijn standpunt over het dossier heeft aangenomen.
Achtergrond
De Commissie presenteerde op 30 november 2016 het pakket "Schone energie voor alle Europeanen", met het oog op de uitvoering van de Europa 2015-strategie voor een energie-unie met een toekomstgericht klimaatbeleid.
Vier van de acht wetgevingsvoorstellen in het pakket beogen een nieuwe opzet van de interne markt voor elektriciteit van de EU. Naast deze verordening bevat het pakket een herziene richtlijn inzake gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit, een herziene verordening inzake een Agentschap van de Europese Unie voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER), en een voorstel voor een nieuwe verordening betreffende risicoparaatheid in de elektriciteitssector.
De nieuwe opzet van de elektriciteitsmarkt zal de overgang naar een koolstofarme economie faciliteren door aandacht te besteden aan factoren zoals de toenemende instroom van hernieuwbare energiebronnen, steunregelingen, rechten voor toegang tot het net, oplossingen voor opslag en regionale samenwerking.
Meer over ...